کارهایی که هنگام سکته باید انجام داد
کارهایی که هنگام سکته باید انجام داد
سکته قلبی یا آرست قلب (به انگلیسی: Cardiac arrest) یا ایست قلبی ریوی در پزشکی، به صورت توقف گردش خون شناخته میشود. در این حالت عضلهٔ قلب هیچگونه انقباضی نداشته و قلب هیچ خروجی و جریان خونی ندارد. ایست قلبی یکی از شرایطیست که ممکن است برای یک پزشک در صدور گواهی فوت قانونی مورد استفاده قرار گیرد.
ایست قلبی با حمله قلبی یا اختلال خونرسانی به قلب، متفاوت است هرچند ممکن است ایست قلبی در اثر یک حمله قلبی نیز اتفاق بیافتد. علل مختلفی ممکن است موجب ایست قلبی میشود مانند حمله قلبی و بیماری شریانهای کرونری، اختلالات ریتم قلب مانند آسیستول، تروما، آمبولی ریه، غرق شدگی، خونریزی مغزی، مصرف بیش از حد دارو و کاردیومیوپاتی.
آمار سکته قلبی
در ایالات متحده، نرخ رخداد ایست قلبی خارج از بیمارستان، حدود ۵٫۲ در ۱۰٬۰۰۰ نفر در سال است. احتمال ایست قلبی در دوران سالمندی شایعتر، و وقوع آن در مردان متداولتر از زنان است. میزان احیای افراد پس از ایست قلبی حدود ۸ درصد است. با این وجود، افراد پس از ایست قلبی با معلولیتهای شدید مواجه خواهند بود.
ایست قلبی حالتی است که ضربان قلب کاملا از بین می رود که علت آن عدم پمپ کامل خون توسط قلب است. این حالت می تواند به دنبال سکته قلبی، شوک، خونریزی های شدید، برق گرفتگی و… رخ دهد. تاخیر در امداد و درمان فرد حادثه دیده حتی برای ۳ الی ۵ دقیقه نیز می تواند باعث مرگ و آسیب دیدگی فرد شود. بروز این حالت در مردان تا سن ۴۵ سالگی بیش از زنان است، اما پس از آن برابر است.
علائم سکته قلبی
نشانههای ایست قلبی ناگهانی و شدید هستند و عبارتند از:
غشکردنِ ناگهانی؛
نداشتن نبض؛
قطع تنفس؛
از دست رفتن هوشیاری.
گاهی اوقات علائم و نشانههای دیگری هم پیش از ایست قلبی دیده میشوند. برای مثال، خستگی، از هوش رفتن، سرگیجه، درد قفسهی سینه، تنگیِ نفس، ضعف، تپش قلب یا استفراغ جزءِ آن دسته از علائمی هستند که پیش از ایست قلبی به وجود میآیند. اما سکته قلبی اغلب بدون هیچگونه هشدار قبلی اتفاق میافتد.
کارهایی که هنگام سکته باید انجام داد
اگر دچار درد یا احساس ناراحتیِ گاه و بیگاه در ناحیهی قفسهی سینه هستید، تپش قلب یا ضربان قلبِ نامنظم یا سریع دارید، خسخس سینه یا تنگی نفسی دارید که نمیتوانید بهدرستی آن را شرح دهید، مدام از حال میروید یا احساس سبکیِ سر یا سرگیجه میکنید، سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر این نشانهها ادامه دارند، با اورژانس تماس بگیرید.
سیپیآر انجام بدهید
سریعا تنفسِ شخص بیهوش را بررسی کنید. اگر به طور طبیعی نفس نمیکشد، سیپیآر انجام دهید. فشارهای سخت و سریعی روی سینهی او وارد کنید. این فشارها باید ۱۰۰ تا ۱۲۰ بار در دقیقه باشند. اگر آموزش سیپیآر دیدهاید، راه تنفس او را بررسی کنید و پس از هر ۳۰ فشاری که وارد میآورید، تنفس دهان به دهان بدهید.
اگر آموزش این کار را ندیدهاید، فقط به وارد کردن فشار روی سینه ادامه دهید. بین این فشارهای سخت و سریع، بگذارید سینه کاملا بالا بیاید. این کار را آنقدر ادامه بدهید تا دستگاه الکتروشوک یا اورژانس از راه برسد.
از دستگاه الکتروشوک استفاده کنید
اگر آموزش استفاده از دستگاه شوک قابل حمل یا دفیبریلاتور را ندیدهاید، احتمالا اپراتور اورژانس میتواند برای استفاده از آن راهنماییتان کند. در چنین مواقعی یک شوک بدهید و بعد سریعا شروع به سیپیآر کنید، یا به مدت دو دقیقه، روی قفسهی سینه فشار بیاورید.
با استفاده از دفیبریلاتور، ریتم قلب شخص مورد نظر را بررسی کنید. اگر لازم است، یک شوک دیگر با دستگاه بدهید. این چرخه را آنقدر ادامه دهید تا شخص هوشیار شود یا اورژانس از راه برسد.
