آشنایی با تمام مضرات و فواید و خواص افتیمون

آشنایی با تمام مضرات و فواید و خواص افتیمون

Cuscuta epithymum Murr.، نام فرانسه Cuscute و نام انگلیسی آن Dodder می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، افتیمون ، آفِتیمون، حماض الارنب، سِس صغیر، شکوثا و شکوث نامیده شده است. در بعضی از کتب طب سنتی افـتیمون نوع ذکر شده را دواء الجنون نامیده‌اند. یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم افتیمون می باشد که در طب سنتی نیز به آن توجه خاصی شده است.

این گیاه طبعی گرم و خشک دارد و در گذشته به آن داروی جنون می گفتند. افـتیمون که از تیره پیچک صحرایی می باشد تقریبا در بیشتر مناطق ایران پراکنش داشته و فواید بسیار زیادی دارد از جمله اینکه برای افراد سرد مزاج، سودایی یا سالخورده مفید بوده و اشتها آور نیز می باشد.

مشخصات ظاهری

گیاهی است علفی، یک ساله و پیچنده با ساقه‌هایی به شکل نخ قرمز یا قرمز مایل به زرد، منشعب، ظریف، نازک، قابل انعطاف و صاف، در طول ساقه، گل دهنده، گلهایش مجتمع و به حالت فشرده، مرکب، سفید رنگ، کدر و در بعضی موارد صورتی رنگ می‌باشند. تخم آن ریز به رنگ قهوه‌ای روشن و در بعضی موارد تیره است. افـتیمون به گیاه میزبان خود حمله کرده و به آن می‌پچید و تا آخر تابستان پا به پای میزبانِ ضعیف شده رشد می‌کند. (منظور این است که افـتیمون به دور گیاه میزبان خود می‌پیچد روز به روز قوی شده و میزبان خود را به مرور ضعیف می‌کند تا حدی که آن را می‌خشکاند).

معرفی گیاه افتیمون

گیاه Cuscuta epithymum که در طب سنتی با نام افـتیمون شناخته می شود متعلق به خانواده Cuscutaceae و تیره پیچک صحرایی می باشد. این گیاه علفی، یکساله بوده که زندگی انگلی روی گیاهان دیگر دارد. ساقه های افـتیمون متعدد، باریک ،صاف ،بدون سبزینه به رنگ سفید، زرد یا قرمز می باشد. گل آذین گیاه کروی و متراکم با ۸ تا ۱۲ گل اغلب به رنگ سفید یا صورتی وجود دارد.

مصرف افـتیمون در طب سنتی

زمان گلدهی افتیمون بهار تا اوایل تابستان است. افتیمون اغلب با گیاه کشوت اشتباه گرفته می شود. این دو گیاه به یک جنس متعلق می باشند اما از نظر خاصیت و عملکرد با یکدیگر کاملا تفاوت دارند. افـتیمون تقریبا در تمام نقاط جهان یافت می شود و در ایران نیز در بیشتر مناطق وجود دارد و اغلب گیاه آویشن را برای زیست انتخاب می کند. این گیاه از نظر کشاورزی اهمیت خاصی نداشته اما از لحاظ دارویی فواید بسیار زیادی دارد. که در ادامه به آنها اشاره می کنیم. در ضمن قابل ذکر است که تمام قسمتهای افـتیمون مصرف دارویی دارد و خواص دارویی آن بسته به گیاه میزبانش فرق می کند.

خواص فراوان گیاه افـتیمون

۱. مصرف این گیاه مدر و قاعده اور می باشد و همچنین ضماد آن برای کاهش درد مفاصل سودمند می باشد.

۲. مصرف افـتیمون یا کاسکوتا سبب افزایش اشتها شده همچنین این گیاه ملین کننده، صفرابر و بادشکن بوده و در درمان اسکوربوت موثر می باشد. همچنین استعمال خارجی آن اثر التیام بخشی دارد.

۳. گیاه افـتیمون باز کننده سدد، تسهیل دهنده سودا ، بلغم و صفرا، تسکین دهنده درد، شادی بخش، می باشد. خواص دانه یا تخم افـتیمون شبیه خود گیاه بوده اما قوی تر از آن است. دانه افـتیمون از دانه خردل ریز تر بوده و رنگی قرمز مایل به زرد دارد.

۴. افـتیمون در درمان یبوستهای ناشی از ضعف دستگاه هضم یا ترشح کم صفرا مفید بوده و همچنین سبب دفع گازهای روده نیز می گردد. علاوه بر این جهت شستشوی زخم و جراحات نیز از دمکرده اعضای گیاه بهره می گیرند.

۵. برای دفع کرمهای روده و معده مصرف جوشانده افـتیمون موثر می باشد. و چنانچه آن با اسطوخودوس مصرف شود در بهبود صرع بلغمی، صرع سوداوی، لقوه، خدر و فلج نیز می تواند مفید باشد.

۶. کاسکوتا را اندکی در آب حرارت داده تا چند جوش زده و سپس از روی حرارت بردارید و به آن کمی گلقند اضافه کنید و همه مواد را فشار دهید تا عصاره آن وارد آب شود. نوشیدن اب صاف شده از این مخلوط خلطهای فاسد ناشی از سودا در سر را پاکسازی کرده و کابوس های سرچشمه گرفته گرفته از بخارهای سودایی معده را از بین می برد.

