فتوای علما درمورد روزه و کرونا در ماه رمضان ۹۹
حکم روزه گرفتن و روزه خواری در ایام کرونایی چیست؟
ماه رمضان ۹۹ در سال جاری با وضعیت کرونایی، کمی با سال های دیگر متفاوت است و ما در این بخش از مجله حرف تازه ،نظرات و فتوای علمای بزرگ چون آیتالله نوری همدانی, آیت الله وحید خراسانی, آیت الله شبیری زنجانی, آیت الله سیستانی, آیتالله بیات زنجانی, آیت الله فاضل لنکرانی, آیت الله جفعر سبحانی را درباره روزه و کرونا را جویا شدیم تا حکم روزه گرفتن با توجه به بیماری کرونا و حکم روزه خواری را برای شما عزیزان ذکر کنیم
فتوای نوری همدانی درباره روزه و کرونا
آیتالله نوری همدانی از مراجع تقلید درباره روز ماه رمضان در شرایط شیوع کرونا اعلام کرد:
به نظر اینجانب ملاک خوف از بیماری یا تشدید بیماری است و خوف باید منشاء عقلایی داشته باشد یا پزشک متعهد و متدین تشخیص دهد که در چنین شرایطی وجوب روزه برداشته خواهد شد و اگر فرد روزه بگیرد، عمل حرام انجام داده است.
فتوای آیتالله خراسانی در مورد روزه و کرونا
آیت الله وحید خراسانی به پرسشی درباره روزه داری در ایام کرونا پاسخ گفته است.
متن پرسش وپاسخ مطرح شده بدین شرح است:
سؤال: با توجه به شیوع بیماری کرونا در این روزها، اگر خدای ناکرده این وضعیت ادامه داشته باشد، حکم روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان امسال چیست؟
جواب: کسی که میداند روزه برای او ضرر ندارد اگرچه پزشک بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد. و کسی که یقین یا گمان به ضرر مورد اعتنا یا ترس آن را که منشاء عقلایی [علت بجایی] داشته باشد دارد اگر چه پزشک بگوید ضرر ندارد نباید روزه بگیرد و اگر هم روزه بگیرد صحیح نیست مگر اینکه روزه برای او ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد که در این صورت روزه اش صحیح است.
اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر قابل اعتنا دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد[احتمال بجا] نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد باطل است مگر در صورتی که ضرر نداشته و قصد قربت کرده باشد.
فتوای شبیری زنجانی درباره روزه در ایام کرونا
آیت الله موسی شبیری زنجانی به استفتائی درباره روزه ماه رمضان در دوران شیوع کرونا پاسخ داد.
متن استفتاء و پاسخ آن بدین شرح است:
سؤال: با توجه به شیوع ویروس خطرناک کرونا و گفتههای پزشکان مبنی بر تقویت بدن برای جلوگیری از اثر کردن ویروس، آیا در ماه رمضان امسال میشود روزه نگرفت؟
جواب: اگر بنا به گفته پزشکان متخصص، روزه گرفتن برای فردی، احتمال ابتلای او به این بیماری و آسیب دیدن وی را افزایش دهد، نباید روزه بگیرد و این مسأله در رساله عملیه هم آمده است. البته نباید مرتکب تظاهر به روزهخواری شده و به ماه مبارک بیاحترامی کند.
همچنین اگر با تغییر شرایط؛ مثلاً با ماندن در منزل، تحرک کمتر، رعایت نکات بهداشتی و مصرف غذاها و نوشیدنیهای تقویتی، بتواند احتمال متعارف ضرر را دفع کند و ایجاد چنین شرایطی موجب مشقت شدید نشود، باید چنین کند و روزه بگیرد.
فتوای آیتالله سیستانی درباره روزه در دوره کرونا
آیت الله العظمی سیستانی در این فتوا در پاسخ به استفتایی در مورد روزه ماه رمضان در سایه شیوع ویروس کرونا تاکید کردند که وجوب روزه ماه رمضان یک تکلیف فردی است و هر کس که شرایط وجوب آن را داشته باشد باید فارغ از اینکه برای دیگران واجب باشد یا خیر، روزه بگیرد.
ایشان در ادامه افزودند، اگر فرد مسلمان بیم آن داشته باشد که با روزه گرفتن ولو با اتخاذ همه تدابیر احتیاطی، به کرونا مبتلا میشود، وجوب هر روزی که میترسد در صورت روزه گرفتن به این بیماری مبتلا میشود، از او ساقط میشود.
اما اگر بتواند درجه احتمال ابتلا به بیماری را تضعیف کند تا اینکه به گونهای شود که خردمندان به آن توجهی نمیکنند – ولو از طریق ماندن در خانه و عدم اختلاط نزدیک با دیگران، استفاده از ماسک و دستکشهای پزشکی و رعایت موارد ضد عفونی مکرر و نظیر آن – و در او هیچ سختی شدید و غیرقابل تحملی وجود نداشته باشد، وجوب روزه از او ساقط نمیشود.
