انواع مزاج از نظر طب سنتی + تشخیص مزاج،دستورات غذایی،تمام نکات مهم درباره مزاج
انواع مزاج : مزاج ترکیبی از جنبه‌های جسمی، ذهنی، عاطفی و روحی هر فردی است. اگرچه هر فردی به اندازه اثر انگشتش منحصربه‌فرد است، اما به‌طورکلی مزاج افراد به چهار دسته دموی، بلغمی، سوداوی و صفراوی تقسیم می‌شود. این دسته‌بندی بر اساس کیفیت‌هایی همچون گرما، سرما، رطوبت و خشکی است. اگرچه هر فردی دارای هر چهار نوع مزاج است، اما یکی از انواع مزاج غالب‌تر از بقیه است. از این رو ما تمام نکات مهم در این باره ویژه ۱۴۰۲ را برای شما آماده کرده ایم. همراه ما باشید.
انواع مزاج از نظر طب سنتی + تشخیص مزاج،دستورات غذایی،تمام نکات مهم درباره مزاج
انواع مزاج :
مزاج دموی : مزاج گرم وتر
در مزاج شناسی اسم مزاج دموی را زیاد می‌شنویم. افرادی که مزاج دموی (مزاج دموی به انگلیسی: Sanguine) دارند، اجتماعی هستند و خصوصیات شخصیتی همچون خوش‌برخورد و برون‌گرا بودن را از خود نشان می‌دهند. این افراد سعی می‌کنند که هرآنچه در توان دارند را برای دیگران انجام دهند و به‌طورکلی برای کمک کردن همیشه آماده‌اند. مزاج دموی رایج‌ترین نوع مزاج است.برخی از افراد مزاج “فوق دموی” دارند زیرا خیلی پرحرف و فعال هستند، به‌نحوی‌که گاهی بودن در کنار آنها ممکن است طاقت‌فرسا باشد.این افراد دارای طیف وسیعی از احساسات و رفتار هستند و از موقعیت‌هایی که می‌توانند در آنها با محیط خود تعامل داشته باشند یا محیط اطراف خود را تغییر دهند، لذت می‌برند.افرادی با مزاج دموی، بازیگوش، سرزنده و خوش‌بین هستند و معمولا عجولانه و بدون فکر عمل می‌کنند. این افراد حس شوخ‌طبعی خوبی دارند، می‌توانند دیگران را به‌خوبی سرگرم کنند و خودشان هم به‌راحتی سرگرم می‌شوند. به‌علاوه مهربان و رک هستند، به‌راحتی ارتباط دوستانه برقرار می‌کنند و به دیگران اعتماد می‌کنند.وقتی برای اولین‌بار فردی با مزاج دموی را می‌بینید، احساس می‌کنید خیلی وقت است که او را می‌شناسید.بیش‌فعالی این افراد اغلب منجر به فراموش‌کاری و بی‌نظمی می‌شود. افراد دارای این نوع مزاج روحیه رقابتی دارند. آنها بر دنیای ورزش، سیاست و تجارت تسلط دارند. به‌علاوه از این که تصویر بدی در ذهن دیگران ایجاد کنند می‌ترسند و بیشتر از هر چیزی می‌خواهند که پذیرفته شوند و بهترین باشند.افراد با مزاج دموی اجتماعی، خوش‌برخورد و برون‌گرا هستند. این افراد سرزنده و خوش‌بین هستند اما می‌توانند عجول و بدون فکر هم باشند. این مزاج رایج‌ترین نوع مزاج است.
