کشاورزی شهری یا باغبانی شهری چیست؟

به گزارش وب سایت کانادایی floristkid، زندگی شهری امروزی ما را از داشتن بسیاری از مواهب و امکانات زندگی سنتی محروم کرده است. اما نکته مهم آن است که حتی اگر امکان انجام بسیاری از فعالیت های گذشته را نداشته باشیم نباید خود را از لذت باغبانی و کشاورزی محروم کنیم. یکی از  راه حل این موضوع ایجاد باغ های خانوادگی در محیط آپارتمانی است که امروزه تحت عنوان کشاورزی شهری یا  همان باغبانی شهری شناخته می شود. کشاورزی شهری  در واقع عملیات کاشت و پرورش گیاهان در محیط شهری است ( در اینجا منظور از محیط شهری بیشتر محیط خانه‌ها است). امروزه شاهد به وجود آمدن انواع باغ‌های خانوادگی (family gardens) بر روی پشت‌بام‌ها و همچنین پرورش انواع گیاهان در گلدان ها در خانه‌ها هستیم که همه این موارد ناشی از شکل‌گیری مفهوم باغبانی شهری است.  شاید تعجب کنید اگر بدانید این مفهوم و ایده چه  تأثیر مثبتی بر اقتصاد، محیط‌زیست و امنیت غذایی انسان ها دارد.

 

تعریف کشاورزی شهری

اگر در یک شهر بزرگ زندگی می‌کنید، باغبان های شهری در اطراف شما کار خود را انجام می‌دهند. از باغ‌های سرسبز روی پشت‌بام گرفته تا سبدهای آویزان پنجره‌ای رنگارنگ همه و همه بخشی از مفهوم کشاورزی شهری هستند. اگرچه یک تعریف ثابت از باغبانی شهری وجود ندارد، اما معمولاً این موضوع به دو بخش باغبانی گلدانی (container gardening) و باغبانی روی پشت بام (roof gardening) تقسیم‌بندی می‌شوند.

باغبانی گلدانی برای افرادی که باسیو، حیاط یا بالکن کوچک دارند بسیار مناسب است. آن‌ها از انواع ظروف و گلدان ها برای کاشت و رشد گیاهان در خانه استفاده می‌کنند. این موضوع به ویژه زمانی که بحث باغبانی کودکان نیز مطرح باشد، بسیار پررنگ‌تر می‌شود.

باغبانی روی پشت بام زمانی رخ می‌دهد که شما با افزودن خاک و بسترهای کشت، سقف یک ساختمان را به یک باغ خانوادگی تبدیل می‌کنید. باغبانی پشت بام به طور سنتی برای پرورش سبزیجات و گیاهان بزرگ استفاده می‌شود.

تاریخچه باغبانی شهری

این مفهوم در حالی اخیراً دردنیا در حال ترویج و گسترش است که به هیچ وجه مفهوم جدیدی نیست. ریشه‌های این موضوع به مصر باستان بازمی‌گردد. از آن زمان، باغبانی شهری به عنوان پاسخی به کمبود مواد غذایی  انسان ها، مورد استفاده قرار گرفته است. باغ‌های ویکتوری (Victory Gardens) در طول جنگ جهانی اول و دوم در سراسر ایالات‌متحده کاشته شدند تا به فشارهای غذایی که در نتیجه جنگ رخ داده بود، پاسخ دهند. در زمان اوج‌گیری شکل‌گیری این باغ ها، حدود ۶ میلیون نفر در جنبش باغ های ویکتوری شرکت کردند. در نتیجه نزدیک به پنج میلیون کیلوگرم میوه و سبزیجات در آن زمان تولید شد.

باغیانی گلدانی روشی ساده اما مفید

باغبانی گلدانی اهمیت ویژه‌ای در بحث کشاورزی شهری دارد. این روش در عین حال آنکه ساده است، بسیار تأثیرگذار است. وسایل مورد نیاز برای باغبانی گلدان به راحتی قابل تهیه هستند و قیمت بالایی ندارند. با توجه به آنکه امروزه اکثر خانه‌ها به صورت آپارتمانی هستند این گزینه، یکی از بهترین گزینه ها برای کشاورزی شهری محسوب می‌شود.

امروزه علاوه بر بزرگسالان، کودکان نیز نیاز به انجام فعالیت باغبانی در محیط منزل دارند. باغبانی به آن‌ها کمک می‌کند که آرامش بیشتری داشته باشند، با گیاهان و طبیعت انس بیشتری پیدا کنند و همچنین برای محیط‌زیست خود ارزش بیشتری قائل شوند. همچنین باغبانی باعث افزایش مسئولیت‌پذیری، صبوری، اعتماد به نفس و علاقه‌مندی آن‌ها به میوه و سبزیجات می‌شود. با توجه به اهمیت کشاورزی کودکان، باغبانی گلدانی می‌تواند یک راه حل ساده برای تحقق این امر باشد.

انواع باغبانی گلدانی در محیط منزل

ریز سبزی ها یا میکروگرین ها

ریز سبزی ها تقریباً در همه جا می‌توان به راحتی پرورش داد و امروزه شاهد آن هستیم که این گیاهان ارزشمند در اکثر آشپزخانه‌های سالم و ارگانیک در سراسر دنیا وجود دارند. میکروگرین ها یکی از گزینه‌های خیلی جذاب برای کشاورزی شهری هستند. آن‌ها در واقع گیاهان کوچکی هستند که به بلوغ نرسیده‌اند و معمولاً در دو تا چهار هفتگی مصرف می‌شوند. گیاهان مختلفی وجود دارند که می‌توان به عنوان ریز سبزی کاشت و پرورش داد. این گیاهان یکی از آسان‌ترین و بهترین گزینه‌های باغبانی گلدانی برای بزرگسالان و کودکان هستند. برخی از این گیاهان شامل : تربچه، یونجه، ریحان، شاهی، چغندر، کلم بروکلی، گل آفتابگردان و گل لادن می‌شوند.

