میوه گاک فروت چیست + نحوه مصرف و خواص میوه گاک فروت و مضرات آن
میوه گاک فروت چیست + نحوه مصرف و خواص میوه گاک فروت و مضرات آن
میوه گاک فروت یا کدوی خاردار یا جک فروت چیست، این میوه نوعی میوه از تیره کدوییان و خاردار است. نام این میوه به لاتین (Momordica cochinchinensis) نام متعارف میوه‌ای است که جنوب شرقی آسیا مخصوصا ویتنام رشد می‌کند.
میوه گاک فروت هنگامی که یک میوه نارس و کال هست رنگ سبز دارد و هنگامی که این میوه کاملا رسیده می شود به رنگ نارنجی خوش رنگی تغییر می دهد. رنگ نارنجی و سرخ این میوه نشان از وجود بتاکاروتن و لیکوپن در آن را دارد. به گاک، ملون سرخ نیز می‌گویند.
خواص و ارزش غذایی میوه گاک فروت
میوه‌ی گاک سرشار از کاروتنوئیدها، به ویژه پرو ویتامین A (بتاکاروتن) و لیکوپن می‌باشد. به دلیل وجود بتاکاروتن و لیکوپن، گاک به عنوان مکمل‌های رژیم غذایی به شکل کپسول یا مخلوط در آبمیوه نیز استفاده می‌شود. حاوی مقادیر بالایی از ویتامین C است که می تواند باعث جلوگیری از التهاب شود. دارای خواص ضد التهابی، کمک به کاهش قند خون، فشار خون و میزان کلسترول از دیگر فواید و خواص گاک فروت است.
میوه‌های گاک به دلیل محتوای بالای لیکوپن و بتاکاروتن خود شناخته شده اند. لیکوپن یک ترکیب طبیعی یا کاروتنوئید است که به رنگ قرمز تیره و نارنجی میوه کمک می‌کند. این ترکیب دارای خواص آنتی اکسیدانی مانند برای محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که میوه‌های گاک هفتاد برابر بیشتر از گوجه‌فرنگی لیکوپن دارند. بتاکاروتن همچنین به رنگ میوه می‌افزاید و در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود تا عملکرد سالم اندام‌ها را حفظ کند.
میوه‌های گاک به دلیل اسید‌های چرب امگا ۳، ویتامین‌های D، E و K و محتوای اسید لینولئیک ارزش ویژه‌ای برای تهیه دارو‌های طبیعی دارند. طب سنتی چینی از آریل‌های میوه گاک برای کمک به بهبود سوختگی ها، مشکلات چشمی و نارضایتی‌های پوستی استفاده می‌کند. دانه‌ها که به عنوان «دانه‌های لاک پشت چوبی» نیز شناخته می‌شوند، نیز بو داده و در دارو‌های دارویی گنجانده می‌شوند. خارج از دارو‌های طبیعی، آریل‌ها به مکمل‌های غذایی و آب میوه‌ها اضافه شده اند و روغن حاصل از آریل‌ها فشرده شده و در فروشگاه‌های بهداشتی نیز فروخته می‌شود.
میوه گاک فواید زیادی برای سلامتی دارد، از جمله باعث کاهش خطر سکته مغزی می‌شود.
مشخصات و ترکیبات گیاه
گاک فروت گیاهی بالارونده است و در صورت فراهم بودن شرایط رشد در یک منطقه، این گیاه را بالای فنس‌ها و روی گیاهان وحشی دیگر می‌توان یافت. همچنین می‌تواند در ورودی باغ‌ها و خانه‌های روستایی (داخل یک توری و به صورت منظم) دیده شود. این گیاه می‌تواند تا ۲۰ متر رشد کند و رنگ آن پس از رشد به زرد متمایل خواهد شد. گاک در سال، یک بار میوه می‌دهد و تنها در همان فصل می‌توان آن‌ها را از فروشگاه‌های محلی تهیه کرد.
مزه و طعم میوه گاک فروت
میوهٔ گاک طعمی مانند خیار، طعم ملایم و آجیلی دارد، رنگ آن نارنجی تیره و شکل آن گرد و کشیده است. پوست این میوه از خارهای کوچکی پوشیده شده‌است. گوشت میانی میوهٔ گاک، تا حدی متراکم بوده و رنگ آن نارنجی روشن است و طعم ملایمی شبیه به خیار دارد. هسته‌های قهوه‌ای و تیرهٔ این میوه نیز خوراکی می‌باشند که توسط کیسه‌های غشا مانند قرمز رنگی پوشیده شده‌اند و طعم ملایم و آجیلی دارند.
نحوه کاشت و پرورش گیاه گاک فروت در منزل
پرورش گاک از طریق قلمه امکان پذیر است، برای پرورش گاک، پیوند زدن یک قلمهٔ ماده از گیاه، به یک شاخهٔ اصلی از نوع نر بهترین روش است. این روش باعث تقویت قدرت باروری این گیاه خواهد شد. دو تا سه ماه پس از کاشت قلمهٔ گاک، گل‌دهی آن شروع می‌شود. گرده افشانی این گل‌ها توسط حشرات مختلف یا به منظور باردهی بیشتر، به صورت دستی صورت می‌گیرد. هر گیاه در فصل مناسب خود، بین ۳۰ تا ۶۰ میوه تولید می‌کند که با توجه به شرایط محیطی، ممکن است تغییر کند.
زمان برداشت گاک اواسط آذرماه تا اواسط بهمن‌ماه می‌باشد. یک میوهٔ گاک رسیده و با کیفیت را از روی پوست یکدست نارنجی و قرمز، گوشت داخلی زرد، غشای کیسه‌مانند قرمزرنگ دور هسته و نرم بودن میوه به هنگام چیدن تشخیص می‌دهند.
موارد مصرف و نحوه مصرف
میوه گاک فروت در آشپزی و پزشکی سنتی، پیشینه باستانی دارد. در ویتنام، میوه و برگ این گیاه را برای پخت خوراک به کار می‌گرفتند. این میوه اکنون نیز در جشن‌های آغاز سال ویتنام، ازدواج و دیگر مراسم، جایگاه ویژه‌ای دارد. هسته و لایه کیسه مانند دور آن به همراه برنج پخته می‌شود و برنج رنگ سرخ و مزه گاک را به خودش می‌گیرد. در چین باستان نیز از هسته این میوه برای درمان گونه‌های بیماری‌ها به کار می‌گرفتند.
نظرات