لیست شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب

دکتر مغز و اعصاب پزشکی است که درزمینهٔ تشخیص و درمان بیماری‌های سیستم عصبی تخصص دارد. سیستم عصبی یکی از سیستم‌های بدن است که گاهی اوقات دچار اختلال در عملکرد می‌شود و مشکلات زیادی را برای فرد به‌وجود می‌آورد. در چنین شرایطی، مراجعه به بهترین دکتر مغز و اعصاب ضروری خواهد بود. انواع مختلفی از بیماری‌های مغز و اعصاب وجود دارند که تحت درمان توسط پزشک متخصص قرار می‌گیرند. با ما همراه باشید تا شایع‌ترین بیماری‌های سیستم عصبی را بهتر بشناسید:

 

آسیب مغزی

آسیب مغزی نوعی بیماری است که در طی آن بخشی از بافت مغز آسیب می‌بیند. بسته به نوع آسیب، محل و شدت آن، درمان متفاوت خواهد بود. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، تروما، کاهش جریان خون و تومورها سبب آسیب مغزی می‌شوند. مواردی مانند مشکل در پردازش اطلاعات، مشکل در درک اطراف و بیان کردن افکار، اختلال در تصمیم‌گیری، ازدست‌دادن حافظه، تغییر در بینایی، شنوایی یا حس لامسه، عدم تعادل، لرزش و تشنج، لکنت زبان و فلج شدن از علائم آسیب مغزی هستند که در چنین شرایطی مراجعه به متخصص مغز و اعصاب ضروری به‌نظر می‌رسد.

تومور مغزی

تودهٔ سلولی غیرطبیعی در داخل یا اطراف مغز، تومور مغزی نام دارد. تومورهای مغزی می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. حدود یک‌سوم از تومورها سرطانی هستند. بااین‌حال تومورها چه سرطانی باشند و چه غیر سرطانی، می‌توانند در عملکرد مغز اختلال ایجاد کنند. تومورهایی که در مغز رشد می‌کنند، تومورهای اولیه و تومورهایی که پس از تومورهای اولیه رشد می‌کنند، تومورهای ثانویه هستند که معمولاً در سایر نقاط بدن مشاهده می‌شوند. عواملی مانند سن، جنسیت، قرار گرفتن مداوم در اثر مواد شیمیایی، سابقهٔ خانوادگی، در معرض بودن مداوم با اشعهٔ x، ازجمله علت‌های به‌وجود آمدن تومورهای مغزی هستند.

روش‌هایی مختلفی برای درمان تومورهای مغزی وجود دارد که با توجه به نوع تومور و اندازه و جایگاه آن بر روی مغز، به‌کاربرده می‌شود.

اختلالات روانی

علت‌های مختلفی برای اختلالات روانی وجود دارد، اما همگی آن‌ها تغییراتی در تفکر، خلق‌وخو و رفتار ایجاد می‌کنند. بیماری‌های روانی عوارض جدی را برای فرد ایجاد می‌کنند. درگیری خانوادگی، ازدست‌دادن علاقه، اختلال عملکرد جنسی، کاهش عملکرد ذهنی، مشکلات دارویی یا الکلی، مسائل رفتاری و افزایش خطر خودکشی از شایع‌ترین عوارض اختلالات روانی هستند.

تشخیص دقیق بیماری‌های روانی، برعهدهٔ روان‌پزشک است و مطابق با نوع بیماری، درمان‌های مختلفی برای فرد به‌کار گرفته می‌شود.

صرع

بیماری صرع چهارمین بیماری شایع در جهان است. در ایران نیز حدود یک درصد از جمعیت کل کشور، مبتلا به صرع هستند. بیماری صرع یک بیماری عصبی است که به‌دلیل بروز اختلال در سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود و درنتیجه فرد تشنج می‌کند. ژنتیک، تروما، بیماری‌های مغزی، بیماری‌های عفونی و مشکلات مادرزادی از شایع‌ترین علت‌های بروز این بیماری هستند. درمان‌های مختلفی برای افراد مبتلا به صرع وجود دارد که دکتر مغز و اعصاب با توجه به نوع و شدت بیماری، آن‌ها را تجویز می‌کند.

میگرن

میگرن یک بیماری شایع عصبی است که به‌صورت سردرد یک‌طرفه و ضربان‌دار توصیف می‌شود. محرک‌هایی مانند فعالیت بدنی، نور، صدا و بو باعث تشدید علائم میگرن می‌شوند. افرادی که میگرن را تجربه می‌کنند، ممکن است بین ۴ ساعت تا چند روز درگیر این بیماری باشند. عواملی مانند ژنتیک، استرس، سیگار کشیدن و جنسیت از عوامل مؤثر بر ابتلا به این بیماری هستند. سردرد، حالت تهوع، کاهش اشتها، خستگی، سرگیجه و تاری دید، رنگ‌پریدگی و حساس شدن پوست سر از شایع‌ترین علائم مربوط به این بیماری هستند. سردردهای میگرنی مزمن هستند و نمی‌توان به‌صورت قطعی آن‌ها را درمان کرد، اما پزشک می‌تواند روند بیماری را کنترل و مدیریت کند.

MS

بیماری ام‌اس یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است که علائم مختلفی را در سراسر بدن ایجاد می‌کند. ام‌اس یک بیماری خودایمنی است که در طی آن، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های طبیعی بدن حمله می‌کند. این بیماری مغز و نخاع را مورد هدف قرار می‌دهد و باعث بروز طیف گسترده‌ای از مشکلات بینایی، حرکتی و اختلال در تعادل می‌شود. علائمی مانند مشکل در راه رفتن و عدم ایجاد تعادل، بی‌حسی، گزگز، عدم تحمل گرما، دوبینی و تاری دید، درد چشم، خستگی، سرگیجه و ضعف، لرزش و اسپاسم عضلانی، اختلال در عملکرد جنسی و مشکلات روده و مثانه از شایع‌ترین نشانه‌های بروز این بیماری هستند. درصورتی‌که خود و یا اطرافیانتان برخی از نشانه‌های این بیماری را دارید، بهتر است که توسط بهترین دکتر مغز و اعصاب ویزیت شوید.

سنکوپ

سنکوپ حالتی است که فرد در آن به‌صورت گذرا هوشیاری خود را از دست می‌دهد. دلیل این امر، عدم اکسیژن‌رسانی صحیح به بافت مغز برای ۵ ثانیه است. به‌طورکلی هرگاه اکسیژن به‌صورت کامل به مغز نرسد، فرد دچار بیهوشی می‌شود. مدت‌زمان بیهوشی فرد بین ۱ تا ۳ دقیقه متغیر است و بعدازآن فرد به هوش می‌آید. این حالت نباید با حالت تشنج افراد مبتلا به صرع اشتباه در نظر گرفته شود. شایع‌ترین دلیل بروز سنکوپ، افت فشارخون و ضربان قلب است. در صورت بروز چنین شرایطی، بهتر است که با دکتر قلب و عروق نیز مشورت شود.

نوروپاتی

بیماری نوروپاتی نوعی دیگر از بیماری‌های مغز و اعصاب است که درنتیجهٔ آسیب به اعصاب خارج مغز و نخاع رخ می‌دهد و سبب ضعف و بی‌حسی و درد در دست و پاها می‌شود. این بیماری به‌دلیل دیابت، صدمات ضربه‌ای، عفونت، مشکلات متابولیکی، قرار گرفتن در معرض سموم و ارثی رخ می‌دهد. علائمی مانند بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن در اندام‌ها، درد تیز و ضربان دار، عدم تعادل، ضعف عضلانی، عدم تحمل گرما، تعریق بیش‌ازحد، مشکلات روده و مثانه و سرگیجه از شایع‌ترین علائم نوروپاتی هستند.

درمان این بیماری با کنترل علت‌های زمینه‌ای و تسکین علائم انجام می‌شود. دارودرمانی، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، فیزیوتراپی، اصلاح برنامهٔ غذایی، درمان‌های سرکوب‌کنندهٔ سیستم ایمنی، طب سوزنی و جراحی از درمان‌های رایجی هستند که توسط پزشک متخصص انجام می‌شوند.

نورالژی

نورالژی یک درد تیز و شدیدی است که به‌دلیل تحریک یا آسیب عصبی اتفاق می‌افتد. این بیماری ممکن است در هر اندامی از بدن بروز کند و جایگاه خاصی ندارد. دلایل مختلفی مانند دیابت، ام‌اس، عفونت و کهولت سن سبب بروز این بیماری می‌شوند. درمان‌های مختلفی مانند جراحی، کنترل سطح قندخون، فیزیوتراپی، تجویز داروهای ضدافسردگی، تجویز داروهای ضدتشنج و داروهای مسکن و کرم‌های موضعی برای درمان این بیماری در نظر گرفته می‌شود. دردی که مبتلایان به نورالژی تجربه می‌کنند، دردی تیز و ناتوان‌کننده است که در صورت مشاهدهٔ این علائم، باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه شود.

