جراحی تنگی کانال نخاعی گردن چگونه است ؟
احتمالاً در مورد جراحی تنگی کانال نخاعی گردن مطالبی شنیدهاید؛ جالب است بدانید که این جراحی در ایالات متحده از روشهای درمانی رایج است و جزو یکی از پنج مورد بیماریهای شایعی محسوب میشود که با جراحی قابل درمان است. به طورکلی، طراحی آناتومیکی گردن به گونهای است که آن را مستعد استرس و فشار بیش از حد، فتق دیسک و تنگی نخاعی میسازد. با این وجود، ۸۰ درصد مشکلات گردن را میتوان با درمانهای غیرجراحی مانند دارو کنترل کرد؛ اما در برخی موارد جراحی تنگی کانال نخاعی گردن برای کاهش اعمال فشار بر روی اعصاب و یا تثبیت ستون فقرات در این ناحیه ضروری است. در این محتوا، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان تنگی کانال نخاعی گردن با جراحی میپردازیم.
قبل از بررسی جراحی تنگی کانال نخاعی گردن، بهتر است با مشکلات تنگی کانال نخاعی بیشتر آشنا شویم. تنگی کانال نخاعی از مشکلات شایع ستون فقرات محسوب میشود. تنگی کانال نخاعی دو نوع است: تنگی کانال نخاعی گردنی و تنگی کانال نخاعی کمری . تنگی کانال نخاعی گردن یکی از علل شایع گردن درد است که به دلیل تغییر در مهرههای گردن و مفاصل بین مهرهها ایجاد میشود و وضعیتی است که در آن مسیر کانال نخاعی برای نخاع و ریشههای عصبی بسیار تنگ میشود، تا حدی که میتواند باعث آسیب به طناب نخاعی شود.
تنگی کانال نخاعی گردن، اغلب به وسیله ترکیبی از برخی عوامل ایجاد میشود تا سطح بحرانی فشردگی نخاع و موجبات جراحی تنگی کانال نخاعی گردن را ایجاد کنند. در این زمان، ممکن است علائمی در فرد آشکار شود. عواملی که در ایجاد تنگی کانال نخاعی گردن، نقش دارند عبارتند از:
- استخوانهایی که کنارههای کانال نخاعی را تشکیل میدهند.
- آرتریت دژنراتیو که باعث رشد بیش از حد استخوان میشود.
- افزایش اندازه لیگامنتوم فلاووم (رباطی که از سطح زیرین میگذرد) ، سقف کانال نخاعی و شرایطی مانند آرتریت روماتوئید و استخوان سازی (تبدیل غیرطبیعی به استخوان) رباطی که کف کانال نخاعی را تشکیل میدهد.
- تحلیل رفتن دیسک که به دلیل از دست رفتن محتوای آب موجود در آن و با افزایش سن رخ میدهد. این مشکل به دلیل خشک و ضعیف شدن دیسکها است که باعث از بین رفتن فضای دیسک اطراف مهرهها میشود؛ در نتیجه، وزن و فشار اضافی روی مفاصل به پشت نخاع وارد میگردد و تونلی که اعصاب نخاعی از آن خارج میشوند کوچک و کوچکتر میشود.
- به طورکلی، دژنراسیون یا تخریب ستون فقرات از شایعترین علل تنگی ستون فقرات گردنی و از مهمترین دلایل جراحی تنگی کانال نخاعی گردن محسوب میشود.
علائم تنگی کانال نخاعی گردن، مربوط به فشردگی غیرطبیعی نخاع و ریشههای عصبی است. البته، همیشه مشاهده این علائم به معنای مشکلات دیسک گردنی و یا لزوم جراحی تنگی کانال نخاعی گردن نیست. بیماران مبتلا به این بیماری ممکن است علائمی از جمله: بیحسی، سوزن سوزن شدن یا درد در بازوها، دستها و پاها را تجربه کنند. گردن درد، درد در یک یا هر دو بازو و احساس تیرکشنده مانند برقگرفتگی که هنگام خم کردن گردن در ستون فقرات احساس میشود، از احساسات دردناک رایج در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی گردن است. همچنین، بیحسی در بازوها میتواند علاوه بر احساس خواب رفتن بازوها رخ دهد. با پیشرفت بیماری، ضعف بازوها و دستها میتواند همراه با عدم هماهنگی در آنها مشاهده شود. نکته جالب توجه این است که برخی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی گردنی ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند.