دفیبریلاتور قابل حملِ خودکار (AED) معمولا در مکانهای عمومی همچون فرودگاهها، سینماها و مجتمعهای خرید قابل دسترس هستند. در ضمن میتوانید برای منزلتان هم از این دستگاهها تهیه کنید. این دستگاهها دفترچهی راهنما هم دارند که میتوانید مطالعه کنید. آنها طوری برنامهریزی شدهاند که تنها در صورت نیاز اجازهی شوک میدهند.
علل سکته قلبی
نخستین علت ایست قلبی، معمولا اختلال در ریتم قلب (آریتمی) است که آن هم نتیجهی مشکلِ سیستم الکتریکی قلب است.
برخلاف سایر عضلات بدن که برای دریافت محرکهای الکتریکیِ مورد نیازشان به اتصالات عصبی متکی هستند، قلب ما محرک الکتریکی خودش را دارد، گروه ویژهای از سلولها به نام گره سینوسی که در محفظهی سمت راست بالای قلب (دهلیز راست) قرار دارند. گره سینوسی تکانههایی الکتریکی ایجاد میکند که به شیوهی منظمی در قلب جریان پیدا میکنند تا ضربان قلب را همزمان کنند و پمپاژ خون از قلب را به سایر اندامها، هماهنگ سازند.
اگر مشکلی برای گره سینوسی یا جریان پالسهای الکتریکی در قلب ایجاد شود، ممکن است منجر به آریتمی شود که باعث خواهد شد تا قلب بیش از اندازه سریع یا آهسته یا نامنظم بزند. اغلب اوقات این وقفههای موجود در ریتم، گذرا و بیضرر هستند، اما برخی از انواع آریتمی ممکن است جدی باشند و منجر به توقف ناگهانی در عملکرد قلب (ایست قلبی) شوند.
شایعترین علت ایست قلبی، نوعی از آریتمی به نام فیبریلاسیون بطنی است. فیبریلاسیون بطنی زمانی رخ میدهد که پالسهای الکتریکیِ سریع، باعث میشوند تا بطنهایتان به جای پمپاژ خون، به طرز بیهودهای بلرزند.
بیشتر اوقات، آریتمیهای محرکِ ایست قلبی به خودیِ خود اتفاق نمیافتند. در انسانی که از قلبِ طبیعی و سالمی برخوردار است، ریتم نامنظمِ پایدار قلب، بدون عاملی بیرونی، همچون شوک الکتریکی، استفاده از مواد مخدر یا ضربهی سختی در زمان نامناسب در چرخهی قلب (تکان قلبی) به احتمال زیاد پیشرفتی نخواهد کرد.
عوامل موثر در افزایش ریسک سکته قلبی
از آنجا که سکته قلبی اغلب با بیماری سرخرگ کرونری در ارتباط است، همان عواملی که شما را در معرض خطر بیماری سرخرگ کرونری قرار میدهند، در مورد خطر ایست قلبی هم صدق میکنند. این عوامل عبارتند از:
سابقهی خانوادگیِ بیماری سرخرگ کرونری؛
سیگار کشیدن؛
فشار خون بالا؛
کلسترول خون بالا؛
چاقی؛
دیابت؛
سبک زندگی بیحرکت؛
نوشیدن الکل.
سایر عواملی که ممکن است خطر ایست قلبی را افزایش بدهند عبارتند از:
سابقهی ایست قلبی یا سابقهی خانوادگی ایست قلبی؛
سابقهی حملهی قلبی؛
سابقهی سایر شکلهای بیماریهای قلبی در خود یا خانواده، همچون اختلالات ریتم قلب، نقصهای مادرزادی قلبی، نارسایی قلب و کاردیومیوپاتی؛
سن: احتمال بروز ایست قلبی با افزایش سن بالا میرود؛
مرد بودن: مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان با احتمال تجربهی ایست قلبی روبهرو هستند؛
استفاده از مواد مخدری همچون کوکائین یا آمفتامین؛
عدم تعادل غذایی، همچون مصرف پایینِ پتاسیم و منیزیم.
عوارض سکته قلبی
وقتی ایست قلبی اتفاق میافتد، نخستین بخشی که در بدن دچار آسیب میشود، مغز است، زیرا بر خلاف سایر اندامها، مغز از ذخیرهی خون غنی از اکسیژن برخوردار نیست. این اندام کاملا وابسته به عرضهی بیوقفهی خون است. کاهش جریان خون به سمت مغز باعث بیهوشی میشود.
اگر ریتم قلب سریعا به حالت طبیعی برنگشت، مغز آسیب خواهد دید و در نتیجه منجر به مرگ میشود. اگر ایست قلبی بیش از ۸ دقیقه به طول بینجامد، احتمال زنده ماندن بسیار کم میشود. کسانی که از ایست قلبی نجات مییابند، ممکن است دچار نشانههایی از آسیب مغزی شوند.
نظرات