پارکینسون

بیماری پارکینسون یک بیماری شایع است که بر سلول‌های عصبی مغز که مسئول حرکت بدن هستند تأثیر می‌گذارد. سلول‌های عصبی بر قسمت‌های عمیق مغز مانند توده سیاه اثر می‌گذارند و دوپامین را تولید می‌کنند. دوپامین‌ها مسئول انتقال پیام‌هایی هستند که سبب بروز حرکت بدن می‌شوند. در افرادی که مبتلا به پارکینسون هستند، حدود ۸۰% از دوپامین‌ها از بین می‌رود و علائم بیماری بروز می‌کند.

سن، وراثت و جنسیت از عوامل خطر این بیماری هستند. کندی حرکت، کاهش پلک زدن، لرزش غیرارادی بدن و مخصوصاً دست‌ها، سفتی عضلات، احساس عدم تعادل، خشک شدن ناگهانی بدن، مشکلات مربوط به خواب، اختلال در بلع، یبوست از شایع‌ترین علائم این بیماری هستند که در صورت بروز این نشانه‌ها، مشورت با دکتر مغز و اعصاب الزامی خواهد بود. بسیاری از بیمارانی که درگیر این بیماری می‌شوند، با روش‌های خودمراقبتی، دارودرمانی و گاهی اوقات انجام عمل‌های جراحی، تا حد زیادی بهبودی را تجربه می‌کنند.

مننژیت

مننژیت بیماری التهاب پرده‌های محافظتی مغز و نخاع است که با نام‌های سرسام یا آماس نیز شناخته می‌شود. مننژ نام غشایی است که در حدفاصل مغز و استخوان جمجمه و نخاع قرار می‌گیرد. این پردهٔ غشایی تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ و انگل و مصرف برخی از داروها ممکن است ملتهب شود و بیماری مننژیت را برای فرد به‌وجود بیاورد. این بیماری یک بیماری خطرناک است که درصورتی‌که توسط دکتر نورولوژی درمان نشود، سبب بروز عوارض جدی و در برخی از موارد مرگ می‌گردد.

بروز مننژیت مختص به سن خاصی نیست و همهٔ افراد از نوزادی تا کهن‌سالی در معرض بروز این بیماری هستند. درصورتی‌که مننژیت در مراحل اولیهٔ بیماری تشخیص داده شود، با تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب درمان می‌شود، بنابراین اقدام سریع و به‌موقع، تا حد زیادی بر روند درمان بیماری مؤثر است.

آلزایمر

آلزایمر یکی از بیماری‌های شایع مغز و اعصاب است که بیشتر در سنین کهن‌سالی رخ می‌دهد. با بالا رفتن سن، توانایی‌های ذهنی فرد تحلیل می‌رود و فرد به‌مرور دچار فراموشی می‌شود. در طی این بیماری، معمولاً حافظهٔ بلندمدت فرد کار می‌کند، درحالی‌که حافظهٔ کوتاه‌مدت شخص دچار اشکال می‌شود. تأثیر این بیماری بر روی افراد متفاوت است و ممکن است به‌صورت خفیف تا شدید بروز کند. در مراحل اولیهٔ بیماری، فرد دچار فراموشی زودگذر می‌شود. این مورد از مهم‌ترین نشانه‌های بروز آلزایمر است که باید تحت نظارت دکتر مغز و اعصاب قرار بگیرد. افرادی که سن بالای ۶۵ سال دارند و یا سابقهٔ خانوادگی ابتلا به آلزایمر دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. بهترین راه تشخیص آلزایمر، مراجعه به پزشک و انجام معاینات بالینی است.

سخن پایانی

انواع مختلفی از بیماری‌های مغز و اعصاب وجود دارد که به علت‌های مختلفی ازجمله وراثت، سایر بیماری‌های زمینه‌ای، جنسیت، اختلال در عملکرد اعصاب و مصرف برخی از داروها رخ می‌دهد. در صورت بروز نشانه‌های مختلف بیماری که عمدتاً بر عملکرد مغز و اعصاب تأثیرگذار است، مراجعه به دکتر مغز و اعصاب و پیگیری روند بیماری توصیه می‌شود. خوشبختانه و با پیشرفت علم، بیشتر بیماری‌های مغز و اعصاب قابل درمان هستند.