دود سیاه اگزوز: دلایل و نحوه برطرف کردن آن

خروج دود سیاه از اگزوز خودرو یکی از نشانه های اصلی و مهم بروز مشکل در موتور است که باید سریعا علت آن کشف و راه حل مناسب برای برطرف کردن آن به کار گرفته شود. عوامل مختلفی می توانند منجر به اختلال در عملکرد موتور و تولید دود سیاه و خارج شدن آن از اگزوز شوند. این دلایل در ماشین های دیزلی و بنزینی ممکن است متفاوت باشد که برای رفع این دود نیز راه حل های مختلفی در این خودروها به کار گرفته می شود.

 

اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید پیشنهاد می کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. قصد داریم به طور جامع و کامل به دلایل خروج دود سیاه از اگزوز خودرو و نحوه برطرف کردن آن بپردازیم.

دود سیاه اگزوز به چه معناست؟

دود سیاه اگزوز نشان دهنده یک ایراد مهم در موتور یعنی برهم ریختن نسبت سوخت به هوا است. در حالت ایده آل به ازای ۱ گرم سوخت مقدار هوا باید ۱۴٫۷ گرم باشد و اگر مقدار سوخت یا هوا از میزان متعادل کمتر یا بیشتر شود، در عملکرد موتور اختلال ایجاد شده و دود سیاه تولید می شود.

دلایل اصلی دود سیاه از اگزوز چیست؟

دلایل مختلفی برای تولید دود سیاه و خروج آن از اگزوز خودرو وجود دارند که با توجه به نوع سوخت متفاوت هستند. به طور کلی، بروز یکسری مشکلات و خرابی برخی از قطعات و اجزای موتور ماشین های بنزینی و دیزلی موجب برهم خوردن تنظیمات مربوط به نسبت سوخت و هوا شده و دود سیاه ایجاد می شود.

علل دود سیاه اگزوز در ماشین هایی با موتور بنزینی

زمانی که متوجه خارج شدن دود سیاه از اگزوز ماشین خود شدید باید هرچه سریعتر به مکانیک ماهر و باتجربه مراجعه کنید تا از آسیب های بیشتر جلوگیری شود. یک مکانیک حرفه ای می تواند به خوبی عیب یابی موتور را انجام داده و علت دود سیاه ماشین بنزینی شما را متوجه شود

در صورتی که علاقه مند به یادگیری تعمیرات خودرو هستید و می خواهید خودتان صفر تا صد خرابی های ماشین تان را برطرف کنید و یا به عنوان شغل دوم این حرفه را انتخاب کنید، می توانید در دوره آموزش مکانیک خودرو و برق خودرو شرکت کنید. با شرکت در این دوره شما میتوانید یک تعمیرکار خودرو خبره شوید و با دریافت مدرک فنی حرفه ای کسب و کار خودتان را راه اندازی کنید.

این دلایل شامل موارد زیر می شود:

۱- فیلترهای کثیف

کثیف بودن فیلترها از مهمترین دلایل تولید دود سیاه و خروج آن از اگزوز محسوب می شود. زمانی که این فیلترها کثیف باشند هوای تمیز و مناسب به موتور نمی رسد و درنتیجه سوخت و هوا به اندازه درست با یکدیگر ترکیب نمی شوند. با کم شدن میزان هوا و افزایش میزان سوخت موتور به صورت عادی کار نمی کند.

۲- سنسور اکسیژن نامناسب

وظیفه سنسور اکسیژن اندازه گیزی میزان اکسیژن و گزارش آن است. با توجه به این گزارش مقدار پاشش سوخت نیز مشخص می شود. اگر سنسور اکسیژن دچار مشکل شده باشد، نمی تواند مقدار دقیق اکسیژن را تعیین کند و در نتیجه مقدار پاشش سوخت انژکتورها افزایش می یابد. با افزایش مقدار سوخت تعادل لازم میان سوخت و هوا برهم خورده و دود سیاه ایجاد می شود.