۷. افـتیمون دارای مواد شیمیایی بوده که شبیه آنتی اکسیدان ها عمل می کنند. این مواد می توانند در کند شدن رشد سلول های سرطانی و بهبود سلامت کلیه ها، کبد و سیستم عصبی موثر باشند.
نام دیگر افـتیمون داروی جنون می باشد

۸. پژوهش هایی نشان می دهد که مصرف افـتیمون می تواند به بهبود افسردگی افرادی که دچار بیماری افسردگی هستند کمک نماید. همچنین در درمان سردردهای مزمن ناشی از مزاج سرد و خشک و ناراحتی های فکری نیز می تواند مفید واقع گردد.

۹. در تحقیقاتی بیان کرده اند که مصرف این گیاه می تواند بر روی باروری تاثیر گذار باشد. به نظر می رسد فلانوییدهای موجود در افـتیمون اثرات استروژن مانند داشته و نقش محافظت از اسپرم انسان را بر عهده دارند.

۱۰. مصرف افـتیمون می تواند بر بهبود تراکم استخوان ها و غضروف موثر باشد.

۱۱. این گیاه دارای اثر ضد دیابتی بوده و می تواند در کاهش قند خون کمک کننده باشد.

۱۲. تحقیقاتی نشان می دهد که مصرف افـتیمون می تواند ایمنی بدن را تقویت نماید.

۱۳.مصرف کاسکوتا می تواند آب مروارید ناشی از گالاکتوز را به تاخیر انداخته و همچنین آن را درمان کند.

۱۴. افـتیمون در دفع سودا و رفع بلغم مفید بوده همچنین با تصفیه خون کبد را نیز تقویت خواهد کرد.

۱۵. در طب سنتی از گیاه افـتیمون جهت بهبود بیماری حاصل از کمبود ویتامین ث در بدن یا اسکوربوت بهره می برند.

۱۶. جهت درمان جنون مخلوطی از ۲۵ گرم کوبیده افـتیمون به همراه ۲۵ گرم سنکنجبین را تهیه نموده و به فرد بیمار بخورانند و این کار هفته ای یک بار صورت گیرد.
به طور کلی از مهمترین خواص افـتیمون این می باشد که برای فرد سرد مزاج، سودایی یا سالخورده بسیار مفید می باشد و در بهبود بیماریهای مانند نفخ معده، ورم طحال، سردرد، مالیخولیا، جنون، مانیا، افسردگی، کابوس، وسواس، جوش و آکنه، خدر، فلج ، درد مفاصل و بسیاری اختلالات عصبی و روانی موثر می باشد. همچنین افـتیمونی که به دور گیاه آویشن پیچیده شده باشد در درمان سرطان خیلی کمک کننده است.

افتیمون گونه های مختلفی دارد

طبع گیاه افـتیمون گرم و خشک بوده و به صورت دمکرده یا جوشانده مورد مصرف قرار می گیرد. البته برای درمان بیماریهای موضعی نیز به کار می رود. افـتیمون صفراوی بوده و ضد سودایی قوی می باشد. این گیاه طعمی تلخ و تند دارد.بهترین راه مصرف این گیاه آن است که مقداری از افـتیمون خشک شده را در درون کیسه ای پارچه ای ریخته و بجوشانید. بعد از اینکه دوتا جوش زد کیسه را از آب خارج کنید و فشار دهید. عصاره یا مایع خارج شده از این کیسه را مورد مصرف قرار دهید. در ضمن توجه کنید که افـتیمون ملین بوده بنابراین در مصرف آن با احتیاط عمل کنید.
نکته: برای مصرف گیاه افـتیمون از خرد کردن بیش از حد یا جوشاندن زیاد آن خودداری نمایید. چون این کار از خواص دارویی گیاه می کاهد. همچنین کاسکوتا را در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری نمایید.

مضرات افـتیمون

• در حال حاضر اطلاعات کافی از بی خطر بودن مصرف افـتیمون وجود ندارد. اما ممکن است در برخی افراد با عوارض جانبی درد معده یا اسهال همراه شود.
• مصرف این گیاه برای خانم های باردار و کودکان منع شده است.
• میزان مصرف دقیق این گیاه با توجه به سن، نوع بیماری و عوامل مختلف دیگر تفاوت دارد.
• افرادی که مشکل بواسیر دارند از مصرف این گیاه خودداری کنند.
• مصرف این گیاه با داروهای اعصاب و روان یا داروهای ضد صرع و تشنج ممکن است سبب تداخلات دارویی گردد. و مصرف آن برای بیماران دچار مشکلات اعصاب و روان یا مبتلا به صرع و تشنج حتما با نظر پزشک صورت گیرد.
• از مصرف خودسرانه و زیاد گیاه خودداری نمایید چرا که سبب ایجاد افسردگی می شود.
• افراد با مزاج گرم این گیاه را همراه با مصلح کننده آن مانند زعفران، بنفشه یا کتیرا استفاده کنند. زیرا مصرف افـتیمون به تنهایی برای این افراد مضر می باشد.

نکته:

1. افتیمون از کلمه یونانی اپتومون به معنی داروی دیوانگی اتخاذ شده است که جهت درمان بیماریهای روانی و عصبی استفاده می شده است.
2. گیاه افـتیمون در چین و ژاپن به عنوان یک مکمل ضد پیری بیسار مورد توجه می باشد.
3. افـتیمون در زبان هندی به نام اکاس بیل شناخته می شود.
4. از دیگر نامهای گیاه افـتیمون می توان به lesser dodder، dodder ، strangle-tare، hell weed اشاره نمود.