علت لرزش دست و راههای درمان آن

لرزش دست در انسان از جمله مشکلاتی است که ممکن است انسان را در جوانی گرفتار کند، لرزش دست ها هنگام عصبانیت ، اضطراب و خستگی بیش از حد، ورزش های پراسترس و کار زیاد روزمره از موارد شایعی است که در اکثر بیماران مراجعه کننده به پزشکان به چشم می خورد.

مشکل لرزش دست ها باید جدی گرفته شود زیرا می تواند نشانه هشدار دهنده اولیه از برخی بیماری های عصبی و انحطاطی باشد.

انواع لرزش دست

لرزش به دو نوع فیزیولوژیک و پاتولوژیک (بیماری) تقسیم می شود:

۱- لرزش فیزیولوژیک

این نوع لرزش، در حالی که فرد دست ها را در جلوی بدن به صورت افقی قرار دهد، رخ می دهد و در موارد استرس، هیجان، اضطراب و خستگی تشدید می شود.

۲- لرزش پاتولوژیک

سه نوع لرزش پاتولوژیک وجود دارد:

الف- لرزش در حال استراحت : این لرزش معمولا در یک یا هر دو دست دیده می شود و شباهت به پول شمردن دارد، یعنی انگشت شست بیمار پیاپی به کف دست نزدیک و دور می گردد و بقیه انگشتان خم و راست می شوند. این لرزش از ویژگی های بیماری پارکینسون است.

ب- لرزش فعال : این لرزش، بیمار وقتی دست های خود را در جلوی بدن به صورت افقی نگه می دارد، به خوبی نمایان می گردد. این نوع لرزش در موارد زیر دیده می شود:
پرکاری تیروئید، اضطراب، گرسنگی، کاهش قند خون، عوارض داروهایی نظیر گشاد کننده برونش ها و داروهای ضدافسردگی و مصرف مواد مخدر.

ج – لرزش در طی انجام کار : این لرزش به هنگام تصمیم گیری برای انجام یک کار و در طول انجام کار مشاهده می گردد و پس از پایان کار از بین می رود. در این حالت، بیمار هنگام استراحت هیچ لرزشی ندارد، ولی اگر از او بخواهیم با قلم شروع به نوشتن کند و یا لیوان چای و یا قاشق غذا را به دهان نزدیک کند، دچار لرزش شدید خواهد شد.

چه موقعی لرزش دست ها را باید جدی گرفت؟

مواقعی که لرزش دست ها در سنین پایین تر شروع می شود، یا با علائم دیگری همراه است، یا با گذشت زمان بیشتر شده و پیشرفت می کند، باید جدی گرفته شود.
در بیماری های ارثی یا اکتسابی مانند بیماری های تحلیل برنده مغز مثل MS (ام اس)، یا بیماری های مخچه ای یا پارکینسون این نوع لرزش ها دیده می شوند.
نوعی از لرزش دست که هم در میانسالی و هم کهنسالی دیده می شود، در اثر ابتلا به بیماری پارکینسون است که این بیماری به علت کم شدن رنگدانه های غدد قاعده ای مغز رخ می دهد و همراه با کندی حرکات بدن، سفتی و خشکی اندام ها بوده و به لحاظ ماهیت پیشرونده آن باید تحت درمان متخصص مربوطه قرار بگیرد.

 

علل لرزش دستها

۱- مصرف الکل و شب زنده داری : مصرف بی رویه الکل و بی خوابی و شب زنده داری یکی از علل ایجادکننده لرزش دست است. در کنار الکل، شما باید سیگار را نیز ترک کنید. نیکوتین بیش از اندازه در بدن می تواند موجب شکل گیری لرزش در دست ها شود و با گذشت زمان شرایط وخیم‌تر نیز می شود.

۲- اختلال در عملکرد مخچه : شایع‌ترین دلیل دست های لرزان شرایطی است که به نام لرزش اساسی (Essential Tremor) شناخته می شود و به واسطه اختلال در عملکرد طبیعی مخچه رخ می دهد.

۳- پرکاری تیروئید : ایجاد رعشـه وضعیتی میکند.

۴- عوارض جانبی دارو : به طور ویژه، برخی داروهای آسم، برخی داروهای ضد افسردگی، لیتیم و برخی داروهای آرامبخش که در صورت توقف ناگهانی مصرف می توانند به لرزش دست ها منجر شوند.

۵- مصرف کافئین : مصرف بیش از حد کافئین که می تواند سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار دهد. نه تنها قهوه، بلکه باید از تمام نوشیدنی ها و مواد غذایی حاوی کافئین پرهیز کنید.

۶- قند خون : قند خون پایین که می تواند لرزش را موجب شود زیرا اعصاب و عضلات خالی از سوخت شده اند. قند خون پایین می تواند پس از ورزش سنگین نیز رخ دهد.