مزاج بلغمی: مزاج سرد وتر
مزاج بلغمی (مزاج بلغمی به انگلیسی: Phlegmatic) نیز رایج است، اما تقریبا برعکس مزاج دموی است. افرادی با این نوع مزاج درون‌گرا هستند، اما برای رسیدن به یک هدف مشترک با دیگران همکاری می‌کنند. این افراد اغلب سلطه‌پذیر (منفعل) به نظر می‌رسند و برای رسیدن به یک هدف خاص، جاه‌طلبی و انگیزه کافی را ندارند.افراد دارای مزاج بلغمی بی‌خیال، خونسرد و آرام هستند و احساساتی نیستند. آنها بلاتکلیف و نامصمم هستند و خوشحال می‌شوند که دیگران به‌جای آنها تصمیم بگیرند.افراد دارای مزاج بلغمی دیر با دیگران صمیمی می‌شوند اما خیلی راحت دوست پیدا می‌کنند. به‌راحتی می‌توان با این افراد کنار آمد، زیرا خیلی توافق پذیر و صبور هستند. این افراد در برابر تغییرات مقاومت می‌کنند.افرادی با مزاج بلغمی ترجیح می‌دهند زندگی آرامی را با محوریت خانه و خانواده داشته باشند. آنها درگیر دنیای اطراف خود نمی‌شوند. این افراد خیلی وفادارند و رفتار طرف مقابل را تحمل می‌کنند اما زمانی که رابطه‌شان را با کسی قطع می‌کنند، هیچ‌وقت به آن رابطه بر نمی‌گردند.
مزاج مالیخولیایی یا سوداوی: مزاج سرد و خشک
بیشتر افراد وقتی کلمه سوداوی (مزاج سوداوی به انگلیسی: Melancholic) را می‌شنوند به افسردگی فکر می‌کنند. بااین‌حال، افراد دارای این نوع مزاج لزوما افسرده نیستند، بلکه بیشتر محتاط‌اند. این افراد به جزئیات و کیفیت اهمیت زیادی می‌دهند، به همین خاطر است که اغلب کمال‌گرا هستند. همچنین در فهمیدن این که چه چیزی درست است وسواس زیادی به خرج می‌دهند.مزاج سوداوی پیرو قانون است. آنها در محیط‌های ناآشنا محتاط‌اند، اما هنگام مواجهه با موقعیت‌های نامطلوب می‌توانند پرخاشگر شوند. این افراد تودار، درون‌گرا و منطقی هستند.برای عملکرد بدون اضطراب، این افراد نیاز دارند که یک نقشه کامل داشته باشند و آن را موبه‌مو دنبال کنند.این افراد علائمی از مضطرب بودن را نشان می‌دهند و نگران آینده و نظر دیگران نسبت به خود هستند. به‌علاوه گاهی به طور افراطی به این فکر می‌کنند که اگر به گذشته بر می‌گشتند چه چیزهایی را تغییر می‌دادند. به همین خاطر به نظر می‌رسد که این افراد در برابر زندگی در زمان حال مقاومت می‌کنند و بیشتر درگیر گذشته و آینده هستند.این افراد خیلی منظم و وقت شناسند و از دیگران نیز همین انتظار را دارند. آنها قبل از تصمیم‌گیری، تا جای ممکن اطلاعات جمع‌آوری می‌کنند و سوالات خاصی می‌پرسند تا مطمئن شوند که تصمیم درستی می‌گیرند. به‌علاوه اغلب شکاکند و تا زمانی که از هدف کسی مطمئن نشده‌اند با او صمیمی نمی‌شوند.افراد داری مزاج سوداوی محتاط و کمال‌گرا هستند، این افراد درون‌گرا و منطقی و پیرو قانونند. افراد دارای مزاج صفراوی که نادرترین مزاج است، افرادی پایبند به هدف هستند، انسان‌هایی بااراده و مستقل که از ریسک کردن لذت می‌برند.
مزاج صفراوی: مزاج گرم و خشک
مزاج صفراوی (مزاج صفراوی به انگلیسی: Choleric) نادرترین مزاج است. این افراد به اهدافشان پایبندند و علی‌رغم مخالفت دیگران تا زمانی که به آنها نرسند دست بر نمی‌دارند، بنابراین دائما در حال حرکت به جلو هستند.این افراد، برون‌گرا، با اعتمادبه‌نفس، مستقل، بااراده و فعال هستند. به‌علاوه از ریسک‌کردن لذت می‌برند. آنها می‌توانند سلطه‌گر و خودرأی باشند و می‌توانند نه‌تنها برای خود بلکه برای دیگران نیز تصمیم بگیرند. این افراد نسبت به افرادی با سایر انواع مزاج، به خواب کمتری نیاز دارند. افراد دارای مزاج صفراوی خلاق هستند و هیچ‌وقت از ایده‌پردازی خسته نمی‌شوند. به‌علاوه از این که با افراد جدید معاشرت کنند واهمه‌ای ندارند اما اغلب فقط چند دوست صمیمی و قابل‌اعتماد دارند.