اما درباره آنچه گفته شد که پزشکان نوشیدن آب را در دورههای نزدیک به هم به منظور جلوگیری از کمبود آب بدن و خشکی حلق توصیه میکنند – به این دلیل که احتمال ابتلا به ویروس کرونا را مرتفع میکند – این امر مانع وجوب روزه نمیشود به جز کسانی که به آن رسیده باشند و در صورت روزه گرفتن، ترس ابتلا به بیماری وجود داشته باشد و هیچ راهی برای کاهش احتمال آن هم وجود نداشته باشد– ولو با ماندن در منزل و اتخاذ سایر راههای احتیاطی پیشرفته – و، اما دیگران باید روزه بگیرند.
فتوای آیتالله بیات زنجانی درباره روزه در دوره کرونا
آیتالله بیات زنجانی به سؤالی پیرامون روزه در شرایط فعلی پاسخ داده است که در ادامه متن سوال و پاسخ ایشان را میخوانید:
از آنجا که احتمال میرود پیک شیوع کرونا تا پایان اردیبهشت ماه و حتی خرداد ماه هم ادامه داشته باشد و ماه رمضان در پیش است، در این شرایط با توجه به احتمال تضعیف سیستم ایمنی بدن در مقابل کرونا، حکم روزه برای جامعه چیست؟
پاسخ: روزه یک امر فردیست و در این مورد، نمی توان برای همهی جامعه یک حکم کلی را تجویز کرد.
بنابراین تابع شرایط خود فرد است. به این معنا که اگر روزه گرفتن برای فرد ضرر داشته و یا احتمال عقلائی برای ضرر آن وجود داشته باشد، نباید بگیرد و اگر تا ماه رمضان بعد همین شرایط حاکم بود، طبعا قضا هم ندارد ولی باید فدیه بپردازد.
نظر آیتالله فاضل لنکرانی درباره روزه در دوره کرونا
آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی مدیر موسسه فقه ائمه اطهار(ع) در پاسخ به سوال جمعی از مومنان که از وی سئوال کرده بودند: «با توجه به شیوع ویروس کرونا و اینکه برخی از مسوولین پزشکی گفتهاند چنانچه افراد در هر چند دقیقه مقداری آب بنوشند از ابتلاء به آن محفوظ می مانند حال در این صورت بفرمایید تکلیف مومنین نسبت به روزه ماه مبارک رمضان در صورت وجود این ویروس چیست؟» پاسخ داد.
در پاسخ آیت الله فاضل لنکرانی آمدهاست: « کسانی که مریض هستند و روزه موجب شدت مرض یا تاخیر در سلامتی آنان شود، روزه بر آنان واجب نیست و باید در زمان دیگر روزه بگیرند.»
در ادامه آمده است: « کسانی که سالم هستند اما احتمال عقلائی مریض شدن به سبب روزه را میدهند در این صورت روزه بر آنان واجب نیست و بطلان آن هم بعید نیست. در برخی روایات وارد شدهاست الصَّائِمُ إِذَا خَافَ عَلَی عَیْنَیْهِ مِنَ الرَّمَدِ أَفْطَرَ (روزه دار چنانچه خوف درد چشم به سبب روزه داشته باشد باید افطار کند)».
دراین پاسخ آمدهاست: «چنانچه اهل خبره در امور پزشکی لازم ببینند که هر انسانی برای عدم ابتلا به ویروس کرونا در هر چند دقیقه یک بار مقداری آب بنوشند، در این صورت هم وجوب روزه ساقط می شود مگر آنکه در اثر ماندن در خانه از ابتلاء به آن مصون بمانند که در این صورت ماندن در خانه واجب می شود الا اینکه به جهت کار اهم لازم شود که از خانه خارج شوند.»
فتوای علما درباره روزه و کرونا
تا چند روز دیگر ماه رمضان آغاز میشود، اما این پرسش مطرح است که آیا روزهداری در دوران کرونا ممکن و درست است؟
بسیاری از علمای اسلام میگویند به توصیههای سازمان بهداشت جهانی و پزشکان پایبند میمانند.
روز نخست ماه رمضان سال ۱۴۴۱ هجری قمری مصادف است با ششم اردیبهشت ۱۳۹۹ خورشیدی. به این ترتیب تا چند روز دیگر ماه رمضان در حالی شروع میشود که تقریبا سرتاسر جهان زیر سایه گسترش ویروس جدید کرونا قرار دارد.
فتوای آیت الله سبحانی درمورد روزه و کرونا
آیت الله جفعر سبحانی از مراجع عظام تقلید به استفتائی در خصوص حکم روزه ماه مبارک رمضان در ایام کرونا پاسخ داد.