اگر فردی دچار درد گردن و یا بروز علائمی از جمله بیحسی، سوزن سوزن شدن و… باشد، بهتر است به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند. پزشک با گرفتن شرح حال و انجام معاینات فیزیکی کامل، ممکن است آزمایشاتی را برای فرد درخواست دهد. این آزمایشات میتواند به پزشک کمک کند تا تنگی کانال نخاعی را تشخیص و احتمالاً انجام جراحی تنگی کانال نخاعی گردن را تایید کند. آزمایشات شامل موارد زیر است:
- اشعه ایکس. عکسبرداری با اشعه ایکس از پشت میتواند تغییرات استخوانی را که ممکن است فضای داخل کانال نخاع را کوچکتر کند، نشان دهد. این روش بررسی، میتواند در تصمیمگیری پزشک برای انجام جراحی تنگی کانال نخاعی گردن کمککننده باشد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI. در این روش، از آهنربای قدرتمند و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از بافت سخت و نرم استفاده میشود. این آزمایش میتواند آسیب به دیسکها و رباطها و همچنین تومورهای موجود را نشان دهد و یکی از آزمایشات مهم برای بررسی جراحی تنگی کانال نخاعی گردن در بیمار محسوب شود.
- توموگرافی کامپیوتری (CT) . در صورتی که فردی به هر دلیلی امکان انجام ام آر آی نداشته باشد، انجام سی تی اسکن گزینه مناسبی است. این آزمایش، تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف را با هم ترکیب میکند. در CT میلوگرام، رنگ حاجب برای مشخص کردن نخاع و اعصاب تزریق میشود که میتواند فتق دیسک، خار استخوان و تومور را جهت بررسی جراحی تنگی کانال نخاعی گردن به پزشک متخصص مغز و اعصاب نشان دهد.
برخی از گزینههای درمان غیرجراحی تنگی کانـال نخاعی عبارتند از: بیحرکت نگهداشتن گردن با استفاده از بریسهای گردن برای کاهش التهاب و ناراحتی، فیزیوتراپی، تزریق استروئید جهت کاهش تورم و ایجاد فضای بیشتر برای نخاع. اما، در برخی از موارد ممکن است جراحی تنگی کانال نخاعی گردن تنها گزینه درمانی باشد.
استراتژیهای جراحی شامل برداشتن فشار از قسمتهای عصبی و در صورت لزوم تثبیت، از طریق روش قدامی، خلفی یا ترکیبی است. انتخاب روش تحت تأثیر محل اعمال فشار، نوع شکستگی و آسیب رباط است. جراحان باید در هر مرحله از عمل از عوارض احتمالی و روشهای اجتناب یا مدیریت آگاه باشند و در صورت لزوم آگاهیهای لازم را به بیمار ارائه دهند. برای بیماران مبتلا به تنگی کانـال نخاعی که مبتلا به میلوپاتی یا اختلالات نخاعی شدهاند، تنها گزینه درمانی موثر جراحی تنگی کانال نخاعی گردن است تا فشار نخاعی برطرف شود. میلوپاتی وضعیتی است که به کُندی پیشرفت میکند و علائم تنگی کانـال نخاعی گردن در این وضعیت بدون جراحی بهبود نمییابد. جراحی به جراح اجازه میدهد تا ماهیت پیشرونده میلوپاتی را متوقف و وضعیت عصبی بیمار را تثبیت کند.
