نماز شب اول قبر یا لیله الدفن را چگونه بخوانیم + زمان خواندن نماز وحشت و نیت آن
نماز شب اول قبر یا لیله الدفن را چگونه بخوانیم + زمان خواندن نماز وحشت و نیت آن
نماز وحشت یا نماز لیله الدفن (صلاه الوحشه) نمازی است که در شب اول قبر اموات خوانده میشود که به آن نماز هدیه (صلاه الهدیه)، نماز شب دفن (لیله الدفن) و نماز شب اول قبر نیز می گویند. نماز وحشت را در هر موقع از شب اوّل قبر مى شود خواند (از اول شب تا صبح) ولى بهترین وقت آن بعد از نماز عشا است. نماز وحشت میّتی که به هر دلیل دفن او تأخیر بیفتد، مثلا اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، باید تا شب اول قبر او به تاخیر بیندازند. با ما در این مقاله در سایت حرف تازه همراه باشید تا نحوه و زمان خواندن نماز نماز وحشت یا نماز لیله الدفن (صلاه الوحشه) را آموزش دهیم
نماز وحشت یا لیلة الدفن به این سبب نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر انس ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور می‌کند. پس در واقع نماز رفع وحشت است نه نماز وحشت.
احکام نماز شب اول قبر
نماز وحشت را در هر موقع از شب اوّل قبر مى شود خواند (از اول شب تا صبح) ولى بهترین وقت آن بعد از نماز عشا است. نماز وحشت میّتی که به هر دلیل دفن او تأخیر بیفتد، مثلا اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، باید تا شب اول قبر او به تاخیر بیندازند.
نماز وحشت واجبی کفایی نیست تا بگوییم که با خواندن یک نفر ساقط میشود. نماز مستحبی است که هر فردی می‌تواند آن‌را خوانده و ثوابش را به میت هدیه کند.
اگر نماز لیله الدفن را به هر دو کیفیت بخواند، بهتر است.
نماز وحشت را نمی توان به جماعت خواند.
یک شخص نمی تواند چند نماز وحشت را برای یک میت بخواند.
یک نفر می‌تواند چند مرتبه این نماز را به قصد اهداء ثواب به جا آورد.
هرگاه شخص نماز وحشت را سهواً به غیر کیفیتی که ذکر شد بجا آورد باید اعاده کند؛ اگر چه یک آیه از سوره قدر یا یک آیه از آیه الکرسی را فراموش کرده بود بخواند.
اجیر کردن و اجرت گرفتن برای خواندن نماز وحشت جایز است و احتیاط آن است
مستحبّ است در شب اوّل قبر ، به یکی از صورت های زیر دو رکعت نماز وحشت براى میّت بخوانند :
کیفتی برای نماز است که مختص به اولی شب فوت است (اگرچه دفن نشده باشد) در رکعت اول یک مرتبه سوره حمد و دو مرتبه سوره توحید (قل هو اللَّه) و در رکعت دوم یک مرتبه سوره حمد و ده مرتبه سوره تکاثر را خوانده و بعد از سلام نماز بگوید: « اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّدٍ وَ ابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبرِ فلان بن فلان (به جای فلان بن فلان، نام میت و پدرش را بگوید)»
در رکعت اول بعد از حمد، یک مرتبه آیه الکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره قدر بخواند، و بعد از سلام نماز بگوید: « اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمدٍ وَ آلِ مُحمدٍ وَ ابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبرِ فلان بن فلان». (به جای فلان بن فلان، نام میت و پدرش را ببرد)
طریقه خواندن نماز وحشت قبر
در رکعت اول سوره حمد و سپس آیه الکرسى است و خواندن از «الله لا اله الا هو» تا «و هو العلی العظیم» کافی است. (بدون سوره توحید) و در رکعت دوم سوره حمد و سپس ۱۰ مرتبه سوره قدر «انا انزلناه» خوانده میشود و وقتى نماز تمام شد، چنین گفته میشود: «اللهم صل على محمد و آل محمد وَ ابعَث ثوابَها الى قَبرِ فُلان» و به جاى کلمه فلان، نام میت را می‌برد.
از دیدگاه امام خمینی احتیاط آن است که آیه الکرسی تا «هم فیها خالدون» خوانده شود. امام خمینی، تحریر الوسیله (ترجمه فارسی)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص: ۱۰۹. ولی از دیدگاه آیت الله گلپایگانی تا «و هو العلی العظیم» کفایت می‌کند. گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۰.
نحوه خواندن نماز وحشت
یک نفر می تواند چند مرتبه، نماز شب اول قبر را به قصد اهداء ثواب به جا آورد
نماز شب اول قبر یا نماز لَیلَةُ الدّفن، از نمازهای مستحبی است.