آیت الله سبحانی از مراجع عظام تقلید به سوالی در خصوص حکم روزه ماه مبارک رمضان در ایام کرونا پاسخ دادند که متن استفتاء و پاسخ این مرجع تقلید به این شرح است:
استفتاء:
بسمه تعالی
حضور مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سبحانی مد ظله العالی
با سلام و تقدیم ادب و احترام
در آستانه ماه مبارک رمضان و با توجه به شیوع ویروس کرونا، استدعا دارد حکم روزه در این ماه در خصوص موارد ذیل را بیان فرمایید:
۱٫ اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا وزارت بهداشت، روزه موجب تشدید بیماری ناشی از ویروس کرونا شود؟
۲٫ اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا وزارت بهداشت، روزه موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری کرونا و خوف زیان شود؟
۳٫ اگر از نظر پزشکان و یا وزرات بهداشت، روزه موجب تشدید بیماری و یا افزایش احتمال گرفتن بیماری باشد، ولی فرد چنین باوری نداشته باشد، آیا میتواند از نظر پزشکان تمرد کند؟
۴٫ اگر مکلفی به دلیل تشدید بیماری و یا خوف ابتلا به بیماری، روزه نگیرد، حکم روزههای نگرفته در این شرایط چیست؟
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
پاسخ آیت الله سبحانی:
بسمه تعالی
با تشکر از توجه آقایان به این مسئله، فعلاً نمیتوان تصمیم قطعی گرفت تا وضع در آینده روشنتر شود، احیاناً ممکن است برخی بخواهند این موضوع را بهانهای برای روزه خواری قرار دهند.
جعفر سبحانی
فتوای آیت الله صانعی در مورد روزه در ایام کرونایی
حضرت آیت الله العظمی صانعی به پرسشهایی در خصوص گرفتن روزه درشرایط شیوع کرونا پاسخ دادند.
متن پرسش ها و پاسخ های این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:
پرسش:
حضور مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صانعی (مدظله العالی)
با سلام و تقدیم ادب و احترام
در آستانه ماه مبارک رمضان وبا توجه به شیوع ویروس کرونا، استدعا دارد حکم روزه در این ماه درخصوص موارد ذیل را بیان فرمایید:
۱- اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا وزارت بهداشت، روزه موجب تشدید بیماری ناشی از ویروس کرونا شود؟
۲- اگر به تشخیص گروه بزرگی از پزشکان متخصص یا وزارت بهداشت، روزه موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری کرونا و خوف زیان شود؟
۳- اگر مکلفی به دلیل تشدید بیماری و یا خوف ابتلا به بیماری، روزه نگیرد، حکم روزه های نگرفته در این شرایط چیست؟
۴- اگر از نظر پزشکان و یا وزرات بهداشت، روزه موجب تشدید بمیاری و یا افزایش احتمال گرفتن بیماری باشد، ولی فرد چنین باوری نداشته باشد، آیا می تواند از نظر پزشکان تمرد کند؟
۵- آیا حکومت ها می توانند، در چنین شرایطی به کلی گرفتن روزه را منع کند یا تابع تشخیص مکلف و فتوای مرجع تقلید است؟
پاسخ آیت الله صانعی
۱-۳: فارغ از مفروض سؤال به طور کلی چنانچه مکلف احتمال عقلائی بدهد روزه گرفتن موجب تشدید بیماری و یا احتمال بیمار شدن میگردد روزه بر او واجب نمیباشد و ناگفته نماند که احتمال ضرر بلکه خوف از آن در نگرفتن روزه کفایت میکند و لکن چنانچه تا سال آینده بیماری بهبود یابد یا احتمال بیمار شدن از بین برود باید روزههای نگرفته را قضا نماید.
۴- همان گونه که در روایات آمده معیار خود انسان و احتمال خودش میباشد. لکن باید دانست نظر پزشکان محترم و وزارت بهداشت، پدید آورنده احتمال است و باید توجه داشت که اگر پزشک روزه گرفتن را مضر بداند اما خود شخص فکر کند مضر نمیباشد، اعتماد نمودن به نظر پزشک لازم است چون قطعاً پزشک همه جوانب بیماری را از حیث فعلی و آینده مورد توجه قرار میدهد و کار تخصصی او میباشد و علیالقاعده ایجاد احتمال مینماید. و باید توجه داشت جواز شرعی افطار به هر جهتی نباید موجب تظاهر به روزه خواری گردد که تظاهر به آن خود معصیت و گناهی است که شرعاً دارای مجازات است.
۵- حکومت نمیتواند روزه که امساک و نخوردن است حکم و دستور به نگرفتن آن نماید قطع نظر از اینکه دستور ترک روزه امری غیر قابل اجرا و بیفایده است.
سخن پایانی
شیوع کرونا تا کنون اجرای بسیاری از مناسک و مراسم مذهبی را متوقف کرده و مسلمانان نیز از آن مستثنا نبودهاند؛ برگزاری نماز جماعت متوقف شده، زیارتگاهها تعطیل شدهاند و حتی مراسم حج هم منتفی اعلام شده است.
در حالی که برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ و مداوای آن تقویت سیستم دفاعی بدن، از جمله از طریق تغذیه سالم و کافی و نوشیدن مایعات توصیه شده آیا میشود روزه گرفت و از طلوع آفتاب تا غروب خورشید چیزی نخورد و نیاشامید؟
در تعالیم اسلام روزه گرفتن خود به خود شامل اغلب بیماران نمیشود. در مورد ویروس کرونا نیز گفته میشود افرادی که به لحاظ جسمی ضعیف باشند بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.
نظرات