چطور بفهمیم مزاج ما چیست؟
مزاج شناسی از روی چهره و ظاهر فیزیکی
ویژگی‌های فیزیکی افراد دموی :
افرادی با مزاج دموی، تنومند و قوی‌هیکل‌اند و بدنی عضلانی دارند. ساختار بدنی آنها، بیشتر از بافت عضلانی (نسبت به چربی) تشکیل شده است.از نظر جثه، آنها استخوان‌های بزرگ‌تری دارند و صورت، انگشتان، لب‌ها، اندام‌ها و اعضای بدن بزرگ‌تر و قفسه سینه پهن‌تری دارند. به‌علاوه بیشتر احساس گرما می‌کنند و دمای بدن آنها به طور طبیعی بالاتر است.رنگ صورت آنها صورتی و گلگون است و پوستی نرم و صاف دارند. همچنین دارای موهای مشکی ضخیم و پرپشتی هستند که به‌راحتی می‌توان آنها را فر کرد یا به آنها حالت داد.این افراد سیاهرگ‌های بزرگ‌تری دارند که برجسته هستند و به‌راحتی می‌توان آنها را از روی پوست دست‌ها و پاها دید. این افراد همچنین نبض قوی‌تری دارند.
افراد بلغمی :
افراد دارای مزاج بلغمی معمولا بدن حجیم و بزرگی دارند و ساختار بدنشان بیشتر از چربی (نسبت به بافت عضلانی) ساخته شده است. این افراد خیلی سریع وزن اضافه می‌کنند. اعضای بدن آنها نیز بزرگ و صاف هستند.افراد دارای مزاج بلغمی معمولا احساس سرما می‌کنند و هنگامی که کسی آنها را لمس می‌کند متوجه می‌شود که سردتر از حد معمول هستند. همچنین این افراد معمولا نسبت به هوای سرد و مرطوب حساس‌ترند.پوست آنها روشن، سفید و صاف است و می‌توان گفت که بهترین پوست را دارند. موهای آنها نیز ابریشمی، صاف، نرم و نازک هستند.
سوداوی :
افرادی که مزاج سوداوی دارند معمولا لاغرند و جثه کوچکی دارند. اعضای بدن این افراد بزرگ نیستند. این افراد می‌توانند هراندازه که دوست دارند غذا بخورند بدون این که چاق شوند. یکی دیگر از ویژگی‌های مزاج سوداوی این است که این افراد خیلی زود احساس سرما می‌کنند.پوست آنها رنگ تیره‌ای دارد و این احتمال وجود دارد که روی پوستشان لکه‌های تیره ایجاد شود. پوست آنها خشک و زبر و موهایشان زبر، مجعد و فرفری است. آنها همچنین موهای زائد زیادی دارند.
افراد صفراوی :
افراد دارای مزاج صفراوی معمولا قدبلند و لاغر هستند. آنها جثه کوچکی دارند. برای مثال، انگشتان، لب‌ها و سایر قسمت‌های بدنشان خیلی بزرگ نیستند و احتمال این که دچار اضافه‌وزن شوند خیلی پایین است. پوست آنها معمولا زرد و خشک است.افراد دارای مزاج صفراوی مدام احساس گرما می‌کنند و دمای بدن آنها خیلی زود بالا می‌رود که این حالت ممکن است باعث هایپرترمی شود.
