داروی سرترالین | موارد مصرف و عوارض قرص سرترالین
داروی سرترالین | موارد مصرف و عوارض قرص سرترالین
سرترالین متعلق به خانواده ي داروهاي ضدافسردگی مهاركننده ي پمپ جمع كننده ی سروتونين (SSRIs)می باشد که در اختلالات مختلفی از جمله درمان افسردگی، حملات ترس، اختلالات اضطرابی و وسواس تجویز می شوند.
سرترالین چیست؟
سلول های مغزی که نورون نامیده می شوند،مواد شیمیایی مختلفی را جهت ارتباط با سایر نورون ها ترشح می کنند.
این یعنی یک سری تکانه الکتریکی بین نورون ها مسئول کارکرد های بخش های مختلف مغز می باشند.
سروتونین یکی از این مواد شیمیایی است که در مغز تولید می شود.
زمانی که سروتونین از نورون ترشح می گردد،منجر به تحریک سایر نورون ها می شود، سپس توسط پمپ هایی به سلول های مغزی باز می گردد و بازیابی می شود.
افسردگی و حملات ترس(panic disorder) عموماً بدون علت مشخصی در افراد بروز می کنند یا در اثر مشکلات ارتباطی،ضربه ی روحی یا یک بیماری رخ می دهد.
دارو های مهار کننده ی پمپ جمع کننده ی سروتونین (داروهای SSRIs )که سرترالین یکی از آنها می باشد ،سطح سروتونین را در فضای بین نورون ها افزایش می دهند.این کار کمک به برطرف سازی علائم افسردگی و حملات ترس و بسیاری از اختلالات دیگر مربوط به خلق و خو در برخی از افراد می شود. سرترالین به علت کاهش میل جنسی در درمان انزال زودرس نیز کاربرد دارد
پیش از شروع مصرف سرترالین
_در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی ،کلیوی،قلبی(ضربان قلب نامنظم)،صرع،دیابت نوع ۲،مشکلات چشمی(مانند گلوکوم یا آب سیاه)،مشکلات خونی(خون ریزی)،تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
_اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
_در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
_در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین،راسلژیلین،ترانیل سیپرامین و…) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.(خصوصا دارو های قلبی، ضد صرع، آنتی بیوتیک ها و ضد قارچ ها و داروهای آرامبخش)
نحوه ی مصرف سرترالین
این دارو به صورت قرص و کپسول خوراکی ۵۰ و ۱۰۰میلی گرم موجود می باشد.
-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.
اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود، با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید.
قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک، می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
-در صورتی که این دارو بصورت ۱ عدد در روز برای شما تجویز شده باشد، می توانید آن را در هر زمان از روز که راحت ترید میل کنید.اما برای همه ی روزها زمان مشخصی تعیین کنید و دارو را منظم مصرف نمایید.
معمولاً توصیه می شود این صبح یا عصرها مصرف گردد.
_در صورتی که از این دارو جهت درمان اختلالات اضطرابی استفاده می نمایید، ممکن است پزشک درمان را با مقدار کم دارو آغاز کند.
به این خاطر که در برخی افراد در دوهفته ی نخست درمان با سرترالین امکان بروز اضطراب یا افزایش آن وجود دارد.
به همین دلیل بهتر است دارو با مقدار کم آغاز شود و به تدریج دوز آن افزایش یابد، لذا این دارو را دقیقا طبق دستورات پزشک مصرف نمایید و به مقدار مصرفی تاکید شده،دقت کنید.
_این دارو با غذا تداخل ندارد می توان قبل یا بعد از غذا آن را مصرف نمایید.
_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.
توصیه های داروی سـرترالین
_ممکن است در ۲-۳هفته ی نخست درمان با این دارو علائم بهبودی را در خود نبینید با این حال به مصرف دارو ادامه دهید.
_در مدت درمان با این دارو تحت نظر پزشک باشید تا پیشرفت درمانی شما بررسی شود.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید.
باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید.
– مصرف گریپ فروت یا آب گریپ فروت در رژیم غذایی باعث افزایش احتمال عوارض ناشی از سرترالین می شود لذا مصرف این ماده غذایی را در رژیم خود محدود نمایید.
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
_در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل، از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این دارو می تواند سطح قند خون شما را تغییر دهد.
در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک خود دریافت نمایید.
_پیش از دریافت یا شروع هر دارو ،فرآورده گیاهی یا مکمل،خصوصاً داروهای ضد التهاب و تسکین دهنده درد، پزشک یا داروساز خودرا در جریان مصرف سرترالین قرار دهید تا از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کنید.
_مصرف دارو های تضعیف کننده ی اعصاب و کاربامازپین با این دارو نیاز به بررسی و تنظیم دوز مناسب توسط پزشک دارد.
_داروهای ضد افسردگی متنوع با اثرات متفاوت وجود دارند در صورتی که احساس می کنید این دارو مناسب شما نمی باشد می توانید با پزشک خود درباره تغییر دارو صحبت کنید اما از قطع درمان خودداری نمایید.
_در مدت درمان بااین دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد لذا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خودداری نمایید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید.
عوارض شایع سـرترالين
-عوارض گوارشی مانند احساس تهوع،سوء هاضمه، یبوست یا اسهال خصوصا در ابتدای مصرف سرترالین شایع می باشد که با مصرف وعده های غذایی ساده و سبک و مصرف آب به مقدار کافی می توان شدت آنها را کاهش داد.
