موارد مصرف و عوارض شربت و قرص پردنیزولون

موارد مصرف و عوارض شربت و قرص پردنیزولون

قرص پردنیزولون (Prednisolone) استروئید یا کورتیکواستروئید است که از جمله موارد مصرف آن برای درمان حساسیت‌ها، کاهش التهاب و بیماری های خونی، بیماری های پوستی، عفونت‌ها، برخی سرطان ها، و همین‌طور برای جلوگیری از وازنش یا رد پیوند پس از پیوند عضو تجویز میشود

البته کورتیکواستروئیدها با استروئیدهای آنابولیک (Anabolic Steroid) فرق دارند و برای درمان بیماری‌های مختلفی تجویز می‌شود
که باید با تجویز پزشک و با دز مصرف خاص مصرف شود
در این مقاله از مجله اینترنتی حرف تازه موارد مصرف و منع و نکات و عوارض این داروی تخصصی را بیان میکنیم

موارد مصرف قرص پردنیزولون

قرص پردنیزولون التهاب را کاهش می‌دهد. سیستم ایمنی بدن را هم تضعیف می‌کند که این تضعیف سیستم ایمنی در بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی مفید است
در چنین بیماری‌هایی سیستم ایمنی به‌اشتباه به بافت‌های خودش حمله می‌کند.
پردنیزولون هم به‌صورت قرص و هم به‌صورت شربت تجویز می‌شود.
البته به‌صورت تزریقی هم وجود دارد، اما معمولا فقط در بیمارستان انجام می‌شود.

۱- این دارو با سرکوب کردن سیستم ایمنی بدن منجر به کاهش التهاب بدن می شوند و ورم را کم می کنند.

۲- نارسایی غدد فوق کلیوی
۳- کاهش علائم اختلالات التهابی
۴- آلرژیک
۵- سرکوب سیستم ایمنی
۶- ادم مغزی
۷- بیماری التهابی روده
۸- بیماری های روماتیسمی
۹- آسم برونش (معمولا در ترکیب با برونکودیلاتور)
۱۰- بیماری آدیسون
۱۱- سارکوئیدوز
۱۲- فیبروز ریوی
۱۳- فیبروز یبوست تلقیح شده ایدیوپاتیک
۱۴- آسپرژیلوس ریوی
۱۵- کم خونی همولیتیک اتوایمیون
۱۶- هیپرکلسمی ناشی از لنفوم بدخیم
۱۷- پیشگیری از نورالژی
۱۸- مولتیپل اسکلروزیس
۱۹- بیماری چشم های بدخیم گریوز
۲۰- کولیت زخمی
۲۱- بیماری کرون
۲۲- اسکلریت (بیماری التهابی دیواره بیرونی چشم که بینایی را تهدید می کند)
۲۳- لنفوم هوچکین
۲۴- لنفوم غیر هودکین
۲۵- ماکروگلوبولینمی والدنشتروم
۲۶- میلوما چندگانه
۲۷- ترومبوسيتوپني از جمله پورپورا ترومبوسيتوپنيک
۲۸- تب روماتیسمی
۲۹- پلی میالژی روماتیسمی
۳۰- پلیموسیت
۳۱- آرتریت مزمن جوانان
۳۲- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
۳۳- پمفیگوس (یک بیماری پوستی خود ایمنی است که با ظهور پلاکتها بر روی پوست، خصوصا در بیماران سالمند تشخیص داده می شود)
۳۴- مننژیت سل ریوی
۳۵- نارسایی قلبی عروقی
۳۶- نفریت لوپوس

عوارض قرص پردنیزولون

هر قدر مقدار مصرف پردنیزولون بیشتر باشد، احتمال ابتلا به عوارض جانبی هم بیشتر می‌شود.
با مصرف کمتر از ۲۰ میلی‌گرم در روز، بعید است دچار عوارض جانبی شوید.