دستورات غذایی برای هر مزاجی
رژیم غذایی مزاج دموی :
افراد دارای مزاج دموی باید مواد غذایی با مزاج سرد و خشک مصرف کنند، همچون کلم، گل‌کلم، گوجه، سیب‌زمینی، لوبیا، تمام میوه‌های ترش، سیب، نارگیل، بادام‌زمینی، ذرت، نخود، سفیده تخم‌مرغ، ماست، چای، قهوه، تمر هندی و سرکه.این افراد باید از مصرف مواد غذایی پرچرب و پرکالری بپرهیزند. به‌علاوه باید به طور روزانه سبزیجاتی نظیر چغندر سوئیسی، جعفری، نعناع، گشنیز، پیازچه، شابانک، سبزیجات تیره و کاهو مصرف کنند.
بلغمی :
مصرف مواد غذایی با مزاج سرد و تر، خصوصا در فصول و آب‌وهوای سرد، به افراد دارای مزاج بلغمی توصیه نمی‌شود. برای درمان مزاج بلغمی، این افراد باید بیشتر میوه‌های گرم مزاج و غذاهای گرم مزاج مصرف کنند.به‌طورکلی بهتر است این افراد غذاهای آبکی مانند سوپ یا آش رشته و خورش مصرف نکنند. همچنین بهتر است از مصرف بیش از حد ماکارونی، سیب‌زمینی و برنج بپرهیزند زیرا ممکن است سبب افزایش وزن آنها شوند.مصرف محصولات لبنی (پنیر، ماست، یا دوغ)، سس، سس مایونز و مواد غذایی ترش نیز توصیه نمی‌شود.مصرف سبزیجات یا میوه‌هایی با مزاج سرد (همچون هندوانه، خیار، هلو، آلو، کاهو و اسفناج) برای این افراد مفید نیست، اما مصرف میوه‌هایی نظیر موز، به و سیب برای آنها بسیار مفید است.به افرادی با مزاج بلغمی توصیه می‌شود که خوراکی‌هایی نظیر بادام شور یا بوداده، پسته، کشمش و انجیر مصرف کنند. مصرف مواد غذایی نظیر تخم خربزه، تربچه و آویشن که سبب اسهال یا ادرار می‌شوند و می‌توانند رطوبت بدن را کاهش دهند و احساس سبکی و شادی را ایجاد کنند، به این افراد توصیه می‌شود.
مزاج سوداوی :
افراد دارای مزاج سوداوی باید در خصوص مواد غذایی که مصرف می‌کنند خیلی محتاطانه عمل کنند. برخی از مواد غذایی به حفظ تعادل سوداوی در این افراد کمک می‌کنند. این در حالی است که برخی دیگر سرعت متابولیسم آنها را افزایش می‌دهند و سایر مواد غذایی سرعت متابولیسم آنها را کاهش می‌دهند. افراد دارای مزاج سوداوی به غذاهای تند و شیرینی‌ها خیلی حساس‌اند. این غذاها ممکن است باعث شوند عملکرد بدن آنها کاهش پیدا کند و باعث افزایش وزن آنها شوند. ازآنجایی‌که این افراد مزاج خشکی دارند، باید مایعات زیاد مصرف کنند. خشک بودن مزاج باعث می‌شود این افراد اغلب با یبوست یا کند بودن هضم دست‌وپنجه نرم کنند.عامل مهم دیگری که باید به‌خاطر بسپارید این است که این مزاج بیش از هر مزاج دیگری به فیبر نیاز دارد. این افراد باید رژیم غذایی را انتخاب کنند که شامل بلغور جو دوسر، برنج قهوه‌ای، سبزیجات و سایر غذاهای حاوی فیبر است. این یکی دیگر از دلایلی است که مواد غذایی از قبل آماده شده، انتخاب خوبی برای این افراد نیستند. اکثر مواد غذایی از قبل آماده شده حاوی مقادیر کم تا متوسط فیبر هستند.این افراد باید سبزیجات پخته مصرف کنند زیرا سبزیجات خام برای آنها خیلی سرد خواهند بود. این به این معناست که رژیم غذایی که شامل مقادیر بالای مواد غذایی و میوه‌های خام یا آبمیوه باشد برای این افراد مناسب نیست. برای کاهش وزن موثر، بهتر است این افراد روی مصرف شیر، پنیر، تخم‌مرغ، غذاهای دریایی، مرغ، گوشت، حبوبات، مغزیجات و دانه‌ها تمرکز کنند.این افراد باید مواد غذایی با مزاج گرم و مرطوب همچون جگر، زنجبیل، بادام، پسته، گندم، عسل، شکر و نمک مصرف کنند.
