معرفی و بررسی انواع سیستم های اطفای حریق اتوماتیک

هنگامی که آتش سوزی رخ می دهد برخی از صنایع مانند ساخت و ساز، حمل و نقل، انرژی و غیره در مقابل آتش حساس تر هستند.
اینگونه مشاغل برای ایمنی در برابر خطر آتش سوزی نیاز به یک سیستم مهار آتش سریع برای به حداقل رساندن خطرات و صدمات جانی و مالی دارند. سیستم اطفای حریق اتوماتیک ، یکی از این گزینه ها است که در همان لحظات اول آتش سوزی به طور خودکار به کار افتاده و ابتدا از گسترش و پخش شدن آتش جلوگیری می‌کند ،سپس  آتش را مهار می کند .

معرفی و بررسی انواع سیستم های اطفای حریق اتوماتیک

 

این سیستم های خودکار مهار آتش بر اساس ماده ای که با آن آتش را  خاموش می‌کنند، در شش دسته ، طبقه بندی می شوند که شامل موارد زیر می باشند:

۱. سیستم های آبی

یکی از موثرترین مواد برای مهار و خاموش کردن آتش ، آب می باشد . اما باید توجه داشته باشید که استفاده از آب برای مهار تمام انواع آتش سوزی ها مناسب نیست ، زیرا در برخی از انواع حریق آب، باعث پخش شدن و گسترش بیشتر آتش می‌گردد، بنابراین نیاز است از مواد دیگر برای مهار انواع حریق ها استفاده نمود.
سیستم اطفای حریق توسط آب به چهار روش اسپری آب، مه آب، اسپرینکلر و پاشش آب و کف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حال حاضر کلیه ساختمان های مسکونی بر اساس دستورالعمل سازمان آتش نشانی ای که با توجه به وسعت و تراکم همان ملک برای آن ساختمان صادر می شود موظف به اجرای سیستم اعلام و اطفاء حریق آبی از نوع اسپرینکلر و جعبه آتش نشانی می باشند.

 

اسپرینکلر چیست و چگونه آتش را مهار می کند؟

یک نوع سیستم اطفاء حریق قدرتمند است که استفاده از آن بیش از دو قرن قدمت دارد. این سیستم در گذشته تنها برای ساختمان های تجاری استفاده می‌شد ، اما امروزه برای ساختمان های مسکونی نیز قابل استفاده است.
در این سیستم حباب شیشه ای وجود دارد که درون آن یک لایه حساس به حرارت قرار دارد.
هنگام آتش سوزی حباب شیشه ای شکسته شده و آب بر روی آتش اسپری می شود. این سیستم باعث مهار آتش و مانع گسترش آن تا رسیدن آتش نشانان می ‌شود.
اسپرینکلر دارای انواع مختلفی است که شامل سیستم لوله تر ، لوله خشک ، سیلابی و پیش عمل گرد است.

۲.  سیستم اطفای حریق اتوماتیک گازی

سیستم های گازی که برای مهار حریق مورد استفاده قرار می گیرند،  به دو دسته گازهای بی اثر و هالو کربنی تقسیم بندی می شود.
در بین این دو سیستم نیز ، سیستم هالوکربنی خطر کمتری داشته و  اثر بالایی در خاموش کردن آتش دارند.

از مزایای سیستم‌های هالوکربنی می‌توان به هزینه کم تعمیر و نگهداری،  نداشتن اثرات مخرب بر محیط زیست، خرید و نصب آسان ، پایین بودن فشار گاز و… اشاره نمود.

در حال حاضر اماکنی مانند اتاق های سرور نیز با توجه به این موضوع که جهت ذخیره سازی و ارسال داده ها، تجهیزات گرانبهایی از جمله سرور ها، روتر ها، سوییچ ها، تجهیزات ذخیره سازی اطلاعات و رک ها در آن ها همواره در معرض حریق می باشند نیازمند استفاده از سیستم های اطفاء حریق می باشند که در زمان تخلیه و اطفاء حریق هیچ گونه پسماند و آسیبی به تجهیزات الکتریکال وارد نشود که بهترین گزینه سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک گازی می باشند، یکی از این نوع گازهای که برای اطفاء حریق اتاق های سرور، مراکز داده، دیتا سنتر استفاده می شود گاز (FM200 (hfc227ea می باشد، این گاز پس از تخلیه هیچگونه اثری از خود بر جای نمیگذارد و در حال حاضر جزو محبوبترین نوع گازها جهت استفاده در سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی FM200 می باشد.

 

۳. سیستم اطفای حریق فوم

برای ساخت این نوع سیستم های اطفای حریق  که در خاموش کردن  انبار مشتعل ، مخازن نفتی و مخازن هواپیما استفاده می شود ، مقدار متناسبی از آب و فوم را با یکدیگر ترکیب نموده و همراه با هوا برای خاموش کردن آتش مورد استفاده قرار می گیرد.  این محلول را به وسیله لوله کشی به نازل هایی که در محیط نصب شده اند ، منتقل می کنند.
هنگامی که فوم بر روی مایع مشتعل قرار می گیرد مانع از برخورد بخاراتی که قابل اشتعال هستند با هوا می شود. پس از آن به دلیل رطوبت بالا در فوم ، دمای مایع کاهش یافته و سرد می شود.
سیستم های اطفاء حریق فوم در بیشتر مراکز صنعتی که در آن های خطر بروز حریق در مواد نفتی و سوخت های فسیلی وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد، این نوع از سیستم اطفاء حریق متشکل از فوم هایی  می باشد که در زمان وقوع حریق بصورت مخلوط شده با آب بر روی حریق تخلیه می شود.