عوارض احتمالی این دارو مانند معده درد یا تغییر حالات روحی، گاهی ممکن است به‌سرعت رخ دهند.
بعضی عوارض دیگر مانند پُف‌کردن صورت هم چند هفته یا ماه طول می‌کشند.

این عوارض جانبی در بیش از یک مورد از ۱۰۰ نفر رخ می‌دهند.
اگر با چنین عوارضی مواجه شدید، مصرف را قطع نکنید، اما اگر اذیت می‌شوید یا عوارض از بین نمی‌روند، با پزشک خود مشورت کنید.

*افزایش وزن
*سوءهاضمه
*بی‌خوابی
*اضطراب
*تعریق فراوان
*درد شدید در معده (که نشانه ای از پانکراتیت است)
*تشنج
*مشکلاتی در بینایی
*ظاهر شدن کبودی، قرمزی پوست به شکل لکه ها و خونریزی مکرر لثه ها یا خونریزی بینی (که نشان دهنده ترومبوسیتوپنی است)
*افزایش فشار بر چشم
*افزایش فشار داخل جمجمه و سردرد
*تنفس دشوار
*هیرسوتیسم (رشد مو بیش از حد)
*ضعف عمومی
*درد عضلانی
*پارگی تاندون
*شکستگی استخوان
*احتباس مایعات
*فشار خون بالا
*از دست دادن جرم عضلانی در بازوها و پاها
*پف کردن

اگر مقدار مصرف‌تان بیش از ۲۰ میلی‌گرم در روز است، یا بیش از چند هفته است که قرص پردنیزولون را مصرف می‌کنید، احتمال بیشتری دارد که به عوارض جانبی جدی آن دچار شوید.

اگر با این شرایط مواجه شدید، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید:

دچار ضایعهٔ پوستی راش (Rash) شدید که خارش پوست، قرمزی، ورم، زخم یا پوسته‌‌پوسته‌شدن به همراه دارد؛
نفس‌تان به خس‌خس افتاد؛
در سینه یا گلو احساس سفتی کردید؛
به‌سختی نفس می‌کشید یا حرف می‌زنید؛
دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلویتان شروع به تورم کرد.
این‌ها نشانه‌های هشداردهندهٔ واکنش حساسیتی جدی هستند. این واکنش‌های حساسیتی، اورژانسی محسوب می‌شوند.

مصرف قرص پردنیزولون در کودکان

درمان‌های طولانی با پردنیزولون، ممکن است سرعت رشد طبیعی کودکان و نوجوانان را کاهش دهند.
البته پزشک کودک، رشد او را حین مصرف استروئید، با دقت کنترل می‌کند که در این شرایط، به‌سرعت متوجه کاهش سرعت رشد می‌شود و در صورت لزوم، درمان را تغییر می‌دهد.

پردنیزولون نباید در کودکان زیر ۳ سال مصرف شود.
اما برای کودکان بالای سه سال، با دوز کم و زیر نظر پزشک مصرف می شود.

اشکال دارویی پردنیزولون

قرص ۵ و ۵۰ میلی گرمی
قطره استریل چشمی۱ درصد

اگر نگران هستید، دربارهٔ خطرات مصرف پردنیزولون برای کودکان با پزشک مشورت کنید.

