روش استفاده از فشارسنج بازویی و نحوه گرفتن فشار خون

روش استفاده از فشارسنج بازویی و نحوه گرفتن فشار خون

فشارسنج بازویی : برای اینكه خون در شریانهای اعضای بدن جاری شود و مواد غذایی را به اعضای مختلف بدن برساند، نیاز به نیرویی دارد كه این نیرو فشار خون نام دارد و مولد آن قلب است.

قلب خون را به طور مداوم به داخل دو شریان عمدة بدن، به نام آئورت و شریان ششی پمپ میكند.

از آنجا كه پمپ كردن خون توسط قلب به داخل شریانها نبض دار است، فشار خون شریانی بین دو سطح حداكثر و حداقل در نوسان است.

سطح حداكثر یا سطح سیستولی در زمان انقباض قلب و سطح حداقل یا دیاستولی در زمان استراحت قلب بوجود می آید.

فشار خون بالا یكی از عوامل خطرساز بیماریهای عروق كرونر قلب (عروقی كه به قلب خون می رسانند) است و به اعضای حیاتی مهم مثل مغز، قلب، كلیه و چشم آسیب جدی میرساند.
اگر فشار خون بالا شناخته شود و بموقع درمان گردد، می توان بسیاری از عوارض فشار خون بالا را پیشگیری كرد؛ اما چون فشار خون بالا معمولاً بدون علامت است، “قاتل بیصدا” یا “Silent killer” نامیده می شود، و برای پی بردن به فشار خون بالا باید فشار خون را اندازه گیری كرد. برای این كار بایستی از دستگاه اندازه گیری فشار خون استفاده نمود.

شرایط اندازه گیری فشار خون

قبل از اندازه گیری فشار خون رعایت موارد زیر ضرورت دارد :

• حداقل نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون، فرد معاینه شونده باید فعالیت شدید نداشته باشد؛ غذای سنگین، قهوه، الكل، دارو و نوشیدنی های محرك مصرف نكرده باشد و سیگار نكشیده باشد.

ضمناً فرد نباید مدت طولانی (بیش از ۱۴ ساعت) ناشتا باشد.

• در حالت ایده آل ۵ دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون، فرد معاینه شونده باید استراحت كامل داشته باشد.

• لباس فرد معاینه شونده باید سبك و آستین های لباس به اندازه كافی گشاد باشد تا وقتی آستین بالا زده می شود روی بازو فشار وارد نكند.

اگر آستین تنگ باشد و روی بازو فشار آورد باید لباس را درآورد.

آستین تنگ باعث اعمال فشار روی سرخرگ بازویی شده و در نتیجه بطور كاذب فشار خون پایینتر از آنچه هست خوانده میشود.

• از گفتگوهای مهیج و شوخی با فردی كه فشار خون او اندازه گیری می شود، باید خودداری شود.

• فشار خون را می توان در حالت نشسته، ایستاده و دراز كشیده اندازه گیری كرد.

• در اندازه گیری فشار خون بین دست راست و چپ ممكن است اختلاف مختصری وجود داشته باشد؛ اما بهتر است فشار خون در وضعیت نشسته و از دست راست اندازه گیری شود.

• اگر فشار خون فرد معاینه شونده در حالت نشسته اندازه گیری می شود باید پشت وی تكیه گاه مناسب داشته باشد.

• در حین اندازه گیری فشار خون، دست فرد معاینه شونده نباید آویزان باشد و باید بر روی چیزی تكیه كند تا عضلات دست شل باشد.

عضلات سفت و منقبض شده باعث می شود كه فشار خون بطور كاذب بیش از اندازة واقعی نشان داده شود.

بنابراین بازوی دست فرد چه در حالت نشسته، ایستاده و یا دراز كشیده باید در سطح قلب باشد و تكیه گاه مناسب داشته باشد.

در حالت ایستاده می توان با یك دست بازوی دست فرد معاینه شونده را گرفت تا تكیه گاه ایجاد شود.

فشار سنج بازویی

فشارسنج بازویی بر اساس نحوه استفاده به دو نوع عقربه‌ای و دیجیتالی تقسیم می‌شوند؛ نوع عقربه‌ای آن را بیشتر در مطب پزشکان دیده‌اید و نوع دیجیتالی که با کاربری ساده حتی به افراد مسن و با تخصص کمتر هم اجازه می‌دهد تا با آرامش، در خانه فشار خون خود را اندازه گیری نمانید. نتایج سریع و قابل اطمینان آن امکان کنترل روزانه مقادیر فشار خون را مهیا می‌کند.

فشارسنج بازویی دیجیتالی نوسان‌های کوچک و فشارهای وارده به بازوبند را از طریق انبساط و انقباض شریان‌های بازو در واکنش به هر ضربان قلب را حس می کند.

دامنه هر موج فشار، اندازه گیری و به واحد میلیمتر جیوه تبدیل می‌گردد و سپس بصورت یک مقدار دیجیتال بر روی ال سی دی نمایش داده می‌شود.