۷- استرس، اضطراب و عصبانیت : استرس یکی از عوامل اصلی یا منجر شونده به شکل گیری دست های لرزان است. در حقیقت، استرس، اضطراب و عصبانیت می توانند زمینه ساز دست های لرزان باشند. از این رو، شما باید تا حد امکان برای کسب آرامش و کاهش استرس و تنش در زندگی خود تلاش کنید.

۸- برخی کمبودهای تغذیه ای

آزمایشات تشخیصی نوع رعشه

۱-آزمایش خون (هورمونهای تیروئید، گلوکز خون و تعداد گلبولهای خون)

۲-آزمایش ادرار.

۳-سی تی اسکن و ام آر آی (mri) از سر.

 

راههای پیشگیری و درمان لرزش دست

۱- ماساژ : وقتی خستگی عضلات بوجود بیاید کشیدگی آن عضله و ماساژ دادن عضلات برای پیشگیری از بروز بیماری ها مفید است
برای اینکه گردش خون محل عضله را بیشتر می کند و برای رفع مواد سمی که دراثر فعالیت زیاد عضله ای ایجاد می شود ماساژ دادن خیلی خوب است
اما خود انگشتان که خسته می شود به علت اینکه زمان طولانی در یک وضعیت قرار می گیرد کشیدگی آن اگر با نرمش همراه باشد و هدف آن فقط نرم کردن بندها و رفع خستگی باشد اشکالی ندارد و اگر اصرار بر شکستن بندها باشد که با صدا همراه باشد روش مناسبی نیست و عوارض خواهد داشت.

۲- نرمش و ورزش دست : شنا کردن ٫ یکی از ورزش های که عضلات بدن را شاداب می کند شنا کردن است. سعی کنید الان که فصل شنا کردن است بیشتر از این ورزش سالم و شاداب استفاده کنید.

یک توپ مخصوص کاهش استرس را کف دست خود قرار دهید. توپ را تا آنجا که می توانید محکم فشار دهید. این وضعیت را برای حدود پنج ثانیه حفظ کرده، سپس به آرامی از فشار کم کنید. این کار را ۱۰ بار تکرار کنید. این تمرین را چند بار در روز انجام دهید.

 

۳- تنفس عمیق : تنفس عمیق، یکی دیگر از تکنیک های خوب برای مبارزه با استرس است. تنها ۱۰ دقیقه تنفس عمیق از طریق دیافراگم می تواند تا حد زیادی به نفع سیستم عصبی و القا آرامش تمام شود.

۴- یوگا : یوگا در کاهش استرس موثر است و به خواب بهتر کمک می کند. استرس و خواب کم دو عامل کلیدی در لرزش دست ها هستند.

بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز به انجام یوگا بپردازید تا ایجاد تفاوت در سلامت خود را شاهد باشید.

درمان لرزش دست با گیاهان دارویی

۱- نوشیدن چای بابونه یا استفاده از روغن بابونه : بابونه گیاهی دارویی دارای ویژگی های تسکین دهنده و آرامش بخش است. این گیاه می تواند سیستم عصبی را آرام سازد و همچنین استرس و اضطراب را از بین می برد.

بابونه یک گیاه ضد اسپاسم موثر است که به شل کردن اسپاسم های عضلانی – می توانند موجب لرزش دست ها شوند – کمک می کند.

روزانه دو تا سه فنجان چای بابونه بنوشید. برای تهیه چای بابونه، یک چای بابونه کیسه ای یا یک قاشق غذا خوری گل بابونه را در یک فنجان ریخته و سپس آب داغ به آن اضافه کنید و اجازه دهید پنج تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. چای را صاف کرده و در شرایطی که همچنان گرم است بنوشید.

همچنین، شما می توانید چند قطره روغن بابونه را به آب وان حمام اضافه کنید تا به آرامش اعصاب کمک کند.

نکته: افرادی که داروهای دیابت مصرف می کنند باید در استفاده از بابونه حد اعتدال را رعایت کنند و این کار را زیر نظر پزشک انجام دهند.

۲- نوشیدن چای اسطوخودوس یا استفاده از روغن اسطوخودوس : اسطوخودوس یک درمان طبیعی موثر برای مدیریت لرزش دست ها است. این گیاه دارویی برای سیستم عصبی بسیار خوب است که نقشی کلیدی در درمان این مشکل ایفا می کند.

افزون بر این، اسطوخودوس به افراد در غلبه بر اضطراب و استرس کمک می کند که به طور معمول موجب لرزش دست ها می شوند. رایحه آرامش بخش اسطوخودوس سطوح اسید گاما آمینوبوتیریک مغز را افزایش می دهد که یک انتقال دهنده عصبی موثر در مبارزه با استرس است.

بدون در نظر گرفتن این که چه میزان عصبی یا دچار استرس هستید، اثر آرامش بخش اسطوخودوس می تواند خلق و خوی شما را بهتر سازد.

اسانس اسطوخودوس می تواند به روبالشی ها یا آب وان حمام اضافه شود تا به آرامش عضلات منقبض و دچار تنش کمک کند.