۳- کامپیوتر معیوب

کامپیوتر خودروهای بنزینی با دریافت اطلاعات از بخش های مختلف میزان سوخت و هوای موتور را مشخص می کنند. زمانی که کامپیوتر معیوب باشد این اطلاعات به صورت ناقص و نادرست منتقل شده و ممکن است مقدار سوخت یا هوای ورودی به موتور کاهش یا افزایش یابند. در نتیجه عملکرد موتور تحت تاثیر قرار گرفته و منجر به تولید دود سیاه و خروج آن از اگزوز می شود.

علل دود سیاه اگزوز در ماشین هایی با موتور دیزلی

همانند ماشین های بنزینی ، در ماشین هایی با موتور دیزلی که سوخت آنها همان گازوئیل است نیز عواملی باعث ایجاد دود سیاه می شوند. برخی از این عوامل با ماشین های بنزینی مشترک بوده و برخی دیگر تفاوت دارند. از مهمترین علل دود سیاه اگزوز در خودروهای دیزلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- گرفتگی فیلتر هوا

همانطور که گفته شد فیلتر هوا نقش مهمی در عملکرد موتور خودرو دارد. گرفتگی فیلتر هوا می تواند باعث به هم زدن نسبت سوخت و هوا شود و دود سیاه ایجاد کند. فیلتر هوا در واقع پس از جداسازی آلاینده ها، هوای تمیز و مناسب را به داخل موتور هدایت می کند.

گاهی اوقات به خاطر استفاده طولانی مدت از این فیلتر، میزان آلایندگی های گرفته شده توسط آن به حداکثر خود می رسد و توانایی فیلتر کردن هوا از بین می رود. در نتیجه هوای آلوده و یا مقدار هوای کمتر به موتور می رسد.

۲- انژکتور سوخت معیوب

از دیگر علت های دود سیاه اگزوز در ماشین های دیزلی، معیوب بودن انژکتور سوخت است. وظیفه اصلی انژکتورها اسپری کردن مقدار مشخصی سوخت به موتور در هر بار فرآیند احتراق است. زمانی که انژکتورها به درستی کار نکنند، عملیات انتقال سوخت نیز به خوبی صورت نمی گیرد. بنابراین، ممکن است با افزایش یا کاهش میزان ورود سوخت به موتور، نسبت سوخت به هوا برهم بخورد و دود سیاه تولید شود.

۳- سنسور جریان هوای بد (MAF)

وظیفه اصلی سنسور جریان هوا اطمینان یافتن از مخلوط شدن مقدار صحیح از هوا و سوخت است. اگر این سنسور از کار بیفتد و یا دچار عیب شود، اطلاعات نادرستی را ارسال می کند و همین موجب می شود جریان هوای بیشتر یا کمتری وارد موتور شود. در نتیجه، سوخت اضافی به داخل موتور جریان می یابد و تعادل لازم برهم می خورد و دود سیاه ایجاد می شود. راه حل این مشکل تنظیم مجدد سنسور و یا تعویض آن است.

۴- شیر چرخش گاز اگزوز کثیف (EGR)

شیر چرخش گاز اگزوز که با نام اختصاری EGR شناخته می شود، وظیفه کاهش دمای احتراق را در محفظه احتراق موتور بر عهده دارد. این فرآیند موجب کاهش تشکیل اکسیدهای نیتروژن می شود. زمانی که این شیر یا دریچه کثیف باشد، مقدار نادرستی اکسید کربن وارد محفظه احتراق شده و موجب تولید دود سیاه می شود.

برای برطرف کردن این مشکل باید این شیر از آلودگی ها پاکسازی شود. اگر بعد از پاکسازی بازهم دود سیاه خارج شد باید این قطعه تعویض شود.

۵- رسوب کربن بیش از حد

زمانی که ماشین کیلومترهای زیادی را طی می کند، مقداری رسوب کربن ناشی از سوخت در بخش هایی از موتور انباشته می شود. این رسوبات از دیگر علت های دود سیاه در ماشین های دیزلی محسوب می شوند. رسوبات کربن که با نام دوده ها نیز شناخته می شوند، عملکرد سوخت و ترکیب آن با هوا را تحت تاثیر قرار داده و موجب بد کار کردن موتور می شوند.