نکات مهم در مصرف قرص یا شربت پردنیزولون

سعی کنید بدون آنکه مقدار غذای خود را افزایش دهید
تغذیهٔ مناسبی داشته باشید تا وزن‌تان خیلی زیاد نشود.
ورزش منظم هم به ثابت نگه‌داشتن وزن کمک می‌کند.
پردنیزولون را با غذا مصرف کنید تا احتمال مشکلات معده کاهش یابد.
اگر در حین مصرف این دارو، از خوردن غذاهای چرب و پرادویه هم پرهیز کنید، بهتر خواهد بود. اگر با وجود این، همچنان نشانه‌های سوءهاضمه ادامه یافتند، از پزشک خود بخواهید در صورت امکان داروی دیگری هم برای معده‌تان تجویز کند.
قرص پردنیزولون را صبح‌ها بخورید تا زمان خواب، سطح آن در بدن‌تان به پایین‌تر حد برسد.
اگر موقع خواب مضطرب هستید، پردنیزولون را صبح‌ها بخورید تا زمان خواب، سطح آن در بدن‌تان به پایین‌تر حد برسد.
برای کاهش تعریق لباس کمتری بپوشید، از اسپری‌های ضدتعریق استفاده کنید و خودتان را با پنکه و کولر خنک نگه دارید.
اگر با این توصیه‌ها بهتر نشدید، با پزشک‌تان مشورت کنید؛ شاید داروی دیگری تجویز کند.

بهترین زمان مصرف

حتما طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
مقدار معمول بین ۵ میلی‌گرم تا ۶۰ میلی‌گرم در روز تفاوت دارد.
یک میلی‌لیتر شربت پردنیزولون تقریبا برابر با ۱۰ میلی‌گرم است.

بهتر این است که روزی یک‌بار، درست بعد از صبحانه پردنیزولون مصرف کنید
مگر اینکه پزشک تجویز دیگری کرده باشد.
مثلا اگر مقدار مصرف روزانه‌تان ۴۰ میلی‌گرم است، پزشک می‌گوید ۸ عدد قرص پردنیزولون ۵ میلی‌گرم را یک‌جا مصرف کنید.

با صبحانه بخورید تا معده‌تان اذیت نکند

اگر روی بستهٔ قرص پردنیزولون شما برچسب دارای پوشش روده‌ای (Enteric Coated) یا مقاوم در برابر گوارش (Gastro Resistant) زده شده، می‌توانید این قرص‌ها را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید
اما حتما آن را به‌طور کامل قورت بدهید.
اگر قرص دارای پوشش روده‌ای یا مقاوم در برابر گوارش مصرف کرده‌اید، تا ۲ ساعت قبل و بعد از آن، داروهای سوءهاضمه مصرف نکنید.

گاهی‌اوقات هم توصیه می‌شود پردنیزولون را یک روز در میان مصرف کنید.

فراموش کردن یک نوبت مصرف

اگر یادتان رفت قرص پردنیزولون خود را بخورید، به‌محض یادآوری، آن را مصرف کنید. اگر تا فردای آن روز یادتان نیامد که قرص‌تان را نخورده‌اید، دیگر آن وعدهٔ فراموش‌شده را مصرف نکنید.

اگر یک وعده را فراموش کردید، در وعدهٔ بعدی برای جبران آن، دو قرص مصرف نکنید.

تداخل دارویی پردنیزولون

داروهای زیاد دیگری هستند که با عملکرد قرص پردنیزولون تداخل دارند یا خطر ابتلا به عوارض جانبی را افزایش می‌دهند.
اگر می‌خواهید داروی دیگری مصرف کنید، قبل از هر چیز حتما مطمئن شوید که با پردنیزولون تداخلی ندارد.

این مسئله شامل قرص‌هایی هم می‌شود که بدون تجویز پزشک می‌خورید، از جمله آسپرین و مسکن‌های ضدالتهابی مانند ایبوپروفن.

موارد منع و مجاز قرص پردنیزولون

هم بزرگ‌سالان و هم کودکان می‌توانند پردنیزولون مصرف کنند
اما این دارو برای بعضی‌ها مناسب نیست.

نکته: در صورتی که در هر جایی از بدن شما عفونت قارچی وجود داشته باشد، نباید از این دارو استفاده کنید.