پرورش گیاهان آپارتمانی

امروزه گیاهان آپارتمانی متنوعی در بازار وجود دارند.  این گیاهان که اکثراً از خانواده گیاهان استوایی هستند، به نور کمی برای رشد نیاز دارند و به همین دلیل به راحتی می‌توان آن‌ها را در محیط داخلی منزل نگهداری کرد. خرید، کاشت و یا نگهداری گیاهان آپارتمانی نیز می‌تواند یک گزینه عالی برای باغبانی شهری باشد. برخی از معروفترین این گیاهان عبارتند از : گندمی، دیفن باخیا، پتوس، بنجامین، سانسوریا، آگلونما و لیندا.  تنها نکته‌ای که در نگهداری از گیاهان آپارتمانی باید توجه داشت آن است که برخی از این گیاهان برگ‌های سمی دارند که برای حیوانات خانگی و یا کودکان مضر است و باید در نگهداری از آن‌ها احتیاط بیشتری نمود. یکی از معروفترین گیاهان آپارتمانی سمی دیفن باخیا است که خوردن و یا حتی زبان زدن به برگ‌های آن می‌تواند سوزش شدیدی را در دهان ایجاد کند.

پرورش گیاهان بالکنی

یکی دیگر از گزینه‌های جذاب  برای کشاورزی شهری، کاشت و نگهداری گیاهان فضای بیرون در گلدان و نگهداری از آن‌ها در بالکن‌ها است. این گیاهان می‌توانند جلوه خیلی زیبایی را برای خانه‌ها ایجاد کنند. البته در کاشت و نگهداری از این گیاهان باید به فصل های مختلف سال توجه نمود و ترجیحاً از گیاهانی استفاده نمود که در فصل های سرد سال نیز تحمل سرما را داشته باشند و آسیب نبینند. برخی از گیاهانی که برای باغبانی در بالکن مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از : شمعدانی، حسین یوسف، پاپیتال، انار زینتی، حنا ، ناز یخی.

نکات مهم و کاربردی در باغبانی شهری

اگرچه رشد گیاهان نیاز به مراقبت و محبت دارد، اما خوشبختانه آن‌ها فقط به سه نیاز اساسی به نور، خاک و آب نیاز دارند. گیاهان حتی نیازی به کاشت در باغچه ندارند، بیشتر آن‌ها در یک ظرف یا گلدان بزرگ حاوی خاک نیز رشد می‌کنند. در این قسمت به بررسی برخی از نکاتی که باید هنگام انجام فعالیت های و باغبانی شهری مد نظر قرار داد، می‌پردازیم.

• نور خورشید بسیار مهم است. برخی از گیاهان به حداقل ۶ الی ۸ ساعت نور خورشید نیاز دارند که معمولاً این گیاهان را در بالکن نگهداری می‌کنیم. برای محیط ها داخلی و باغبانی گلدانی می‌توان از لامپ های رشد نیز استفاده نمود.
• عمق خاک مهم است. گیاهان با ریشه کم عمق اگر کمتر از ۳۰ سانتی‌متر ارتفاع داشته باشند به حداقل ۱۵ سانتی‌متر عمق خاک نیاز دارند. گیاهانی که ریشه عمیق‌تر دارند حداقل به عمق ۳۰ سانتی‌متری از خاک نیاز دارند.
• زهکشی خیلی مهم است. همواره برای باغبانی گلدانی، از ظروف و گلدان هایی استفاده کنید که انتهای آن‌ها سوراخ داشته باشد تا آب اضافی خارج شده و ریشه گیاه دچار پوسیدگی نشود. برای باغ های پشت بامی نیز باید سیستم زهکشی مناسب تعبیه کرد.
• سعی کنید از خاک های مناسب برای کشاورزی شهری استفاده کنید. هر خاکی مناسب محیط داخل منزل نیست. بیشتر از خاک های استریل و بهداشتی استفاده کنید. خاک باغچه به ویژه برای باغبانی داخل مناسب نیست چرا که حاوی موجودات زنده و حشرات است. از این خاک می‌توان برای باغبانی در بالکن استفاده نمود.
• از کودهای مناسب برای کشاورزی شهری خود استفاده نمایید. کودهای حیوانی برای محیط بسته خانه مناسب نیستند. چراکه آن‌ها نیز حاوی باکتری و میکروب هستند و همچنین بوی بدی دارند. کودهای نظیر کود ۲۰-۲۰-۲۰ و یا کود ورمی کمپوست می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای این کار باشند.
• یک اصل مهم در باغبانی شهری اصولی ، زمان آبیاری است. به یاد داشته باشید که به موقع باغ و گلدان هایتان خود را آبیاری کنید!. مهم است که هر بار که آب می‌دهید، کل سطح خاک را خیس کنید. همچنین اطمینان حاصل کنید که گیاهان بیش از حد آبیاری نکنید. و همواره به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه، آب اضافی داخل زیر گلدانی را خالی کنید.