همچنین، شما می توانید روزانه چند فنجان چای اسطوخودوس بنوشید. برای تهیه چای اسطوخودوس، سه قاشق غذاخوری از گل های تازه این گیاه یا یک قاشق و نیم از اسطوخودوس خشک شده را به دو فنجان آب داغ اضافه کنید و اجازه دهید به مدت پنج دقیقه دم بکشد.

۳- نوشیدن چای سنبل الطیب یا استفاده از عصاره آن : سنبل الطیب سالیان متمادی است که برای آرامش عضلات و کاهش تنش مورد استفاده قرار می گیرد که برای درمان لرزش دست ها مهم است. افزون بر این، اثر آرامش بخش این گیاه استرس را کاهش داده و خواب را بهبود می بخشد که دو عامل مهم در بهبود مشکل آزار دهنده دست های لرزان هستند.

نصف قاشق چایخوری عصاره مایع سنبل الطیب را روزانه برای کنترل لرزش دست ها مصرف کنید.

گزینه دیگر نوشیدن چای سنبل الطیب چند بار در هفته است. برای تهیه چای سنبل الطیب، یک قاشق چایخوری ریشه سنبل الطیب خشک شده را در یک فنجان آب داغ بریزید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه دم بکشد. چای را صاف کرده و آن را بنوشید.

نکته: مصرف سنبل الطیب طی دوران بارداری، دوران شیردهی یا در صورت مصرف داروهای خواب آور تجویز شده یا مسکن های ضد درد بی خطر نیست.

درمان لرزش دستها با رژیم غذایی

۱- مصرف متعادل ب-کمپلکس : برای درمان لرزش دست ها، مصرف متعادل ب-کمپلکس ضروری است. انواع مختلفی از ویتامین B وجود دارند که به حفظ سلامت اعصاب و عضلات قوی کمک می کنند. به عنوان مثال، ویتامین های B12، B1 و B6 برای حفظ اعصاب سالم و محافظت از آنها در برابر آسیب ضروری هستند.

کمبود ویتامین های B ممکن است به از دست دادن هماهنگی و تعادل بین اندام های مختلف منجر شود که به نوبه خود موج لرزش دست ها می شود. این مساله می تواند به ضعف عضلانی نیز منجر شود.

برای مصرف مکمل های ب-کمپلکس همواره با پزشک مشورت کنید. همچنین می توانید مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین B مانند غلات کامل، زرده تخم مرغ، لوبیا، نخود، سبزیجات سبز برگ، محصولات لبنی و گوشت ماکیان را مد نظر قرار دهید. همچنین، مصرف غذاهای فرآوری شده را کنار بگذارید زیرا دارای ارزش تغذیه ای حداقلی یا بدون ارزش هستند.

۲- دنبال کردن یک رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ : اسیدهای چرب امگا-۳ برای سیستم عصبی بسیار مفید هستند. این اسیدهای چرب یک پوشش محافظ برای میلین اعصاب ایجاد می کنند که برای حفظ سلامت سلول های عصبی و رفع التهاب مهم است. حتی التهاب خفیف می تواند شرایط افرادی که از دست های لرزان رنج می برند را بدتر سازد.

مصرف ماهی هایی مانند سالمون، تن و ساردین، در کنار کبد ماهی و روغن ماهی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. افرادی که رژیم گیاهخواری دارند می توانند اسیدهای چرب امگا-۳ را از دانه کتان، روغن دانه کتان، دانه های کدو تنبل و گردو دریافت کنند.

۳- مصرف مواد غذایی سرشار از منیزیم : الکترولیت هایی مانند منیزیم به انتقال تکانه های الکتریکی از اعصاب به عضلات کمک می کنند. از این رو، زمانی که بدن با کمبود این مواد معدنی مهم مواجه می شود، ممکن است اسپاسم عضلات را تجربه کنید که این شرایط می تواند به لرزش دست ها منجر شود.

از جمله مواد غذایی سرشار از منیزیم می توان به دانه های کنجد، حبوبات، مغزهای خوراکی و دانه ها، و سبزیجات سبز برگ اشاره کرد.

مصرف مکمل های منیزم نیز می تواند به اصلاح کمبود این ماده معدنی در بدن کمک کند، اما پیش از آغاز مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

درمان رعشه های شدید

۱-داروهای درمان لرزش دست : تجویز آرام بخشها، بلوک کننده های بتا، ضد تشنج ها (پروپرانولول، پریمیدون، کلونازپام)

۲- تزریق بوتوکس(botox): درون عضلات درگیر که باعث فلجی آنها میشود.

۳-تالاموتومی(thalamatomy): برداشت بخشی از تالاموس.

۴-تحریک عمیق مغز(dbs): به کاشت ضربان ساز(pacemaker) در مغز میگویند. این دستگاه با ارسال پالسهای الکتریکی به تالاموس باعث قطع سیگنالهایی که در تالاموس ایجاد رعـشه میکنند، میشود.

 

این مطلب تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی داشته و توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شود و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست.