نگاهی بر زندگی مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ در شهر تهران به دنیا آمد. مریم فرزند چهارم خانواده بود. پدر مریم مسئول یکی از مراکز نیکوکاران بود و مریم هم به فعاليت با پدرش در اين مرکز خیریه علاقه داشت.
مریم به‌عنوان یکی از فعالان گروه همیاری جوانان بود که به کمک کردن به معلولان علاقه داشت. مریم در دوران کودکی آرزوی نویسنده شدن ،رمان خواندن داشت و این کار یکی از تفریحات روزمره اش بود. در کنار تفریحاتش، برادر بزرگترش به آن ریاضی را ياد داد و با مطرح کردن راه حل جمع اعداد یک تا ۱۰۰ به روش خاص، فهمی دلنشین از دانش ریاضی را به مریم هدیه کرد. مطالبی برگرفته از سایت ویکی زندگی پیرامون زندگانی مریم میرزاخانی را در ادامه ارائه خواهیم داد:

تحصیلات مریم میـرزاخانی

دانش‌آموزی مریم زمانی آغاز شد که ایران درگیر جنگ تحمیلی از سوی کشور همسایه بود. با فروکش کردن آتش جنگ، دوران آموزش ابتدایی مریم نیز به پایان رسید و دوران شکوفایی علمی او با شرکت در آزمون مدارس سمپاد و با ورود به دبیرستان عالی فرزانگان تهران، رقم خورد.

مریم از آن دوره و معلمان خوب آن به نیکی یاد کرده و به‌ويژه آشنایی با هم‌کلاسی‌اش رویا بهشتی را که با او علایق مشترک بسیاری داشت، ارزشمند و انگیزه‌بخش دانسته است.

 

موفقیت های مریم میرزاخانی

مریم در سال‌های پایانی دانش‌آموزی، تلاش‌های علمی خود را به شایستگی سامان داد،او در ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ش مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری را به دست آورد. اما اين موفقیت، تنها آغاز راه برای مریم بود؛ او در المپیاد ریاضی ،المپیاد جهانی ریاضی هنگ‌کنگ با کسب امتیاز ۴۱ از ۴۲، به مدال طلا رسید و سال بعد نیز مدال طلای جهانی را در المپیاد ریاضی کانادا با کسب نمره کامل به‌دست آورد.

مریم میرزاخانی اولین دختری بود که عضو تیم المپیاد ریاضی ایران شد و اولین دختری بود که مدال طلای المپیاد ریاضی ایران را کسب کرد.

مریم تحصیلات دانشگاهی خود را از دانشگاه صنعتی شریف شروع کرد و در ۱۳۸۳ در مقطع دکتری از دانشگاه هاروارد در آمریکا فارغ‌التحصیل شد.

موفقيت‌های اين دختر جوان و مسلمان ایرانی آن‌چنان چشمگیر بود که نشریه پاپیولار ساینس در سال ۱۳۸۴ش مریم میرزاخانی را به‌عنوان یکی از ۱۰ ذهن برتر جوان جهان معرفی کرد.

اولین نقطه اوج پیروزی و کامیابی او زمانی شروع شد که او به‌عنوان اولین زن در جهان، مدال فیلدز را که معتبرترین جایزه ریاضیات جهان است به دست آورد.

مریم موفقیت چشم‌گیر در ریاضی را نتیجه صبر و تلاش خود دانسته است. هیجان کشف و لذت بردن از درک نکته‌های تازه رياضی به او احساس ایستادن در بالای تپه و بهره‌مندی از یک چشم‌انداز روشن را می‌داد.

جایزه های مریم میرزا خانی

مریم حل معادلات پیچیده ریاضی را به یک پیاده‌روی طولانی و بی‌پایان تشبیه کرده که گفتگوی علمی با همکاران می‌تواند به این فرآیند، شتابی فزاینده ببخشد. مريم شیفتگی خود به دانش ریاضی را زمانی کشف کرد که در ایران در المپیاد ریاضی شرکت کرد و از آن پس، تصمیم گرفت که به این علاقه شخصی بیشتر بپردازد. همین خاستگاه ایرانیِ علاقمندی او به دانش رياضی موجب شد که در دوران تحصیل در دانشگاه هاروارد آمریکا، از وضعيت تحصیلی زنان در ایران دفاع کند و انگاره‌های شناختی دانشجویان آمریکایی از محدودیت‌های تحصیلی دختران ایرانی را به چالش بکشد.مریم میرزاخانی اگرچه پس از اخذ مدرک دکتری با عنوان استادیار در دانشگاه پرینستون به تدریس مشغول شد و در مدت چهار سال به درجه استاد تمامی ارتقا یافت و پس از آن به دانشگاه استنفورد رفت و در ۳۱ سالگی به‌عنوان استاد تمام در دانشگاه استنفورد مشغول به کار شد؛ اما او عادت داشت که یادداشت‌های کلاسی خود را به زبان فارسی تنظیم کند و این نشانگر شدت علاقه‌اش به زبان فارسی بود. دکتر غلامعلی حداد عادل، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، دلبستگی خانم مریم میرزاخانی به سرزمين مادری را با وجود سکونت و اشتغال در خارج از کشور، ستوده و به این نکته اشاره کرده است که هر زمان دکتر میرزاخانی به ایران می‌آمد با ریاضی‌دان‌ها جلسه می‌گذاشت و افتخاری برای کشور ما به شمار می‌رفت.