_در صورت احساس خواب آلودگی ،ضعف و خستگی از رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به احتیاط و تمرکز دارند خودداری نمایید.
_برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
_خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو میباشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود.
_تغییرات خلق و خو مانند احساس اضطراب ،پریشانی ،بی قراری و فراموشی و احساس لرزش ممکن است اوایل درمان با سرترالين بروز کند که به مرور و در مدت چند روز برطرف می شوند اما در صورت ادامه دار شدن یا تشدید این علائم با پزشک خود صحبت کنید.
_در صورت اختلال در خواب،تعریق بیش از حد،کاهش اشتها یا تغییر وزن ناگهانی ،درد ،احساس گزگز انگشتان ،مشکلات جنسی ،زنگ زدن گوش ،ضربان‌نامنظم ، آبریزش بینی یا خارش که ادامه دار باشد،با پزشک خود صحبت نمایید.
عوارض نادر اما مهم
-سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک عارضه ی خاص مربوط به داروهای موثر برروی سطح سروتونین می باشد که اگرچه احتمال وقوع آن کم است اما در صورت عدم رسیدگی درمانی می تواند تهدیدکننده ی حیات باشد.
این عارضه ناشی از فعالیت بیش از اندازه ی سروتونین در بدن می باشد.
در صورت مشاهده ی علایمی همچون احساس برافروختگی، تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات،پریشانی و تغییرات خلق و خو فورا تا پیش از مصرف نوبت بعدی این دارو به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.
_در صورتی که علائم حساسیت دارویی از جمله ضایعات قرمز و خارش دار پوستی ،تنگی نفس،ورم صورت یا لبها مصرف دارو را قطع نموده و به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
موارد مصرف سـرترالین
در درمان افسردگی، وسواس اجباری، اختلالات پانیک و اختلالات خلقی کاربرد دارد
مکانیسم اثر سرترالین
سرترالین یک مهار کننده قوی و انتخابی باز جذب نورونی سروتونین SSRI می باشد و با تقویت فعالیت سروتونرژیکدر CNS و متعاقبا مهار فعالیت آدرنرژیک در ناحیه Locus Coeruleus می شود
فارماکوکینتیک سرترالین
سرترالین به آهستگی از طریق دستگاه گوارش جذب شده و حداکثر سطح پلاسمائی آن ۵/۸-۵/۴ ساعت پس از مصرف آن است.
متابولیسم عبور اول وسیعی در کبد دارد. راههای اصلی متابولیسم اصلی آن دمتیلاسیون و تبدیل آن به دمتیل سرترالین که غیر فعال است.
به طور وسیعی در تمام بافتهای بدن توزیع شده و ۹۸% باند پروتئینی دارد. نیمه عمر حذفی آن حدود ۲۶ ساعت است.
به میزان مساوی از ادرار و مدفوع دفع می شود که عمدتاً به شکل متابولیت است. این دارو وارد شیر مادر هم می شود.
عوارض جانبی سـرترالین
اختلالات جنسی – خواب آلودگی – گیجی – خستگی یا ضعف – مشکلات گوارشی از جمله:
بی اشتهایی – اسهال – خشکی دهان – اختلال در هضم غذا – تهوع – درد شکم – نفخ
کاهش وزن – سردرد – افزایش تعریق – اختلالات خواب – لرزش و در بعضی مواقع اختلالات انعقادی و خونریزی غیر عادی – واکنش های تهاجمی – حالت های شبیه جنون – سندرم استیونس جانسون – زیادی فشار خون ریوی – واکنش های آلرژیک – تاکی کاردی بطنی – تاری دید – برافروختگی – سینوزیت – عفونت ادراری و خمیازه از عوارض جانبی این دارو است
تداخلات دارویی سـرترالین
سرترالین متابولیسم کبدی بعضی داروها را کاهش و غلظت سرمی آنها را افزایش می دهد از جمله:
ضد افسردگی های سه حلقه ای – داروهای ضد آریتمی گروه IC مانند پروپافنون . همچنین متابولیسم کبدی آستمیزول را مهار می کند و خطر آریتمی را افزایش می دهد.
دیگوکسین – دیژیتوکسین و وارفارین با اتصال پروتئین با سرترالین تداخل دارند.
مصرف هم زمان سرترالین با مهار کننده های منو آمین اکسیداز از جمله فورازولیدون – پروکاربازین و سلژیلین ممکن است موجب بروز عوارض جدی و خطرناک و کاهی مهلک قلبی و CNS شود بنابر این مصرف هم زمان ممنوع است.
مصرف سرترالین با داروهای سرتونرژیک می تواند باعث بروز سندرم سروتونین و تشدید عوارض شود.
مصرف سرترالین با گیاه علف چای مانند هایپیران می تواند موجب افزایش اثرات جانبی دارو شود.
هشدار ها سرتـرالین
در بیماران با اختلالات کبدی یا کلیوی – بیماران قلبی – سابقه حملات تشنج – اختلالات انعقادی -گلوکوم با زاویه بسته و سابقه مانیا بایستی با احتیاط مصرف شود، در بیماران با اختلال کبدی کاهش دوز بایستی مد نظر باشد.
بی ضرری و اثر بخشی سرترالین در کودکان برای درمان افسردگی – اختلالات پانیک – موارد PTSD و اختلالات اضطرابی اجتماعی ثابت نشده است
دارو های هم گروه سـرترالین
سیتالوپرام
اس سیتالوپرام
فلوکستین
فلووکسامین
پاروکستین
نظرات