افزایش احتمالی قیمت گوشت قرمز در ۶ ماهه‌ی دوم سال
اقتصاد سیاست‌زده ایران از سال ۸۸ دچار بحران شده است و کافیست یک تیر از تفنگ یک سرباز آفریقایی در مرز جیبوتی شلیک شود تا تبعات منفی آن بلافاصله در اقتصاد ایران نمایان شود! قیمت گوشت قرمز هم تابع این اقتصاد فلج است و روزبه‌روز به آشفتگی آن افزوده میشود. البته قیمت مواد خوراکی به‌خصوص گوشت قرمز، به دو عامل خارجی و داخلی وابسته است. در ادامه، به بررسی نوسانات قیمت بازار گوشت قرمز گوسفندی و علل و عوامل دخیل در آن می‌پردازیم.
آمار و ارقام و قدرت خرید مردم
مهرماه سال ۱۴۰۰، قیمت شقه لاشه گوسفندی ۱۲۲ هزار تومان بود و راسته با استخوان گوسفندی و ران کامل ممتاز گوسفندی نیز به ترتیب ۱۳۰ و ۱۴۶ هزارتومان قیمت‌گذاری شد. در سوی دیگر، طبق بخشنامه دستمزد سال ۱۴۰۰ وزارت کار، حداقل حقوق ماهیانه کارگر، ۲۶ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تعیین شد که با جمع کمک هزینه مسکن، بن کارگری، عائله‌مندی و… به رقم ۴۵ میلیون ریال می‌رسید. با یک حساب ساده سرانگشتی با درنظر گرفتن حقوق مصوب کارگری و با احتساب قیمت تخته گوشت قصابی، به عدد ۳۹ کیلوگرم می‌رسیم. به بیان ساده، یک کارگر بدون تخصص و با کمترین دریافتی حقوق می‌توانست با درآمد ماهیانه خود ۳۹ کیلوگرم گوشت خریداری کند.
در مهر ماه سال ۱۴۰۲، وقتی نگاهی به قیمت‌های گوشت گوسفندی می‌کنیم با ارقام زیر مواجه می‌شویم:
قیمت شقه لاشه گوسفندی ۴۹۰ هزار تومان
قیمت ران کامل ممتاز گوسفندی ۶۱۸ هزار تومان
قیمت کف دست گوسفندی با ماهیچه ۵۴۸ هزار تومان
قیمت گوشت خورشتی گوسفندی ۷۰۰ هزار تومان
این در حالیست که حداقل حقوق و دستمزد اعلام شده در سال ۱۴۰۲ به رقم ۵۳ میلیون ریال رسیده است که با جمع حق مسکن، عائله‌مندی، بن و… به حدود ۸۰ میلیون ریال می‌رسد. با تقسیم حداقل دستمزد ۸ میلیون تومانی به قیمت گوشت قرمز لاشه گوسفندی به عدد ۱۶ کیلوگرم می‌رسیم! یعنی قدرت خرید گوشت قرمز یک کارگر با حداقل دستمزد، طی دو سال اخیر به کمتر از نصف کاهش پیدا کرده است! افزایش حقوق و دستمزد در بهترین شرایط در دو سال اخیر، دو برابر شده و از رقم ۲۶ میلیون ریال به ۵۳ میلیون ریال رسیده است در حالیکه قیمت لاشه گوسفندی، بیش از چهار برابر شده است! و از ۱۲۲ هزار تومان به کیلویی ۴۹۰ هزار تومان رسیده است. بررسی نوسانات قیمت بازار گوشت گوسفندی نشان میدهد سرانه مصرف گوشت به شکل نگران کنندهای کاهشی شده است و اگر همین رویه در افزایش قیمت گوشت قرمز طی شود سرانه مصرف پایینتر از ارقام فعلی خواهد شد.
با توجه به تغییر ناچیز حقوق و دستمزد و افزایش چند برابری قیمت گوشت قرمز، سرانه مصرف غالب جامعه به شکل نگرانکنندهای کاهش یافته است.
