زیگورات چغازنبیل
شهر شوش در استان خوزستان یکی از مهم ترین آثار تاریخی ایران را در خود جای داده جایی به نام زیگورات چغازنبیل که درفهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده است. چغازنبیل «یکی از زیباترین آثار باستانی ایران است. این زیگورات، پرستشگاهی است که عیالمی ها برای خود ساخته بودند. یکی از قدیمی ترین تمدن‌های روی زمین ایران ما است. در این مقاله آس چارتر به معرفی این بنای تاریخی می پردازد، همراه ما باشید تا با زیگورات چغازنبیل بیشتر آَشنا شوید. شما همچنین می توانید از سایت آس چارتر بلیط هواپیما تهران اهواز را به راحتی و با کمترین هزینه دریافت نمایید.
تاریخچه زیگورات چغازنبیل
۳۲۶۰ سال پیش «اونتاش نپیریشا» پادشاه ایلامی، شهر باستانی «دورانتاش» یا محوطه تاریخی «چغازنبیل» را ساخت. شهری که در سه حصار متحدالمرکز تفکیک و در مرکز آن یک «معبد مطبق» یا همان «زیگورات» قرار دارد. شاید نفرین این معبد در ۶۴۰ پیش از میلاد بود که گریبان «آشوربانی پال»، پادشاه آشور که آن را تصرف و ویران کرد را گرفت.
معماری زیگورات چغازنبیل
دراین تمدن برای ساخت بناهای مذهبی از شیوه‌ی خاصی از معماری استفاده می شده و عمده بناهای مذهبی آن دوران هرمی شکل بوده است. این هرم‌ها به صورت پله پله و ازجنس آجر بوده‌اند که به آنها به صورت اختصاصی زیگورات گفته می شود. این شیوه از ساخت زیگورات‌ها از ۴۲۰۰ سال پیش هم مرسوم بوده است. زیگورات‌ها بناهای مورد احترام و مهمی در آن دوران بوده‌اند و به همین دلیل در ساخت آنها از بهترین مواد و مصالح استفاده می شده است، ان ها بهترین آجرها و خشت را آماده می کرده‌اند تا بتوانند چنین بناهایی بسازند. این بنا توسط میلیونها خشت و هزاران آجر ساخته شده است که حدود ۵۰۰۰ آجر آن نوشته به خط ایلامی دارد. آجرها توسط مهر مکتوب نشده‌اند و هرکدام جداگانه با دست نوشته شده‌اند. در ضمن قدیمی ترین و مهمترین سازه تاریخی آبی ایران و جهان به نام تصفیه خانه چغازنبیل نیز در کنار همین سازه باستانی قرار دارد. چغازنبیل معماری جالب و منحصر به فردی دارد. بر خلاف سازه‌های دیگر که طبقاتشان روی هم سوار می شوند، هر پنج طبقه اینجا از همان طبقه همکف شروع شده و از هم جدا بوده است. زیگورات شوش یک پلکان داخلی هم داشته که از بیرون مشخص نبوده است. سه پلکان هم بیرون نیایشگاه بودند که مردم از آنها استفاده می کردند. زیگورات‌ها را به دو رنگ می‌ساخته اند. طبقات اولیه با آجرهای تیره ساخته می شد و در نهایت، طبقه آخر که خدایان در آن قرار داشتند، رنگی روشنی داشت. در شمال غربی چغازنبیل، معبدهای دیگری هم وجود داشته که از جمله آنها می شود به ایشمکرب و اوبان اشاره کرد. معبدها حیاط و نیایشگاه دارند و در آنها آجرهایی با نوشته ایلامی دیده می شود. البته خود معبدها جنسشان از خشت خام است و فقط در بعضی جاها از آجر استفاده شده است. چغازنبیل یا زیگورات دوراونتاش جایی است که می شود عظمت و شکوه ایران باستان را در آن دید. نیایشگاهی باستانی که در تمدن ایلامی ساخته شده و می گویند قدیمی‌ترین ساختمان مذهبی ایران هم هست. اینجا اولین بنای ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. اینجا الان دو طبقه است و ارتفاعش به ۲۵ متر می رسد، اما زیگورات ایلامی‌ها یک زمانی ۵ طبقه بوده و ۵۲ متر ارتفاع داشته. طبقه اول ابعادش ۱۰۵ در ۱۰۵ متر است و از سطح زمین یک متر فاصله دارد. دیوارهای این طبقه عرضشان به سه متر می رسد. طبقه دوم هشت متر ارتفاع داشته و عرضش ۱۶ متر بوده است. یک نکته این که اتاق‌های طبقه اول به هم راه داشته‌اند، ولی طبقه دوم این طور نیست و اتاق‌ها را در آن مستقل در نظر گرفته‌اند.