مزاج صفراوی :
ازآنجایی‌که مزاج صفراوی گرم و خشک است، این افراد باید از مصرف محرک‌های غذایی همچون کافئین یا گیاهان محرک/ گرم مزاج بپرهیزند. بهتر است بخش عمده‌ای از رژیم غذایی این افراد را غذاهایی با مزاج سرد و تر (همچون میوه‌ها و سبزیجات خام) تشکیل دهند.بااین‌حال، ازآنجایی‌که این افراد خیلی عجول‌اند ممکن است در انتخاب مواد غذایی اشتباه کنند. آنها خیلی به چیزی که می‌خورند فکر نمی‌کنند؛ بنابراین اولین قدم اساسی برای این افراد این است که رژیم غذایی‌شان را تغییر دهند و بیشتر غذاهای سالم بخورند و به میزان کمتری غذاهای ناسالم یا هله‌هوله مصرف کنند.این افراد به‌سرعت غذا را هضم می‌کنند، بنابراین باید رژیمی را دنبال کنند که شامل تعداد زیادی وعده‌های غذایی کوچک در طول روز باشد و سرشار از پروتئین باشد.مواد غذایی مفید برای مزاج صفراوی عبارت‌اند از: میوه‌ها.سبزیجات آبدار.سوپ‌های گرم.مایعات کافی.سبزیجات ریشه‌ای.سبزیجات دریایی.حبوبات.پروتئین ماهی.این افراد باید به‌ندرت بستنی، ادویه‌های تند، ماست و نوشیدنی‌های یخی مصرف کنند. بزرگسالان دارای این مزاج نباید در مصرف کاری، شکر، کافئین، چای، چیلی و نمک زیاده‌روی کنند (کودکان نیز باید از مصرف نوشابه، چای یا غذاهای شیرین بپرهیزند).
آیا مزاج شناسی علمی است؟
اگرچه بسیاری از افراد، مزاج را یک چیز ملموس و واقعی نمی‌دانند، اما در واقع مزاج چیزی است که ریشه در واقعیت دارد و اثرات طولانی‌مدت جدی روی شخصیت دارد!مزاج یک مقوله واقعی و علمی است و اگر به‌درستی درک شود، می‌توان از کودکی آن را تعیین و دستکاری کرد.دانشمندان تخمین زده‌اند که ۲۰ الی ۶۰ درصد از مزاج را ژنتیک تعیین می‌کند. بااین‌حال، مزاج الگوی وراثتی خاص و معینی ندارد و ژن‌های خاصی وجود ندارند که به طور مستقیم روی شکل‌گیری ویژگی‌های مزاجی تاثیر بگذارند. در عوض، گاهی هزاران تنوع ژنی رایج (چند ریختی) ترکیب می‌شوند تا روی خصلت‌های فردی تاثیر بگذارند.چندین مطالعه بزرگ، ژن‌هایی را شناسایی کرده‌اند که در تعیین مزاج نقش دارند. بسیاری از این ژن‌ها، در ارتباط بین سلول‌های مغز نقش مهمی ایفا می‌کنند. برخی از تنوع‌های ژنی ممکن است در شکل‌گیری رفتارهای خاص مربوط به مزاج نقش داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، تنوع‌های ژنی DRD2 و DRD4 با علاقه به امتحان کردن تجربیات جدید در ارتباط‌اند. تنوع ژن KATNAL2 با انضباط فردی و دقت مرتبط است. تنوع‌های ژنی PCDH15 و WSCD2 با جامعه‌پذیری مرتبط‌اند، درحالی‌که برخی از تنوع‌های ژنی MAOA ممکن است با درون‌گرایی (خصوصا در محیط‌های خاص) مرتبط باشند.
همراه ما باشید
نظرات