جزئیات شهاب باران چهارشنبه ۳۰ مهر ۹۹
اگر این روزها شهابی را در آسمان دیدهاید، احتمالاً شاهد «بارش شهابی جباری» (Orionids meteor shower) بودهاید. این پدیده معمولاً هر سال از حدود ۱۰ مهر تا ۱۶ آبان فعال است و تقریباً در ساعت ۲:۳۰ بامداد ۳۰ مهر به اوج خود میرسد. بارش شهابی، رویدادی در آسمان شب است که هنگام عبور سیارهی زمین در پیمودن مدار خود از میان تودهای از ذرات در فضا رخ میدهد که «شهابواره» خوانده میشوند.
بارش شهابی جباری چیست؟
به اختصار بارش شـهابی جباری، زبالههای فضایی شعلهور هستند! در واقع این بارش شهابی از بقایای دنبالهدار هالی تشکیل شده است، ستارهی دنبالهدار معروفی که حدوداً هر ۷۵ سال یک بار در آسمان کرهی زمین به روشنی و با چشم غیرمسلح دیده میشود. قدمت این ستاره به هزارهها میرسد و اولین بار در سال ۲۳۹ پیش از میلاد دیده شد و یک مسیر حلقهای طولانی از ذرات را در دنبالهی خود به جا میگذارد.
بارش شهابی جباری زمانی اتفاق میافتد که زمین در مدار تکهای خاص از این دنباله قرار میگیرد. این بارش، تنها بارش شهابی مرتبط با هالی نیست و دنبالهدار هالی منجر به وقوع بارش شهابی اتا دلوی نیز میشود که هر سال در فصل بهار روی میدهد و معمولاً در حدود روز ۱۶ اردیبهشت به اوج خود میرسد.
زبالههای فضایی با سرعت باورنکردنی ۶۵ کیلومتر بر ثانیه به اتمسفر زمین برخورد میکنند. خوشبختانه این تکههای زباله در مقایسه با شهابهایی که نسل دایناسورها را نابود کرد، بسیار کوچک هستند. برخی از آنها اندازهای به کوچکی ذرات ماسه دارند؛ پس خبری از آخرالزمان نیست و این ذرات ضمن حرکت در هوا تبخیر و باعث ایجاد اثر دنبالهداری میشوند، همان چیزی که همهی ما میشناسیم، عاشق آن هستیم و با دیدنش، آرزو میکنیم.
پس همان طور که متوجه شدید، در این بارش شهابی هیچ ستارهای حضور ندارد و فقط از زبالههای فضایی شعلهور تشکیل شده که تماشای آن بسیار جذاب و دیدنی است.
مسعود عتیقی مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفتگو با شبکه خبر گفت: بازه زمانی بارش شهابی جباری از ۱۱ مهر هر سال تا ۱۷ آبان است که در طول شبها گاهی شهابهایی از بارش دیده میشود تا وقتی که به اوج میرسد.
عتیقی گفت: امکان رصد بارش شهابی در سراسر کشور وجود دارد، منتها باید به دور از نور (شب هنگام) و آلودگی نوری و هوای شهرها باشند، آلایندههای نوری هم مانع رصد میشود.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: در حقیقت بامداد چهارشنبه ۳۰ مهر اوج بارش جباری امسال است، اما بامداد روزهای سه شنبه ۲۹ مهر و پنج شنبه اول آبان هم علاقه مندان میتوانند بارش تعدادی از شهابها را ببینند.
او گفت: معمولا رصد بارش شهابی نیاز به ابزار و مکان خاصی ندارد، و همه میتوانند سراسر آسمان را به دنبال بارش شهاب با چشم جستجو کنند.
عتیقی گفت: منشا هر بارش دنباله داری است و منشا بارش جباری، دنباله دار هالی است که حدود ۳۵ سال قبل به کمترین فاصله به خورشید رسید؛ و وقتی که میگویی بارش شـهابی به دلیل نوع برخوردی است که این ذرات با جو زمین در ارتفاع ۱۰۰ نا ۱۵۰ کیلومتری دارند و الا رگبار شهابی مثل باران رخ نمیدهد.
کجا و چطور شهاب باران را ببینیم؟
امکان رصد بارش شهابی جباری در همه جا وجود دارد. این پدیده بهمعنای واقعی کلمه در همهی نقاط کرهی زمین قابل مشاهده است؛ فقط باید به فضای باز بروید.
برای تماشای این بارش شـهابی کافی است در آسمان بهدنبال صورت فلکی جبار یا شکارچی بگردید. سادهترین راه این است که سه ستارهی روشن در یک خط کوتاه را پیدا کنید که کمربند این شکارچی هستند. سپس محدودهی شمشیر او را بیابید، چراکه بخش عمدهای از شهابها از همان محدوده ظاهر میشوند. به همین راحتی! برای تماشای این پدیدهی زیبا به هیچ تجهیزات خاصی نیاز ندارید. در واقع کارشناسان، استفاده از دوربین شکاری یا تلسکوپ را توصیه نمیکنند؛ زیرا این وسایل، آسمان را بزرگ و درعینِ حال میدان دید شما را کوچک میکنند. به همین دلیل بهترین راه تماشای بارش شـهابی جباری با چشم غیرمسلح است.
نظرات