این نماز را، که نماز هدیه و نماز وحشت نیز نامیده میشود، برای میت در شب اول قبر می‌خوانند.
اسامی نمازهای مستحبی صلاه الوحشه
به جز نماز وحشت و نماز شب اول قبر دیگر نمازهایی چون :
نماز هدیه (صلاة الهدیه)
نماز شب دفن (صلاة لیلة الدفن) و نماز وحشت (صلاة الوحشة) است.
چرا نماز وحشت نامیده شده است؟
به این سبب نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر آشنایی و انس ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور می‌کند.
پس در واقع نماز شب اول قبر برای رفع وحشت است نه نماز وحشت.
زمان خواندن نماز لیلة الدفن
نماز لیلة الدفن را در هر موقع از شب اوّل قبر مى توان بجا آورد، ولى مناسبت تر است در اوّل شب، بعد از نماز عشا باشد و اگر دفن میّت به علّتى تأخیر بیفتد، باید نماز شب اول قبر را تا شب اوّل دفن او تأخیر اندازد.
نماز شب اول قبر را نماز هدیه نیز می نامند
مراحل خواندن نماز شب اول قبر به سه روش خوانده میشود.
روش اول خواندن نماز شب اول قبر:
-در رکعت اول سوره حمد و سپس آیه الکرسى است و خواندن «از لا اله الا هو تا و هو العلی العظیم» کافی است.
(بدون سوره توحید) و در رکعت دوم سوره حمد و سپس ۱۰ مرتبه سوره قدر «انا انزلناه» خوانده مى شود و وقتى نماز تمام شد، چنین گفته مى شود: «اللهم صل على محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الى قبر فلان» و به جاى کلمه فلان، نام میت را مى برد.
-طبق استفتائات آیت الله سید علی خامنه‌ای یکی از شیوه‌های خواندن این است که در رکعت اول بعد از حمد، یک مرتبه آیةالکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره «انا انزلناه» بخوانند، و بعداز سلام نماز بگویند: «اللهم صل علی محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الی قبر فلان» و به جای کلمه فلان، اسم میت را بگویند.
روش دوم خواندن نماز وحشت قبر:
در رکعت اول بعد از حمد آیة الکرسى را تا «فِیها خالِدُونَ» بنا بر احتیاط یک بار خوانده و… بنابراین امام راحل ره نیز به خواندن تا «فِیها خالِدُونَ» فتوی نداده است.
همچنین سید ابن طاووس، از رسول خدا (ص) روایت کرده: نمازی که برای میت در شب اول دفنش می‌خوانید این گونه باشد که در رکعت اول، پس از سوره حمد، دو مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از سوره حمد، ده مرتبه «الهکم التّکاثر» را خوانده و بعد از سلام بگوید:
«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثوابها اِلی قَبْرِ ذلِک الْمَیتِ فُلانِ بْنِ فُلان»
«خداوندا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و ثواب آن را به قبر فلان میت برسان»
روش سوم خواندن نماز لیله الدفن
پیامبر (ص) فرمود: «هیچ ساعتى در نزد میت سخت تر از شب اول قبر نیست، پس بر مردگان خود رحم کنید با صدقه دادن و اگر قدرت صدقه دادن نداشتى دو رکعت نماز براى میت به این ترتیب بخوان: در رکعت اول بعد از حمد، دو مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، ۱۰ بار سوره تکاثر بخواند و بعد از نماز چنین بگوید: اللهم صل على محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الى قبر ذلک المیت فلان ابن فلان (به جاى فلان اول نام خود میت و به جاى فلان دوم، نام پدرش را مى گوئى)
فواید و ثواب خواندن نماز وحشت و شب اول قبر
پیامبر(ص) درباره ثواب خواندن این نماز فرمود:
«بر میت ساعتی سخت‌تر از شب اول قبر نمی‌گذرد. پس بر مردگان خود رحم کنید و برایشان صدقه دهید و اگر نتوانستید، دو رکعت نماز برای شخص درگذشته بخوانید.
پس همان لحظه حق تعالی هزار فرشته به سوی قبر او می‌فرستد که با هر فرشته جامه‌ای و حلّه‌ای است، و تنگی قبر او را تا روز نفخ صور وسعت می‌دهد و به نمازگزار به عدد آنچه آفتاب بر آن طلوع می‌کند، حسنه عطا می‌کند و او را چهل درجه بالا می‌برد.»
احکام نماز شب اول قبر
۱- نماز شب اول قبر (نماز وحشت) را می توان به سه روش خواند
۲- اگر شخص، نماز شب اول قبر (نماز لیلة الدفن) را به هر دو کیفیت بخواند، بهتر است.
۳- نماز شب اول قبر را در هر موقع از شب اول قبر (از اول شب تا صبح) میشود خواند، ولی بهتر است در اول شب بعداز نماز عشا خوانده شود.
