آتش کشیدن کعبه توسط یزید در زمان قیام مختار ؛ سندیت و واقعیت ماجرا

ماجرای سوزاندن و آتش کشیدن کعبه توسط یزید در زمان قیام مختار + سند

آتش کشیدن کعبه توسط یزید در زمان قیام مختار ؛ سندیت و واقعیت ماجرای آتش زدن کعبه توسط لشکریان شام به دستور یزید در سال ۹۴ هجری قمری بعد از واقعه کربلا در ادامه مطلب موضوعی است که به آن می پردازیم

در سکانسی از سریال مختارنامه صحنه آتش کشیدن کعبه توسط لشکریان شام به دستور یزید بن معاویه نشان داده شده و بخی از کاربران به دنبال واقعیت ماجرای آتش کشیدن خانه خدا توسط لشکریان یزید هستند.

واقعه آتش کشیدن کعبه در تاریخ سوم ربیع‌الاول سال ۶۴ هجری قمری، توسط لشکریان شام و به دستور یزید بن معاویه اتفاق افتاد؛ اهانت یزید به خانه خدا باعث شد تا او ۱۱ روز بعد به مرگ فجیعی از دنیا برود.

سوم ربیع الاول سال ۶۴ هجری در تقویم های شیعی مصادف است با سوزاندن کعبه با منجنیق به دستور یزید، این فاجعه یازده روز قبل از هلاکت یزید به وقوع پیوست.

سپاهیان یزید در ۳ ربیع‌الاول سال ۶۴ ه ق، کعبه را با منجنیق مورد حمله قرار دادند و به آتش کشیدند. در این حاثه آسیب زیادی به این مکان مقدس وارد شد

جنگ مکه مکرمه، آخرین اقدام یزید در زندگی ننگین خود است، و پس از این اقدام، خداوند مهلت زیادی برای زندگی به این ظالم نداد و به هلاکت رسید.

شرح کامل آتش کشیدن کعبه توسط یزید

یزید بن معاویه دستور حمله به کعبه را به عمرو بن سعید أشدق و عبید الله بن زیاد صادرک رد، اما آنها حمله به مکه را نپذیرفتند، یزید به مسلم بن عقبه، دستور حمله را صادر کرد؛ مسلم بن عقبه با لشكر شام به قصد قتل‌عام اهل مدينه و سرکوب قیام آنان حرکت کرد و ۲۸ ذی‌‏حجه با حمله به مدینه، ظلم‌های بسیار و قتل‌عام‌های فجیعی انجام داد و پس از آن به دستور یزید برای دفعِ قیام عبدالله بن زبير به سوی مكه حرکت کرد.

ابن اثیر، ماجرا را این گونه تشریح می‌کند: پس از آن که کار مسلم از کشتار مردم مدینه و غارتشان به اتمام رسید، با همراهانش برای نابودی ابن زبیر به سوی مکه حرکت کردند، پس از آن که به منطقه «مشلل» رسیدند، مرگ او را امان نداد و جانش را گرفت. بعد از مرگ او، حصین بن نمیر لشکریان را حرکت داد تا به مکه رسیدند. مردم مکه مقاومت کردند و از باقیمانده محرم و تمام صفر و سه روز از ربیع الاوّل را با هم جنگیدند که در نهایت با منجنیق به خانه خدا حمله کرده و آن را به آتش کشیدند و بدین وسیله ابن زبیر را محاصره نمودند.ابن قتیبه نیز در کتاب امامت و سیاست می گوید: «حصین بن نمیر» حرکت کرد تا به مکه رسید و گروهی را فرستاد تا بخش مسفله (محله پایین) مکه را تصرّف کردند که منجنیق هایشان را در آن جا نصب کردند و به لشکریانش دستور داد که هر روز تعداد ده هزار سنگ بزرگ و صخره به سمت مسجد الحرام پرت کنند.

در منابع، این ماجرا را اینگونه شرح داده‌اند: لشكر شام در بالاى كوه‌‏هاى مكه كه مشرف بر خانه‌‏ها و مسجدالحرام بود، اجتماع كردند و با منجنيق، پيوسته سنگ و نفت بر مكه و مسجد مى‏‌افكندند، و پارچه‌هایی از پنبه و كتان به نفت آلوده مى‌‏ساختند و بر خانه خدا مى‌‌‌‏انداختند و آن‌ها را آتش میزدند تا آنكه كعبه معظّمه سوخت و بناى آن منهدم گشت و ديوارهاى آن فرو ريخت و شاخ‏‌هاى گوسفندى كه به جهت فداى اسماعيل آمده بود و بر سقف آويخته بودند، هم سوخت.

بعد از این حادثه و اهانت به مکه، خداوند، يزيد را مهلت نداد و به جهنم فرستاد. وقتی خبر مرگش به مكه رسيد، ابن نمير دست از جنگ برداشت و با لشكر خويش به جانب شام روانه شد.

سوزاندن کعبه با منجنیق در سال ۶۴ هجری به دستور یزید

کعبه از قدیمی ترین نشانه های الهی است که نام و القابش ۱۷ بار در قرآن آمده و از زمان حضرت ابراهیم مناسک حج گرد آن شکل گرفته است. طبق محاسبات اولین بار در ۱۸۹۲ قبل از میلاد حضرت مسیح، حضرت ابراهیم و پسرش اسماعیل، خانه خدا را بنا کردند. از آن تاریخ تا کنون، در مجموع حدود ۱۰ بار کعبه بازسازی اساسی شده است. مثلا در زمان قصی بن کلاب، جد پنجم پیامبر، کعبه دارای سقف شد و شمایلی شبیه شمایل عصر بعثت پیدا کرد.