 

۴. سیستم اطفای حریق پودری

سیستم های اطفای حریق پودری که با نام آیروسل نیز شناخته می شوند، از پودر تشکیل شده اند . این مواد درون کپسول های آتش نشانی ریخته شده و هنگامی که سنسورهای دود این کپسول ها خطر آتش سوزی را تشخیص دهند، فعال می شوند و ماده ای به شکل پودر را برای مهار آتش بر روی آن پخش می کنند.
سیستم های اطفای حریق پودری به ۴ روش می‌توانند باعث مهار آتش شوند که شامل : کاهش دادن میزان گرما، حذف اکسیژن یا کاهش آن، جلوگیری از گسترش زنجیره های قابل اشتعال و ایزوله سازی سوخت است.
سیستم های اطفای حریق آیروسل دارای ۱۰ سال ماندگاری بوده و عمر طولانی دارند. این سیستم ها هنگام آتش سوزی بلافاصله فعال شده  و حریق را مهار می ‌کنند. برای استفاده از این سیستم نیازی به وجود سیلندر یا مخزن فشار نیست .

سیستم آیروسل از نظر قیمت به صرفه بوده و هزینه نگهداری آن پایین می‌باشد.
با توجه به خاصیت ماندگاری سیستم اطفاء حریق آیروسل ( حدودا ۴۰ دقیقه در محیط باقی می ماند ) در اماکنی مانند اتاق های ثبت اسناد، مراکز نگهداری اسناد کاغذی، ثبت احوال و اماکنی که مواد خودسوز و یا درونسوز در آنها نگهداری می شود بهترین گزینه می باشد اما باید توجه داشت که سیستم اطفاء حریق آیروسل پس از تخلیه میدان دید را کاهش می دهد و همچنین از خود پسماند به جای میگذارد، اما لازم به ذکر است که باید به این نکته توجه نمود که در مقابل وقوع حریق و خسارت های ناشی از آتش این معایت قابل چشم پوشی می باشد.

 

۵.  سیستم های اطفاء حریق Co2

سیستم اطفاء حریق CO2  یا همان دی اکسید کربن یکی از موثرترین و صد البته خطرناکترین سیستم های اطفاء حریق می باشد زیرا پس از تخلیه غلطت اکسیژن در محیط به شدت کاهش می باشد و از این طریق است که آتش خاموش خواهد شد و در صورتی که نفرات در آن محیط حضور داشته باشد احتمال خفگی به شدت وجود دارد، به همین علت در اماکنی که از این نوع سیستم اطفاء حریق استفاده می شود باید نکاتی بسیار مهم را رعایت نمود:
۱٫استفاده از شستی های کنترل توقف سیستم اطفاء حریق.
۲٫استفاده از دریچه های خروجی هوا با امکان روشن شدن از داخل
۳٫درب ها همیشه باید به سمت خارج از محل تخلیه باز شوند( با توجه به فشار گاز CO2 در صورت تخلیه امکان باز کردن درب به سمت داخل میسر نخواهد بود.
هنگامی که در یک محیط اکسیژن ، حرارت و مواد سوختی وجود داشته باشد آتش سوزی شکل می گیرد. در صورتی که حتی یکی از این سه عامل وجود نداشته باشد ، آتش ایجاد نمی شود . بنابراین با گرفتن اکسیژن از محیط قابل اشتعال، آتش سوزی مهار می شود.
سیستم های اطفاء حریق CO2 دقیقاً چنین کاری را انجام می‌دهند و از طریق گرفتن اکسیژن محیط قابل اشتعال ،  آتش سوزی را مهار می کنند.
این سیستم های اطفای حریق اتوماتیک، از آنجایی که در مقابل برق به صورت عایق عمل می کنند بسیار کاربردی می باشند.
سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک CO2 دارای بخش های مختلفی هستند که شامل سیستم هشدار دهنده، سیستم عمل کننده، سیلندردی اکسید کربن و لوله کشی نازل می باشد.
از مزایای این سیستم ها می توان به نداشتن اثر تخریب پذیر بر روی محیط زیست، سرعت بالا در کنترل و مهار آتش و قابل استفاده بودن آن در محیط و موقعیت های گوناگون اشاره نمود.
از این نوع سیستم های اطفاء حریق در نیروگاه های برق،  ترانسفورماتورها، صنایع چاپ و… استفاده می شود.

۶. سیستم اطفاء حریق مه آب

این نوع سیستم ها هنگام آتش سوزی مه ایجاد می کنند و این مه از ذرات ریز آب که به صورت اسپری به طرف به حریق پاشیده می شود، ایجاد می شود و از طریق جلوگیری از رسیدن اکسیژن به مواد قابل اشتعال، باعث مهار آتش می شود.
در سیستم اطفاء حریق واترمیست یا همان مه پاش ،در اثر فشار هوا ذرات آب با هوا مخلوط شده تبدیل به ذرات با قط کمتر از ۱۰۰ میکرون می شوند و در لحظه محیط را به شدت مرطوب و بصورت ابر کل محیط را فرا میگیرند که حریق از طریق مرطوب شدن و خنک شدن خاموش خواهد شد .

 

شرکت پارسیان اطفاء ایرانیان :
مشاوره ، طراحی و اجرای انواع سیستم اطفاء و اعلام حـریق با رعایت استانداردهای ایمنی و آتشنشانی
تلفن : ۶۵۵۰۴۳۷۶ – ۶۵۵۳۶۳۹۸(۰۲۱)
وبسایت  : etfaeiranian.com