۴- اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، یا به جهت دیگر دفن او تاخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اول قبر او تاخیر بیندازند.
۵- خواندن یک نماز برای یک میت کفایت می‌کند و خواندن نماز شب اول قبر از چهل نفر بهتر است نه به قصد ورود.
۶- هرگاه شخص نماز شب اول قبر را سهواً به غیر کیفیتی که ذکر شد به جا آورد باید اعاده کند؛ اگر چه یک آیه از سوره قدر یا یک آیه از آیةالکرسی را نسیاناً ترک کرده باشد.
روش خواندن نماز وحشت برای چند نفر
نماز وحشت واجبی کفایی نیست تا بگوییم که با خواندن یک نفر ساقط میشود. نماز مستحبی است که هر فردی می‌تواند آن‌را خوانده و ثوابش را به میت هدیه کند.
اجیر کردن و اجرت گرفتن برای خواندن نماز وحشت
اجیر کردن و یا اجرت گرفتن برای خواندن این نماز جایز است و احتیاط آن است که به عنوان بخشش و احسان به نمازگزار بذل نمایند و او هم نمازش را بدون در نظر گرفتن وجه مالی بخواند
حدیثی از امام زین العابدین (ع) درباره شب اول قبر
«سه ساعت از سخت‌ترین لحظه‌های زندگی انسان است، ساعتی که در آن فرشته مرگ را می‌بیند و ساعتی که از قبرش بیرون میشود و ساعتی که در مقابل خداوند برای حساب حاضر میشود.»
همچنین در جایی دیگر از امیرالومنین (ع) می‌خوانیم که فرمودند: اگر شما بنگرید آنچه را که مردگان دیده‌اند، فریاد ناله سر خواهید داد و به لابه و زاری روی خواهید آورد و امر خداوند را اطاعت خواهید نمود، اما آنچه که ایشان دیدند از شما پنهان است و به زودی این پرده کنار خواهد رفت و شما نیز خواهید دید.
از این رو تسهیل امور اموات در چنین شب سختی بسیار اهمیت دارد.
تأثیر نماز لیلة الدفن
نماز لیلة الدفن یک نماز مستحبی است که دستور العمل آن از طریق اهل بیت (ع) به دست ما رسیده است.
تأثیر نماز وحشت برای فردی که تازه از دنیا رفته است به بیان نورانی رسول اکرم (ص) این‌گونه است:
«بر میت ساعتی سخت‌تر از شب اول قبر نمی‌گذرد. پس بر مردگان خود رحم کنید و برایشان صدقه دهید و اگر نتوانستید، دو رکعت نماز برای شخص درگذشته بخوانید
«استاد ما، ملا فتحعلی سلطان آبادی گفت: عادت من این بود که هرگاه فردی از دوستان خاندان رسالت از دنیا می‌رفت و خبر آن به من می‌رسید، دو رکعت نماز شب دفن یا نماز وحشت برای او می‌خواندم؛ خواه او را می‌شناختم یا نمی‌شناختم. هیچ کس از این عادت من آگاه نبود، تا روزی یکی از دوستان، در راهی من را ملاقات کرد و گفت: دیشب فلان شخص که به تازگی از دنیا رفته بود، را در عالم خواب دیدم و از چگونگی حال او بعد از مرگش پرسیدم، او گفت: من بعد از مرگ در تنگنای سختی قرار گرفتم و هنگام حسابرسی، مرا به سوی عذاب بردند؛ تا اینکه فلانی (نام شما را برد) دو رکعت نماز برای من خواند؛ همان دو رکعت، مرا از عذاب نجات داد. خدا پدرش را رحمت کند که به من چنین احسانی نمود. آن گاه آن شخص، از من پرسید، آن دو رکعت نماز، چه نمازی بود. من طریقه خود را در مورد خواندن نماز شب دفن یا نماز وحشت برای او بیان کردم.»
فرق نماز آیات با نماز لیلة الدفن
بعضی از افراد نماز شب اول قبر را با نماز آیات اشتباه می‌گیرند.
نماز وحشت نمازی است که برای اموات خوانده میوشد که از وحشت آن‌ها در شب اول قبر بکاهد، اما نماز آیات نمازی است که بعد رخداد‌های طبیعی مانند ماه گرفتگی، خوشید گرفتگی، باد‌های سهمگین و … واجب میشود. علت اصلی این اشتباه این است که یکی از موجبات واجب شدن نماز آیات وحشت و ترس زیاد از رخداد‌های طبیعی است.
اما نماز وحشت برای رفع وحشت اموات است نه از سر وحشت خود شخصی که نماز را می‌خواند. یکی دیگر از تفاوت‌های این نماز با نماز آیات این است، مستحب بودن آن است، ولی نماز آیات واجب است
نظرات