چگونه دود سیاه ناشی از اگزوز را رفع کنیم؟

برای رفع کردن مشکل خروج دود سیاه از اگزوز خودرو باید ابتدا دلیل آن مشخص شود. پس از عیب یابی و مشخص شدن محل اشکال، راه حل متناسب با آن انتخاب و اجرا می شود.

نحوه رفع دود سیاه اگزوز در ماشین با موتور بنزینی

در ماشین های بنزینی از روش های زیر برای رفع دود سیاه اگزوز استفاده می شود:

۱- تمیز کردن فیلترهای هوا

اگر میزان هوای مورد نیاز برای ترکیب با سوخت در محفظه احتراق موتور کم یا زیاد باشد و یا حتی هوا به خوبی پاکسازی نشده و همراه با آلایندگی ها وارد محفظه شود، باید فیلترهای هوا بررسی شوند. می توان این فیلترها را پاکسازی و تمیز کرد. اما بهترین کار تعویض انها و استفاده از فیلترهای جدید است.

۲- تعویض سنسورهای اکسیژن

اگر حین بررسی برای پیدا کردن علت دود سیاه اگزوز متوجه خرابی سنسورهای اکسیژن شدید، بهترین کار تعویض آنها است. با استفاده از سنسور اکسیژن جدید مقدار دقیق اکسیژن به خوبی مشخص می شود و در نتیجه پاشش سوخت به درستی صورت می گیرد و دیگر دود سیاه تولید نمی شود.

۳- تعمیر/ تعویض کامپیوتر خودکار (ECU)

برای برطرف کردن دود سیاه ناشی از خرابی کامپیوتر ماشین، باید این قطعه مهم را تعمیر یا تعویض نمود. با درست کار کردن کامپیوتر در دریافت و ارسال اطلاعات، مقدار هوا و سوخت به اندازه مناسب مشخص می شود و درنتیجه ترکیب این دو با یکدیگر به بهترین شکل ممکن صورت می گیرد و عملکرد موتور بهبود می یابد.

نحوه رفع دود سیاه اگزوز در ماشین با موتور دیزلی

اگر قصد مسافرت و یا رانندگی در جاده برای مدت طولانی را دارید، حتما باید قبل از آغاز سفر وضعیت ماشین خود را بررسی کنید. اگر خودرو دیزلی شما دود سیاه تولید می کند باید یکی از روش های زیر را پس از عیب یابی برای رفع این مشکل اجرا کنید.

فراموش نکنید که قبل از سفرتان حتما باید وضعیت ترمزهای ماشین خود را چک کنید تا در راه با مشکل رو به رو نشوید. در صورت علاقه مند بودن می توانید به مقاله نحوه تنظیم ترمز خودرو پیش از سفر مراجعه کنید و تمامی اقدامات لازم را یاد گرفته و انجام دهید.

۱- تمیز کردن فیلترها و سیستم احتراق

همانند خودروهای بنزینی در ماشین های دیزل نیز برای رسیدن هوای تمیز و مناسب به موتور نیاز به فیلترهای سالم است. اگر با گرفتگی فیلتر هوا مواجه شده اید و سیستم احتراق موتور به مشکل خورده است، باید این فیلترها را تعویض کنید. در این صورت، هوای تازه و کافی به محفظه احتراق می رسد و با درصد مناسبی با سوخت مخلوط می شود.

۲- بررسی حلقه های پیستون

حلقه های پیستون از اجزای مهم موتور محسوب می شوند که بروز خرابی و عیب در آنها باعث از بین رفتن آب بندی محفظه احتراق و گازها می شود. عملکرد این قطعات ممکن است در اثر فرسودگی تحت الشعاع قرار بگیرد و با شتاب گرفتن خودرو دود سیاه تولید شود. بنابراین باید بررسی شوند و در صورت نیاز تعویض گردند.