ماجرای کشف زیگورات ایلامی‌ها
اواخر قرن نوزدهم میلادی، ژاک ده مورگان باستان شناس معروف، می گوید که در این منطقه نفت وجود دارد. چندین سال گذشت و کاوش‌ها ادامه پیدا کرد تا اینکه در شوش آجری پیدا کردند که رویش چیزهایی نوشته شده بود. بعد از آن باستان‌شناس‌ها منطقه را خوب گشتند و در آخر هم موفق شدند معبد را پیدا کنند. بعد هم رومن گیرشمن فرانسوی در دوران پهلوی دوم توانست این محل را خاکبرداری کند و به شکل امروزی دربیاورد.
معنی اسم چغازنبیل
درباره اسم چغازنبیل حرف و حدیث زیاد است. در بیشتر منابع آمده که چغازنبیل یعنی تپه سبدی، چغا در زبان لری یعنی تپه و زنبیل هم معنی سبد می دهد. می گویند چون شکل بنا شبیه زنبیل برعکس بوده و در تپه پیدایش کرده‌اند، چنین نامی برایش گذاشته اند.
نمای چغازنبیل در شب
در طبقات که بگردید، اتاق‌های مخصوص نیایش و انجام مراسم‌های مذهبی را می بینید. در کاوش‌ها لوله شیشه‌ای هم پیدا شده است. پس می شود گفت مردم آن زمان با تصفیه آب و کارهای لوله‌کشی هم آشنا بوده‌اند. تمام چغازنبیل را از آجرهای لعاب‌کاری شده ساخته‌اند. حدودا روی ۵ هزار عدد از این آجرها خط ایلامی دیده می شود. همه چیز روی آجرها با دست نوشته شده است. به نظر می رسد این کار را برای تزئین زیگورات انجام داده باشند.
زیگورات ساعت آفتابی هم دارد
اطراف چغازنبیل را که بگردید، سه بنای دایره‌ای کوچک پیدا می کنید. این سه سازه روی هم یک سیستم یکپارچه را می ساخته‌اند. چهار آفتاب سنج برای این سه دایره در نظر گرفته بودند. ایلامی‌ها با استفاده از این روش، روزها، ماه‌ها و گردش خورشید را تشخیص می دادند. در آثار باستانی ایران از این ساعت‌ها زیاد پیدا شده است. برای همین مردم دنیا، ایرانی‌ها را یکی از دقیق‌ترین مردم در دوران قدیم می دانند.
جاهای دیدنی اطراف چغازنبیل
روستای هفت تپه و موزه آن
روستای هفت تپه در نزدیکی چغازنبیل وجود دارد و در آن روستا از موزه هفت تپه که مربوط به آثار دوره ایلامی ست دیدن کنید. این جا مهرها، پیکرهای سفالی، ظرف‌های سفالی و فلزی و…پر از آثار تاریخی است. درواقع این جا بهشت دوست داران تاریخ است.
روستا خماط
این روستا ۶۰۰ نفر بیشتر جمعیت ندارد. در این روستا غذاهای عربی و قهوه عربی میل کنید. از صنایع دستی آنها برای سوغاتی خرید کنید. این جا دشت‌های دیدنی و رودخانه پرآبی هم دارد که می توانید آنها را ببینید.
نظرات