بیوگرافی هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه) شاعر و همسر و فرزندانش + آثار و درگذشت همسرش

بیوگرافی هوشنگ ابتهاج شاعر و همسر و فرزندانش + عکسهای خانوادگی و درگذشت همسرش همراه با سوابق از شعر تا شهرت با ه. ا. سایه تا ماجرای شعر و درخت ارغوان و زندگی شخصی و خانوادگی هوشنگ ابتهاج شاعر و همسرش و فرزندانش با عکس های جوانی تا امروز در ادامه از بخش زندگینامه هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه) از تولد در سال ۱۳۰۶ تا اخبار و فعالیت اخیر او و ماجرای مهاجرت به آلمان را میخوانید

بیوگرافی هوشنگ ابتهاج

امیر هوشنگ ابتهاج, متولد (۶ اسفند ۱۳۰۶-رشت) متخلص به (ه. ا. سایه) شاعر معاصر و نوازنده و غزلسرای ایرانی است که اشعار او یکی محبوبترین و پرطرفداترین آثار ادبی و شعر ایرانی است که در سراسر جهان مشهور است و به چاپ رسیده است.

امیر هوشنگ ابتهاج متخلص به، ه. ا. سایه، هم اکنون در کشور آلمان زندگی می‌کند.

خانواده

امیرهوشنگ ابتهاج روز یکشنبه ۶ اسفند ۱۳۰۶ در رشت متولد شد. پدرش «آقاخان ابتهاج» از مردان سرشناس رشت و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود و مادرش فاطمه رفعت بود.

پدربزرگ او «ابراهیم ابتهاج الملک» گرگانی و مادربزرگش رشتی بود. پدربزرگش مسئول گمرک بود و در زمان تسلط جنگلی‌ها بر جنگل توسط یکی از آنها، یا به روایتی توسط یکی از کشاورزانش، کشته می‌شود.

برادران ابتهاج یعنی غلامحسین ابتهاج، ابوالحسن ابتهاج و احمدعلی ابتهاج، عموهای امیرهوشنگ هستند.

هوشنگ ابتهاج دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران اولین دفتر شعر خود را به نام نخستین نغمه‌ها منتشر کرد.

سال های فعالیت و سوابق

استاد ابتهاج نخستین اثر خود به نام نخستین نغمه‌ها را در سال ۱۳۲۵ منتشر کرد. از آثار دیگر او می‌توان به تصنیف ایران ای سرای امید و مجموعه شعر «سراب» و «سیاه مشق»، مجموعهٔ «چند برگ از یلدا» و …. اشاره کرد. او همچنین سابقه کار در رادیو در برنامه گل‌ها و پایه‌گذاری برنامه موسیقایی گلچین هفته را دارد.

از مهم‌ترین آثار هوشنگ ابتهاج تصحیح غزل‌های حافظ است. این اثر با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در سال ۱۳۷۲ از طرف نشر کارنامه به چاپ رسید. سایه سال‌های زیادی را صرف پژوهش و حافظ‌شناسی کرد. این کتاب حاصل تمام آن تلاش‌ها و زحمات است که در مقدمه آن را به همسرش آلما پیشکش کرده است.

سبک نوشتاری سایه شعر نو، غزل، مثنوی است و او اشعاری با درونمایه‌های عرفانی، اخلاقی و مناجات با خدا سرود که عده‌ای آن‌ها را از نظر پرداخت زبانی به اشعار حافظ، نزدیک می‌دانند

از این میان سیاه مشق و تاسیان تنها دفترهایی هستند که ابتهاج با تجدیدنظر در محتوا به چاپ‌های بعدی رساند و مجموعه و چکیدهٔ همهٔ شعرهایش است. بانگ نی نیز در پاییز ۱۳۹۵ بدون آگاهی او منتشر شد

همسر و فرزندان هوشنگ ابتهاج

استاد هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۳۷ با خانم آلما مایکیال از شاعران ارمنی تبار ازدواج کرد.

ثمره ازدواج این زوج ادبی و هنری چهار فرزند به نام‌های یلدا «۱۳۳۸»، کیوان «۱۳۳۹»، آسیا «۱۳۴۰»، و کاوه «۱۳۴۱» است.

آلما مایکیال، همسر هوشنگ ابتهاج که روز گذشته، چهارشنبه ۱۸ اسفند درگذشت.

سایه درباره ازدواجش می‌گوید: می‌دونید من چطوری زن گرفتم؟ روز نهم مهر ۱۳۳۷ در میدان فوزیه، اون خیابونی که سمت جنوب می‌ره، تو بالاخونه یه محضر قراضه‌ای که وقتی داشتیم از پله‌ها بالا می‌رفتیم می‌ترسیدم که پله‌ها خراب بشه. ۲۷۰ تومن خرج عروسی ما شد؛ یعنی من پول رو به محضریه دادم و بعد شوهر خواهرم که به عنوان شاهد همراه ما بود، دید که خیلی خشک ‌و خالی شده، رفت یه جعبه شیرینی خرید و به محضری‌ها داد. بعد من دست آلما رو گرفتم و رفتیم خونه…»

ماجرای عشق جوانی و شعر گالیا

ابتهاج در جوانی دلباخته دختری ارمنی به نام گالیا شد که در رشت ساکن بود و این عشق دوران جوانی دست‌مایه اشعار عاشقانه‌ای شد که در آن ایام سرود. بعدها که ایران غرق خون‌ریزی و جنگ و بحران شد، ابتهاج شعری به نام (دیرست گالیا…) با اشاره به‌همان روابط عاشقانه‌اش در گیر و دار مسائل سیاسی سرود.