شرایطی که قبل از مصرف پردنیزولون، باید با پزشک در میان بگذارید:

نسبت به پردنیزولون یا هر داروی دیگری واکنش حساسیتی داشته‌اید؛
عفونت دارید (از جمله عفونت‌های چشمی)؛
می‌خواهید باردار شوید، باردار هستید یا به نوزادتان شیر می‌دهید؛
اخیرا با فردی ارتباط داشته‌اید که مبتلا به زونا، آبله‌مرغان یا سرخک بوده؛
اخیرا واکسن زده‌اید یا قرار است بزنید.

توجه: مصرف پردنیزولون احتمال ابتلا به عفونت‌ها را افزایش می‌دهد.
اگر در معرض بیماری‌های عفونی، مانند آبله‌مرغان یا زونا هستید، حتما به پزشک خود اطلاع بدهید.

اگر بیش از ۳ هفته پردنیزولون مصرف کرده‌اید، یا مقدار مصرف‌تان زیاد است
پیش از هرگونه اقدامی، حتما این مسئله را با پزشک یا دندان‌پزشک خود در میان بگذارید تا بدانند شما پردنیزولون مصرف می‌کنید.

اگر این مشکلات را دارید، با پزشک در میان بگذارید:

۱- مشکلات و بیماری های کبد؛
۲- اختلالات روانی (چه خودتان و چه یکی از اعضای خانواده)؛
۳- زخم‌های بهبودنیافته؛
۴- نارسایی قلبی یا حمله قلبی؛
۵- فشار خون بالا؛
۶- دیابت؛
۷- صرع؛
۸- آب سیاه؛
۹- تیروئید ضعیف؛
۱۰- پوکی استخوان؛
۱۱- زخم‌معده.

مصرف شربت یا قرص پردنیزولون در بارداری

مطالعات قبلی بر روی حیوانات نشان داده اند که پردنیزولون باعث بروزعوارضی بر روی جنین می شود.
اما مطالعاتی هنوز بر روی انسان انجام نگرفته است.
با این حال پردنیزولون نباید در دوران بارداری مصرف شود.
همچنین مصرف این دارو در دوران شیردهی ممنوع می باشد

معمولا در دوران بارداری قرص پردنیزولون تجویز نمی‌کنند، مگر اینکه مزایای مصرف آن از خطراتش بیشتر باشد.

قرص پردنیزولون گاهی‌اوقات طی ۱۲ هفته نخست بارداری مشکلاتی ایجاد می‌کند.
مقدار زیاد یا دورهٔ طولانی مصرف این دارو هم ممکن است بر رشد جنین تأثیر بگذارند.

اگر در دورهٔ بارداری از قرص پردنیزولون استفاده می‌کنید، باید رشد بچه را به‌طور مرتب بررسی کنید.

معمولا طی دورهٔ شیردهی می‌توان از قرص پردنیزولون استفاده کرد.
اما ممکن است پردنیزولون وارد شیر مادر شود. اگر مقدار مصرف‌تان بالاست، باید شرایط و وضعیت عمومی نوزاد تحت بررسی قرار بگیرد تا دچار عوارض جانبی نشود.

برای ایمنی بیشتر، معمولا توصیه می‌شود ۳ تا ۴ ساعت پس از مصرف قرص پردنیزولون، به کودک خود شیر ندهید.

اگر سعی دارید باردار شوید، باردار هستید، یا به کودک‌تان شیر می‌دهید، به پزشک اطلاع دهید.

عوارض قطع ناگهانی دارو

اگر مصرف پردنیزولون را ناگهان قطع کنید هم ممکن است دچار عوارض جانبی بشوید.
اگر بیش از ۳ هفته است که پردنیزولون مصرف می‌کنید یا مقدار مصرف‌تان به‌مدت بیش از یک هفته، زیاد بوده است (بیش از ۴۰ میلی‌گرم)، بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را قطع نکنید.
استفاده از این دارو برای مدت زمان طولانی می تواند منجر به سرکوب هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال HPA) ) شود، که می تواند تهدید کننده زندگی باشد!
اگر این دارو به سرعت متوقف شود خطر این عوارض جانبی افزایش می یابد.
بنابراین، لازم است که دوز مصرفی را کم کم، کاهش دهید و یکباره آن را قطع نکنید.