جایزه مریم میرزاخانی مرزهای نو

در سال ۲۰۱۹ بنیاد جایزه بریکترو اعلام کرد که جایزه جدیدی به نام جایزه مریم میرزاخانی مرزهای نو را ایجاد کردند که به زنان پیشتاز در علم ریاضی تقدیم خواهد شد. این جایزه به مبلغ ۵۰٬۰۰۰ دلار هرساله به زنان ریاضیدان تازه‌کار که دکترای خود را در دوسال قبل از تقدیم جایزه گرفته‌اند پرداخت می‌شود. جایزه ممکن است به دونفر تعلق گیرد.

جایزه مریم میرزاخانی در انجمن ریاضی استرالیا

انجمن ریاضی استرالیا، جایزه مریم میرزاخانی را برای حمایت از دانشجویان زن بین‌المللی در رشته ریاضی در استرالیا ایجاد کرده‌است.

این جایزه در قالب بورسیه به دخترانی که متقاضی گذراندن دوره پسادکتری ریاضی در استرالیا هستند اعطا می‌شود

مدال فیلدز

در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده مدال فیلدز است. زمینهٔ تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته است.

تصادف مریم میرزاخانی

در اسفند ۱۳۷۶، اتوبوس دانشجویان ریاضی که در بیست و دومین دورهٔ مسابقات ریاضی دانشجویی از اهواز، محل برگزاری مسابقه،شرکت کرده بودند، راهی تهران بود. تیمی که در آن میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی در مسابقه رتبه اول کشور را کسب کرده بودند.در حادثه‌ای که پیش آمد، اتوبوس به دره سقوط کرد. شش دانشجوی ریاضی دانشگاه شریف، که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ریاضی ملی و بین‌المللی بودند، جان دادند. مریم میرزاخانی یکی از افرادی بود که در این تصادف نجات یافت.

ازدواج مریم میرزاخانی

پروفسور مریم میرزاخانی در سال ۱۳۸۴، با «یان وندراک»، اهل جمهوری چک، پژوهشگر علوم کامپیوتر نظری مرکز تحقیقات آی‌بی‌ام و دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد، ازدواج کرد. حاصل این ازدواج، فرزند دختری است که نام ایرانی «آناهیتا» را بر او نهادند. دكتر سید حسين مدرسي طباطبايي که یک روحانی شیعه و مدرس دانشکده حقوق دانشگاه پرینستون است، دلبستگی عميق و حقيقی مریم به آموزه‌های اسلامی و باورهای شيعی را در ازدواج او کاملا اثرگذار دانسته است. از نظر او، مريم كسي نبود كه انتخاب‌های مهم زندگی خود را بدون رعايت دقيق موازين اسلام انجام دهد. در همین چارچوب، مريم به دستور اسلام درباره ممنوعيت ازدواج زن مسلمان با مرد غيرمسلمان پای‌بند بود و همسر او مدتي پيش از ازدواج، مسلمان شده بود.

وی در سال ۱۳۸۴ با همسرش یان واندراک که دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد بود ازدواج کرد. همسر میرزاخانی اهل کشور چک است و آن‌ها صاحب یک فرزند به نام آناهیتا شدند.

مسلمان شدن همسر مریم میرزاخانی

دکتر مدرسی طباطبایی که خود، عامل آشنایی یان وندراک با آموزه‌ها و باورهای اسلامی بوده است به این موضوع اشاره کرده که وندراک زمانی که دوره‌ي فوق دکترای دانشگاه پرينستون را سپری می‌کرد، به دفتر او آمده و سوال هایی را درباره دین اسلام مطرح کرده است.

چندین جلسه مباحثه با دکتر مدرسی طباطبایی که یان وندراک مسلمان شد. مدرسی طباطبایی می‌گوید که اسلام آوردن یان وندراک را به خط و امضاي خويش نوشتم و زمينه‌ساز ازدواج او با مريم میرزاخانی شدم.تولد فرزند موجب شد که مریم درکنار فعالیت های خود فرزند داری را به خوبی انجام دهد. مریم به‌خاطر وقت گذاشتن برای تربیت دخترش میزان کار علمی خود را کاهش داد و تلاش کرد که با تقسيم کار تربيت فرزند ميان خود و همسرش، هم کانون خانواده را حفظ کند و هم به فعاليت‌های علمی و اجتماعی خود ادامه دهد. از نظر مريم این کار، خیلی سخت اما شدنی بود و ارزش انجام دادن را داشت. او همچنین در جایگاه یک مادر هرگز تلاش نکرد که علاقمندی شخصی خود به دانش ریاضی را به فرزندش تحمیل کند اما دوست داشت که دخترش ریاضی را جدی بگیرد و سختی فهم ریاضیات، او را به وحشت نیندازد.

درگذشت مریم میرزا خانی

در ۲۳ تیر سال ۱۳۹۶ خبر ناگوار فوت نابغه ریاضی اعلام شد و زندگینامه مریم میرزاخانی به سمت اپیزود آخر حرکت کرد. او از سال ۲۰۱۳ در حال مبارزه با سرطان سینه بود؛ این بیماری در سال ۲۰۱۶ به کبد و استخوان وی سرایت کرد و باعث شد که توانایی علمی و آموزشی خود را از دست بدهد و در اوج زندگی حرفه‌ای و در سن ۴۰ سالگی در بیمارستان استنفورد کالیفرنیا درگذشت.

متأسفانه دست تقدیر و سرنوشت، به طرز بی‌رحمانه‌ای مجال رویش و درخشش علمی و موفقیت را از این بانوی موفق گرفت.

رئیس‌جمهور استنفورد، مارک تسیر لاویین، گفت: «بااینکه مریم خیلی زود از بین ما رفت؛ اما تأثیر او بر روی هزاران زنی که به دنبال علوم و ریاضیات هستند، باقی ماند و این مسیر ادامه خواهد یافت»./۵۷۸۰۷۷