تاریخچه تخریب و حمله به مکه و کعبه

حمله سپاه ابرهه به کعبه در سال عام الفیل

۵۲ سال قبل از هجرت، سپاه ابرهه، حاکم یمن برای تخریب کعبه راهی مکه شد. اما در نزدیک مکه با هجوم پرندگان و بر اثر پرتاب سنگ ریزه های این پرندگان، این حمله خنثی شد. چون سپاه ابرهه چند فیل داشت، به آن سال عام الفیل یعنی سال فیل می گفتند. پیامبر نیز در همین سال به دنیا آمد.

تخریب کعبه با سیل ۱۸ سال قبل از هجرت

۱۸ سال قبل از هجرت، سیل کعبه را خراب کرد و قبایل قریش، آن را بازسازی کردند. در زمان نصب حجر الاسود بین آنها اختلاف افتاد چون هر قبیله ایی می خواست این افتخار نصیب خودش شود. با تدبیر حضرت محمد که ۳۵ سال بیشتر نداشتند، حجر الاسود روی پارچه ایی قرار گرفت، هر کدام از بزرگان قبایل گوشه پارچه را گرفتند و آن را کنار خانه کعبه بردند. و خود حضرت محمد حجر الاسود را نصب کرد. کعبه که بازسازی شد به دلیل مشکلات مالی قریش، ابعادش اندکی از کعبه قبلی کوچک شد.

حمله حجاج بن یوسف به کعبه

حجاج بن یوسف ثقفی، فرمانده سپاه اموی در سال ۷۳ هجری بعد از محاصره مکه، دستور داد تا شهر را با منجنیق گلوله باران کنند که کعبه هم آسیب دید . حجاج بن یوسف بعد از فتح شهر و کشتن عبدالله بن زبیر به دستور عبدالملک اموی، کارهای اضافه ای که عبد الله بن زبیر کرده بود را تخریب کرد و کعبه را به شکل قبل از زمان ابن زبیر ساخت که ابعاد آن هنوز هم به همان شکل باقی مانده است.

حصین بن نمیز فرمانده سپاه یزید در آتش کشیدن کعبه توسط یزید

حصین بن نمیر، یکى از سران امویان از قبیله «کنده» و از «بنی تمیم» بود که از جنایت و شقاوت هیچ کوتاهی نکرد. وی همواره با آل على دشمنى داشت. او در جنگ صفین، در سپاه معاویه بود. در زمان خلافت یزید هم بر عده‏اى از سپاه، فرماندهى داشت.

پدرش، تمیم بن اسامة بن زبیر بن ورید تمیمی همان کسی است که وقتی امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) فرمود: «سلونی قبل ان تفقدونی»؛ از من هر چه می‌خواهید بپرسید قبل از این که در میان شما نباشم، پرسید تعداد موهای سر من چقدر است؟ البته حضرت فرمودند: به خدا قسم می‌دانم، ولیکن کجاست برهان آن! یعنی از کجا بر تو معلوم کنم که عددش همانست که من می‌گویم.

حصین از دلاوران و شجاعان عرب نیز بود و همیشه با آل بیت (علیهم‌السلام) دشمنی داشت و از مخالفان سرسخت شیعه بود.

جنگ میان سپاه حصین بن نمیر و یاران عبدالله بن زبیر ابتدا در بیرون شهر مکه انجام شد. پس از کشته شدن تعداد زیادی از افراد عبدالله بن زبیر وی به داخل شهر مکه پناهنده شد. سپاه حصین بن نمیر بیش از دو ماه، شهر مکه را به محاصره خود در آوردند و در طی همین مدت بود که خانه کعبه را با منجنیق، سنگ زدند و در خانه خدا آتش افروختند.یزید برای مقابله با این قیام سپاهی به فرماندهی مسلم بن عقبه به سوی این شهر فراهم کرد. این سپاه در طی سه روز چنان قتل و غارت و جنایاتی در مدینه مرتکب شد که بیان از گفتن آن عاجز است. سرکوبی قیام مردم مدینه، در ذی الحجة سال ۶۳ هـ.ق رخ داد. در همان ایام عبدالله بن زبیر نیز که در مکه سکونت داشت، اعلام مخالفت با یزید کرد و مردم مکه و حجاز را به اطاعت از خود دعوت کرد. یزید که اطلاع یافته بود عبدالله بن زبیر طرفداران فراوانی پیدا کرده است، برای مقابله با قیام او به مسلم بن عقبه دستور داد پس از فرونشاندن قیام مردم مدینه با سپاه خود عازم مکه شود و قیام ابن زبیر را نیز سرکوب کند.

مسلم بن عقبه در اواخر سال ۶۳ هـ.ق رهسپار مکه شد. وی در بین راه درگذشت و به دستور یزید، حصین بن نمیر جانشین وی شد.

سرانجام در اوایل ماه ربیع الثانی سال ۶۴ هـ.ق با رسیدن خبر مرگ یزید به گوش حصین بن نمیر و یارانش، آنها به محاصره شهر مکه خاتمه دادند.