نام‌های تجاری قرص پردنیزولون

بعضی‌ها پردنیزولون را به‌نام این برندها می‌شناسند: دلتاکورتریل (Deltacortril)، دلتاستب (Deltastab)، دیلاکورت (Dilacort) و پوانتی (Pevanti).

موارد احتیاط پردنیزولون

مصرف این دارو میتواند منجر به اختلالات زیر شود:

۱- عفونت های جدی
۲- عفونت تبخال چشمی
۳- آلرژی
۴- زخم معده و دوازدهه
۵- عفونت های باکتریایی حاد و مزمن
۶- عفونت های قارچی روی پوست و اندام های داخلی
۷- عفونت ناشی از انگل ها
۸- پرفشاری خون
۹- پوکی استخوان
۱۰- اختلالات روانپزشکی
۱۱- گلوکوم
۱۲- دیورتیکولیت
۱۳- بیماری کوشینگ

مبتلایان به بیماری های زیر از این دارو استفاده نکنند:

هپاتیت B مزمن
دو ماه قبل و چهارده روز پس از واکسیناسیون پیشگیرانه
عفونت هرپس سیمپلکس
عفونت هرپس زوستر
سایر عفونت های ویروسی

نحوه مصرف

دوز مصرفی از ۵ تا ۶۰ میلی گرم در روز متغیر است و در درجه اول بستگی به نوع بیماری و شدت آن دارد.
استفاده از پردنیزولون در کودکان می تواند رشد آنها را کند
بنابراین استفاده از پردنیزولون در بیماران زیر ۱۸ سال باید به کوتاه ترین زمان ممکن محدود شود.
به منظور به حداقل رساندن خطر ابتلا به نارسایی و تاخیر در رشد کودکان، پردنیزولون اغلب یک بار در روز مصرف می شود.

آنی بیوتیک های کینولون (نورفلوکساسین، آن فلوکساسین، سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین و مکسی فلوکساسین).
استفاده همزمان از پردنیزون با این داروها خطر پارگی تاندون را افزایش می دهد.

بوپروپیون (دارو مصرف شده برای ترک سیگار و همچنین داروهای ضد افسردگی).
مصرف همزمان این داروها خطر تشنج را افزایش می دهد.

اتانرسپت و اینفلکسی مب ( داروهای مورد استفاده در درمان بیماری های خودایمنی).
این داروها سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، درست مانند همین داروی مورد بحث، که خطر عفونت های جدی را افزایش می دهد.

دفراسیروکس  ( داروی مورد استفاده برای درمان هموكروماتوز مزمن).
استفاده همزمان از این داروها خطر عوارض گوارشی را افزایش می دهد.

فارماکوکینتیک این دارو

نیمه عمر: ۲ الی ۳ ساعت
فراهمی زیستی: ۸۰ تا ۹۰ درصد
در کبد به متابولیت های غیر فعال تبدیل و سپس از طریق کلیه ها دفع می گردد.

اشکال دارویی پردنیزولون

قرص ۵ و ۵۰ میلی گرمی
قطره استریل چشمی۱ درصد

مسمومیت و درمان

بلع یك باره دارو، حتی در مقادیر خیلی زیاد، به ندرت موجب بروز مشكلات بالینی می‌ شود. مصرف دارو به مدت كمتر از سه هفته، حتی با مقادیر زیاد، ‌به ندرت سبب بروز علائم و نشانه‌های مسمومیت می‌ شود
‌ولی مصرف طولانی مدت دارو اثرات فیزیولوژیك از جمله سركوب محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز ـ غده فوق كلیوی، بروز ظاهر كوشینگوئید، ضعف عضلانی و استئوپروز به وجود می‌آورد.