۳- استفاده از سیستم تزریق سوخت ریلی مشترک

در خودروهای دیزلی جدید، سیستمی به نام سیستم تزریق سوخت ریلی مشترک طراحی و اجرا شده است که باعث رسیدن مستقیم و منظم سوخت به سوپاپ های برقی و در نتیجه عملکرد عالی موتور می شود. اگر می خواهید با دود سیاه اگزوز مواجه نشوید می توانید به سراغ تهیه خودروهای دیزلی جدید بروید.

۴- استفاده از مواد تمیزکننده سیستم سوخت رسانی

همانطور که گفته شد، برخی از آلودگی ها و رسوبات از علت های تولید دود سیاه اگزوز محسوب می شوند. برای برطرف کردن این رسوبات می توان از مواد تمیز کننده سیستم سوخت رسانی و مکمل های مختلف استفاده کرد. این مواد را می توانید به سوخت اضافه کنید تا وارد محفظه موتور شده و رسوبات را از بین ببرند و دیگر دود سیاه تولید نشود.

سوالات متداول

۱- چرا وقتی من شتاب می‌گیرم (گاز میدهم)، ماشین من دود سیاه ایجاد می کند؟

اگر هنگام گاز دادن و شتاب گرفتن خودرو، دود سیاه ایجاد می شود، باید حلقه های پیستون بررسی شوند. بروز خرابی و مشکل در رینگ پیستون ها باعث عملکرد نامناسب موتور در تولید احتراق لازم شده و موجب تولید دود سیاه می شود.

۲- دود چه رنگی از اگزوز بد است؟

به طور کلی، اگر موتور عملکرد مناسب و عالی داشته باشد نباید هیچ دودی از اگزوز خارج شود. اما بر اثر عوامل مختلف و مشکلات گوناگون ممکن است دود به رنگ های مختلف تولید شود. به طور کلی، سه نوع دود سفید، متمایل به آبی و سیاه از اگزوز خارج می شود که هرکدام نشان دهنده عیب در قسمت های مختلف موتور خودرو است و باید پس از عیب یابی راه حل مناسب به کار گرفته شود.

۳- آیا سنسور اکسیژن بد می تواند باعث دود سیاه شود؟

سنسور اکسیژن با اندازه گیری دقیق میزان اکسیژن، میزان پاشش سوخت را مشخص می کند. وقتی این سنسور دچار عیب شود، اندازه اکسیژن به اشتباه محاسبه می شود و در نتیجه سوخت کم یا زیاد توسط انژکتورها منتقل می گردد. در نهایت دود سیاه ایجاد می شود.

۴- آیا در صورت خروج دود سیاه از اگزوز می توانم رانندگی کنم؟

امکان رانندگی در صورت بیرون آمدن دود سیاه از اگزوز وجود دارد اما باید در سریعترین زمان ممکن خود را تعمیرگاه برسانید. زیرا ممکن است مشکلات و آسیب های بیشتری به خودرو وارد شود. بهتر است با مشاهده دود سیاه برای عیب یابی و رفع این مشکل به یک تعمیرکار ماهر ماجعه کنید.

۵- آیا یک مبدل کاتالیزوری بد می تواند باعث دود سیاه شود؟

کاتالیزور یکی از اجزای مهم خودرو است که به کاهش مواد مضر در دود خروجی از اگزوز کمک می کند. این قطعه با کاهش مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن ها موجب می شود دود تصفیه شده و زیان کمتری داشته باشد. زمانی که کاتالیزور به درستی کار نکند و دمای آن بالا نرود و به اصطلاح مواد مضر نسوزند و از بین نروند، دود با تمام آلایندگی ها و به رنگ سیاه خارج می شود.

نتیجه گیری

خروج دود سیاه از اگزوز خودرو قطعا نشان دهنده بروز مشکل در یکی از بخش های مربوط به سوخت رسانی و ورود هوا و ترکیب این دو با یکدیگر می باشد. بهتر است زمانی که با دود سیاه مواجه شدید سریعا به تعمیرکار ماهر مراجعه کنید تا او با عیب یابی و تشخیص دقیق مشکل، آن را برطرف کند و از بروز آسیب های بیشتر و خسارت های دیگر جلوگیری نماید.