صیغه یا ازدواج موقت از منظر مذاهب دین اسلام

ازدواج موقت یا صیغه، در اصطلاح عامیانه به نوعی از ازدواج گفته می شود که زوجین برای مدت معین و محدودی با یکدیگر پیوند زناشویی برقرار می کنند و با اتمام این مدت زمان، رابطه زوجیت آن ها به پایان می رسد. در مورد این نوع از ازدواج بین علما و پیروان مذهب شیعه و اهل تسنن اختلاف نظرهایی وجود دارد. در واقع علما و پیروان مذهب شیعه، ازدواج موقت را مشروع و حلال می دانند و علما و پیروان اهل تسنن، آن را نامشروع و حرام می دانند.

ما در این مطلب قصد داریم تاریخچه ازدواج موقت یا صیغه را مورد بحث و بررسی قرار دهیم. پس مباحثی که به بررسی آن ها می پردازیم شامل تاریخچه ازدواج موقت، ازدواج موقت از دیدگاه مذاهب اسلامی و دلایل مشروعیت و ممنوعیت ازدواج موقت در مذاهب اسلامی است. تا انتها با ما همراه باشید.

تاریخچه ازدواج موقت

با نگاه به منابع تاریخی در می یابیم که متعه یا ازدواج موقت در زمان پیامبر اسلام رواج نسبی داشته و حتی تا زمان خلیفه دوم مسلمین نیز، رواج داشته است. اما خلیفه دوم عمر بن خطاب بنابر دلایلی همچون مواجه شدن با برخی از مشکلات اجتماعی و نداشتن برنامه جامعی برای اجرا و کنترل لوازم نکاح متعه در تشکیلات حکومتی، ازدواج موقت را حرام اعلام کرد و حتی تهدید کرد که اگر کسی آنرا انجام دهد، سنگسار خواهد شد؛ البته بنظر میرسد این تحریم نکاح موقت توسط خلیفه دوم، تحریم قانونی و عرفی بود و نه تحریم شرعی و دینی.

ازدواج موقت از دیدگاه مذاهب اسلامی

مذهب شیعه بر مشروع و حلال بودن ازدواج موقـت اعتقاد دارد. برخلاف آن ها پیروان سایر مذاهب اسلامی همچون اهل سنت، اباضیه، زیدیه و اسماعیلیه ازدواج موقـت را نامشروع و حرام می دانند که البته هر کدام از آن ها دلایل خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی این دلایل خواهیم پرداخت.

دلایل مشروعیت ازدواج موقت در مذهب شیعه

ازدواج موقـت نزد شیعیان حلال و مشروع شمرده شده است و برای این حلیت و مشروعیت بخشی به ازدواج موقـت به برخی آیات قرآن، روایات و احادیث پیامبر و ائمه و همچنین جلوگیری از به گناه افتادن افرادی که به هر دلیل توانایی ازدواج دائم را ندارند، استناد می کنند.

دلایل تحریم ازدواج موقت در مذهب اهل تسنن

ازدواج موقـت نزد اهل تسنن و سایر مذاهب اسلامی همچون اباضیه، زیدیه و اسماعیلیه ممنوع و حرام شمرده شده است. آن ها بر این باورند که چون آیه متعه در قرآن کریم نسخ شده، پس مشروعیت خود را از دست داده و فعلی که مشروعیت خود را از دست داده باشد، انجام آن نیز حرام و ممنوع است. یکی از مهم ترین آیاتی که از نظر این گروه از مسلمانان، منجر به نسخ آیه متعه شده، آیات ۵ تا ۷ سوره مؤمنون است. قرآن کریم در این آیه می فرماید:

وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلَّا عَلَىٰ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ فَمَنِ ابْتَغَى‏ وَرَآءَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ

و آنان که دامن خود را حفظ مى کنند،‌ مگر از همسرانشان یا کنیزانى که مالک آنها شده اند، که آنان نکوهش نمى شوند؛ پس کسانى که راه دیگرى جز آنچه مقرّر شد طلب کنند، آنان از مرز الهى گذشته اند و تجاوزگرند.

خلاصه و جمع بندی مطالب

در یک جمع بندی کلی می توان گفت که ازدواج موقـت یا صیغه نوعی از ازدواج است که زوجین برای مدت زمان محدود به زوجیت یکدیگر در می آیند و با انقضای این مدت زمان نیز، عقد به خودی خود منحل می شود. این نوع عقد در زمان پیامبر و حتی در زمان خلیفه دوم نیز رواج داشته که توسط او، ممنوع اعلام شد. پیروان مذهب شیعه با استناد به برخی از آیات قرآن، روایات و احادیث پیامبر و ائمه، ازدواج موقـت را حلال و مشروع می دانند؛ ولی پیروان اهل سنت بر این عقیده هستند که چون آیه متعه در قرآن کریم نسخ شده، پس ازدواج موقـت نیز، مشروعیت خود را از دست داده است.