همکاری با رادیو

استاد ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ با رادیو همکاری داشت و سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران شد. او پایه‌گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود.

تعدادی از غزل‌ها، تصنیف‌ها و اشعار نیمایی او توسط موسیقی‌دانان ایرانی نظیر محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری، حسین قوامی و محمد اصفهانی اجرا شده‌است. تصنیف خاطره‌انگیز تو ای پری کجایی و تصنیف سپیده (ایران ای سرای امید) از اشعار سایه است.

سایه بعد از حادثه میدان ژاله (۱۷ شهریور ۱۳۵۷) به‌همراه محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و حسین علیزاده، به‌نشانه اعتراض از رادیو استعفا داد.

ابتهاج مدتی به‌عنوان مدیر کل شرکت دولتی سیمان تهران به‌کار اشتغال داشت.

بیشتر بخوانید : اشعار کوتاه عاشقانه هوشنگ ابتهاج + عکس نوشته های جدید شعر عاشقانه از هوشنگ ابتهاج

فعالیت در موسیقی

استاد ابتهاج علاوه بر شعر زمینه نوازندگی و ترانه سرایی نیز تبحر دارد که از نمونه کارهای وی می‌توان به آلبوم دستگاه چهارگاه و نغمه افشاری که در سال ۱۳۵۵ توسط کانون فکری کودکان و نوجوانان منتشر شد اشاره کرد. در این آلبوم نوازندگان برجسته به شکل تک‌نوازی و گروه‌نوازی در گوشه‌های دستگاه‌ها و آوازهای ایرانی جهت آموزش به نوجوانان علاقه‌مند به هنرنمایی پرداختند.

سایه پس از درگذشت احسان طبری در بهار ۱۳۶۸، مثنوی «قصه خون دل» را به یاد و در رثای او سرود. ترانهٔ «در این سرای بی کسی» از سروده‌های هوشنگ ابتهاج است.

بیشتر بخوانید : جملات کوتاه و زیبایی از هوشنگ ابتهاج به همراه عکس نوشته

خانه ارغوان هوشنگ ابتهاج

منزل شخصی سایه که خود آن را ساخته در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده‌است. دلیل این نام‌گذاری وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه است که سایه شعر معروف ارغوان خود را برای آن درخت گفته‌است گه بخشی از شعر ارغوان را در زیر میخوانید:

ارغوان شاخه همخون جدا مانده من

آسمان تو چه رنگ است امروز؟

آفتابی ست هوا؟

یا گرفته است هنوز؟

من در این گوشه که از دنیا بیرون است

آفتابی به سرم نیست

از بهاران خبرم نیست

آنچه می‌بینم دیوار است

آه این سخت سیاه

آن‌چنان نزدیک است

که چو بر می‌کشم از سینه نفس

نفسم را برمی‌گرداند

از مهم‌ترین آثار هوشنگ ابتهاج تصحیح او از غزل‌های حافظ است که با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در ۱۳۷۲ توسط نشر کارنامه به‌چاپ رسید و بار دیگر با تجدیدنظر و تصحیحات تازه منتشر شد. سایه سال‌های زیادی را صرف پژوهش و حافظ‌شناسی کرده که این کتاب حاصل تمام آن زحمت‌هاست که سایه در مقدمه آن را به همسرش پیشکش کرده‌است.

جوایز و نشان های ادبی

در بیست و سومین جایزهٔ ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار یزدی در باغ موقوفات دکتر افشار به انتخاب اعضای هیئت گزینش جایزهٔ این بنیاد به هوشنگ ابتهاج در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۹۵ اهدا شد.

همچنین در تاریخ پنجشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۷ در «جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح»، نشان عالی «هنر برای صلح» به هوشنگ ابتهاج اهداء شد.

مهاجرت هوشنگ ابتهاج به آلمان

سایه درباره علت مهاجرت به آلمان گفت: رفتن من به آلمان اجبار نبود، اول یکی از بچه‌هایم رفت آلمان، بعد زنم رفت که بچه ام تنها نباشد، بعد بچه‌های دیگر رفتند، یک مدتی هم من ممنوع الخروج بودم، بالاخره من هم سال ۶۴ رفتم. مهاجرت نکردم و گاهی تهران هستم

در طول روز دو سه ساعت بیشتر نمی‌خوابم، صبح خیلی زود بیدار می‌شوم، چایی درست می‌کنم و با کمی نان خشک صبحانه می‌خورم. روزها می‌نشینم تلویزیون تماشا می‌کنم و می‌بینم دنیا روز به روز دیوانه تر می‌شود، بعد ناهار می‌خورم و دوباره دیوانگی دنیا را تماشا می‌کنم که بدانم آخر این دیوانگی دنیا به کجا خواهد کشید.