فشارسنج بازویی عقربه ای از چند قسمت اصلی تقسیم شده است:

بازوبند، کیسه هوا، گیج مانومتر، لوله های لاستیکی، دریچه و پیچ تنظیم هوا، مخزن جیوه، لوله شیشه ای و گوشی پزشکی

شرایط کلی قبل از اندازه‌گیری فشارخون:

حداقل نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون، فرد معاینه شونده باید فعالیت شدید نداشته باشد؛ غذای سنگین، قهوه، الکل، دارو و نوشیدنی های محرک مصرف نکرده باشد و سیگار نکشیده باشد.

ضمنا فرد نباید مدت طولانی قبل از اندازه‌گیری فشار ناشتا باشد.

از آنجایی که در اندازه گیری فشار خون بین دست راست و چپ ممکن است اختلاف مختصری وجود داشته باشد؛ بهتر است فشار خون در وضعیت نشسته و از دست راست اندازه گیری شود.

در حین اندازه گیری فشار خون، دست فرد معاینه شونده نباید آویزان باشد و باید بر روی چیزی تکیه کند تا عضلات دست شل باشد.

روش اندازه‌گیری فشارخون به وسیله فشارسنج بازویی عقربه‌ای:

• آستین لباس دست راست فرد را در قسمت بالای بازویش جمع کنید؛ طوری که قسمت بالای بازو برهنه بماند.

• دستگاه فشارسنج را نزدیک بازوی فرد قرار دهید. بازوبند نباید خیلی محکم یا خیلی شل به دور بازو بسته شود؛ زیرا میزان فشار خون بطور کاذب پایین یا بالا نشان داده می‌شود.

• اگر از فشارسنج جیوه ای استفاده می‌شود، ستون جیوه در وضعیت عمودی و در مقابل چشم معاینه کننده قرار گیرد.

• پیچ مخزن جیوه را باز کنید. در فشارسنج های عقربه ای نیازی به این کار نیست.

• سطح جیوه در زمانی که هیچگونه فشاری به فشارسنج وارد نمی شود، دقیقاً باید روی صفر باشد.

در صورت استفاده از فشارسنج عقربه ای عقربه باید روی صفر قرار بگیرد.

• نبض مچ دست را با انگشتان اشاره و میانه حس کنید.

این نبض در بالای مفصل مچ درون شیاری در امتداد انگشت شست حس می‌شود.

• با یک دست نبض مچ همان دست را لمس کنید و با دست دیگر پیچ پمپ لاستیکی را ببندید و بصورت متوالی و سریع روی پمپ فشار آورید و آنقدر کیسه هوای بازوبند را باد کنید تا دیگر نبض مچ دست حس نشود در همان زمان سطح جیوه را که در ستون جیوه بالا آمده است یا عددی که عقربه روی آن قرار گرفته است را در ذهن خود بخاطر بسپارید.

• سپس پیچ پمپ را کاملا باز کرده و سریعا باد بازوبند را تخلیه کنید.

بعد ۳۰ میلی متر جیوه به آن عدد بدست آمده اضافه کنید.

بنابراین حداکثر سطح باد کردن بازوبند بدست می آید.

• چند ثانیه دست فرد را بالا نگهدارید یا یک دقیقه صبر کنید و این بار از گوشی استفاده کنید.

ابتدا لوله های گوشی را در گوش بگذارید و سپس صفحه گوشی (دیافراگم) را روی سرخرگ بازویی در چین آرنج (قسمت داخلی تاندون عضله دو سر بازویی) بین دو لوله لاستیکی فشارسنج قرار دهید.

• گوشی را با انگشتان دست محکم و یکنواخت در این قسمت نگهدارید، اما مراقب باشید که فشار زیاد بر روی گوشی موجب اختلال در خواندن میزان فشار خون خواهد شد.

باید دقت کرد گوشی با بازوبند یا لوله های لاستیکی تماس نداشته باشد و در زیر بازوبند قرار نگیرد، زیرا صداهای مالشی ایجاد می‌کند. در تمام مراحل به ستون جیوه یا عقربه فشارسنج توجه کنید.

• مجددا پیچ پمپ را ببندید و بازوبند را باد کنید تا به حداکثر سطح باد کردن بازوبند (عدد به دست آمده) برسد؛ سپس پیچ پمپ را به آهستگی باز کنید و با سرعت آهسته ۳- ۲ میلی‌متر جیوه در ثانیه باد بازوبند را تخلیه کنید.

سطح جیوه یا عقربه کم کم پایین می‌آید تا جایی که صداهای کورتکوف ظاهر می‌شود.

• همزمان با اولین صدایی که در گوش شنیده می‌شود به سطح جیوه یا عقربه نگاه کنید و آن سطح را در ذهن به خاطر بسپارید.

این سطح نشان دهند فشار سیستولی یا ماکزیمم است.

تخلیه باد بازوبند به آرامی ادامه می‌یابد و سطح جیوه یا عقربه نیز پایین می‌آید.

• همچنان به سطح جیوه یا عقربه توجه کنید.

زمانی می‌رسد که دیگر صدای واضحی شنیده نمی‌شود یا صدا خفیف و کم‌کم قطع می‌شود.

نقطه قطع صدا نشان‌دهنده فشار دیاستولی یا مینیمم است.

• این سطح را در ذهن بسپارید سپس باد بازوبند را با باز کردن کامل پیچ پمپ به سرعت تخلیه کنید.

عدد اول را به عنوان فشار ماکزیمم و عدد دوم را به عنوان فشار مینیمم یادداشت کنید.