عوامل خارجی نوسان قیمت گوشت
اولین عامل مهم خارجی که بازار مواد خوراکی را هدف قرار میدهد تحریم‌ها و تهدیدهای غرب و شرق است. افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی بر قیمت نهادههای دامی و خوراک دام وارداتی تاثیر گذاشته و به افزایش قیمت منجر میشود. عامل خارجی دوم تقاضای کشورهای همسایه است که به قاچاق دام زنده ختم شده و باعث التهاب در بازار مصرف داخل میشود. اختلاف نرخ ارز با پول ملی، سود هنگفتی عاید دلالان می‌کند و همین موضوع سبب شده دام زنده با قیمت بالاتری از دامدار خریداری شده و به کشورهای عراق ترکیه و حتی افغانستان ارسال شود که در نهایت باعث افزایش قیمت گوشت قرمز در کشور میشود.
التهابات سیاسی از قبیل جنگ‌های خارجی نیز عامل دیگری است که به نوسانات قیمت گوشت و دیگر مواد خوراکی دامن می‌زند. جنگ اوکراین نمونه مهمی از این ادعاست که باعث شده بازار نهادههای دامی و قیمت گوشت، روغن گندم و حتی حامل‌های انرژی افزایش بی‌سابقه تجربه کند.
عوامل داخلی نوسان قیمت گوشت قرمز
قدرت خرید جامعه و عرضه و تقاضا، اولین عامل داخلی است که قیمت گوشت و دیگر مواد خوراکی را تحت تاثیر قرار میدهد به‌شکلی که قیمت مواد غذایی به‌خصوص قیمت مواد پروتئینی از قبیل گوشت، مرغ و ماهی در هر منطقه تهران متفاوت است! عامل دوم که در نوسان قیمت گوشت دخیل است، میزان بارندگی و علوفه است زیرا سهم بزرگی از کشتار دام، به‌خصوص کشتار در شهرستان‌ها مربوط به دام دامدار و عشایر است. اگر شرایط آب و هوایی مناسب باشد و میزان علوفه طبیعی در دسترس بیشتر باشد، تمایل به فروش دام از سوی دامدار کمتر میشود و هرچه تعداد دام به کشتارگاه کمتر شود، قیمت گوشت قرمز افزایش خواهد داشت.
موضوع دیگری که در قیمت گوشـت گوسفندی دخیل است، قیمت گوشت‌های جایگزین گوشـت قرمز است؛ مثل گوشـت مرغ، ماهی، بلدرچین، شترمرغ و… به‌عنوان مثال، بازار گوشت قرمز حساسیت عجیبی به فروش ماکیان دارد! زیرا به‌محضی که مرغداران تصمیم به کاهش جوجه‌ریزی می‌گیرند یا عرضه مرغ زنده به کشتارگاه با روند کاهشی روبرو میشود، قیمت گوشـت گوسفندی و گوساله افزایش پیدا می‌کند و بعد از متعادل شدن عرضه و تقاضای مرغ، قیمت گوشـت قرمز نزولی میشود.
آمارسازی و فرار متولیان!
طبق رویه گذشته و تجربه دیگر سازمانها، ادارات و نهادهای متولی امر در حوزه گوشـت و مرغ نیز دست به آمار سازی میزنند و برای متعادل شدن قیمت گوشت در آمارها، اقدام به عرضه قطره چکانی گوشت تنظیم بازاری کردهاند. قیمت مناسب تنظیم بازاری اگرچه نتوانسته قیمتها را کنترل کند و افسار افزایش قیمت را بکشد اما توانسته آمار کلی قیمتها را روی کاغذ کنترل کند! رسانه های دولتی خبر از متعادلتر شدن قیمت گوشـت قرمز میدهند ولی روایت بازار و قدرت خرید مردم چیز دیگری میگوید!
در نهایت، قیمت تمام مواد از جمله گوشـت قرمز افزایش هفتگی دارند و اگر سیاستهای دولت نتواند دلالها را کنترل کند و قیمت نهادههای دامی را با یارانه به دست دامداران نرساند، سرانه مصرف گوشـت قرمز به عدد صفر نزدیک میشود!/۵۵۲۹۸۱
نظرات