با توجه به علت و مکان تنگی نخاع، جراحی ممکن است جراحی را از قسمت جلوی گردن انجام دهد؛ در این صورت به فیوژن قدامیگردن معروف است. همچنین، جراحی ممکن است از پشت گردن انجام شود که معمولاً لامینکتومی خلفی نامیده میشود. در این روش، قسمتی از جسم مهرهای از قسمت پشت گردن برداشته میشود. لازم به ذکر است که درصد موفقیت جراحی تنگی کانـال نخاعی گردن تقریباً ۹۰% است.
همانطور که هر عمل جراحی با درصدی از خطرات و عوارض بالقوه همراه است، جراحی تنگی کانال نخاعی گردن نیز از این قاعده مستثنی نیست. برخی از این خطرات عبارتند از: خونریزی یا تشکیل هماتوم زخم، آسیب به شریان کاروتید یا مهرهای که منجر به سکته مغزی یا خونریزی بیش از حد میشود. اما، محققان ستون فقرات دریافتهاند که مرگ عارضهای بسیار نادر در این جراحی است و عملاً وجود ندارد. برای اطلاع از میزان مرگ در حین جراحی تنگی کانـال نخاعی گردن، سوابق پزشکی ۲۵۸ بیمار با میانگین سنی ۵۴ سال در سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ بررسی شد. اکثر جراحیها با استفاده از رویکرد قدامی (جلو بدن) و به دنبال آن خلفی (پشت بدن) انجام شد. محققان هیچ موردی از مرگ را در طول این روشها پیدا نکردند و درصد مرگ و میر صفر بود. علاوه بر این، میزان کلی عوارض در بین بیماران ناچیز بود.
همچنین، محققان خاطر نشان کردند که یکی از عوامل کلیدی که ممکن است خطر مرگ در طول جراحی تنگی کانـال نخاعی گردن را افزایش دهد، اورژانسی بودن و یا انتخابی بودن جراحی است. برای مثال افرادی که بر اثر ضربه یا دلایلی از جمله تومور نخاعی گردنی مجبور به انجام جراحی شدهاند، درصد موفقیت عمل آنها کمتر بوده است. یعنی هر چه جراحی اورژانسیتر انجام شود، خطر مرگ و میر بیشتر است. اما به طورکلی، این جراحی ممکن است در برخی موارد نادر همراه با عوارضی از جمله پارگی دورال (پارگی در پوشش محافظ نخاع) و یا فلج C5 (فلج موقت در یک یا هر دو بازو) باشد؛ یا به عنوان مثال، عوارض جراحی گردن مری را درگیر کند. بیمارانی که تحت دیسککتومی و فیوژن قدامیگردن قرار میگیرند، در معرض خطر ابتلا به دیسفاژی (مشکل در بلع) ، آسیب عصبی در حنجره و تورم دیواره حلق هستند.
در این مطلب، به علائم، علل و تشخیص بیماری تنگی کانـال نخاعی پرداخته شد. در مورد روشهای درمانی جراحی و خطرات آن صحبت کردیم. با این حال، توجه به این نکته مهم است که تنگی کانـال نخاعی گردن، همیشه به این معنا نیست که با گذر زمان بیماری پیشرفت میکند و بدتر میشود و یا علائم پیشرونده ایجاد میکند. بسیاری از افراد ممکن است تنگی کانال نخاعی خفیفی در قسمت گردن داشته باشند و هرگز علامتدار نشوند، یا علائم خفیفی داشته باشند که آنچنان برای آنها آزاردهنده نباشد و هرگز نیاز به جراحی تنگی کانال نخاعی گردن نداشته باشند. هرچند که درصد موفقیت این نوع جراحی حدود ۹۰ درصد است و عوارض بالقوهای که به آن اشاره گردید به ندرت اتفاق میافتد؛ اما در هر صورت توصیه میشود که تشخیص جراحی و انجام آن زیر نظر متخصصان مغز و اعصابی انجام شود که در این زمینه تخصص و تجربه لازم را دارند.
نظرات