کیفیت و میزان اسپرم برای بارداری + راههای تقویت اسپرم
کیفیت و میزان اسپرم برای بارداری + راههای تقویت اسپرم
اسپرم یا نر یاخته یا زامه به یاخته‌های جنسی جانور نر می‌گویند که در غده‌های جنسی تولید میشود. اسپرم یا اسپرماتوزوآی بالغ یاختهٔ جنسی (گامت) جنس نر در بیشتر جاندارانی است که به روش جنسی بارور می‌شوند. اسپـرم تک‌دسته است. اسپرم برای تحرک خود فروکتوز (نوعی قند) را که در منی وجود دارد در میتوکندری‌های خود می‌سوزاند و به انرژی تبدیل میکند.
در انسان اسـپرم در بیضه آغاز به ساخته شدن میکند و پس از تکامل در برخایه، با منی از بدن خارج میشود. اشکال در ساخت یا آزادسازی اسپرم میتواند موجب ناباروری مردان شود. در واقع تولید اسپرم یکی از پیچیده‌ترین و طولانی‌ترین فرایندها در بدن است که با تخصصی شدن سلول‌های جنسی اولیه در دوران جنینی آغاز میشود و بعد با اسپرم‌سازی و تمایز اسـپرم در بیضه‌ها در دوران بلوغ ادامه پیدا میکند.
کیفیت اسپرم
سال‌هاست که پژوهش‌گران در تلاش‌اند ارتباط میان جذابیت ظاهری و قدرت باروری مردان را مشخص کنند. اما همواره نتایج درهم و متغیر بوده‌است. اخیراً پژوهشی از ژورنال زیست‌شناسی تکاملی گام مهمی در این زمینه برداشته و به دو یافتهٔ مهم دست‌یافته‌است:
۱- بله، به‌طورکلی مردانِ جذاب‌تر و ظریفتر اسـپرم سالم‌تری دارند،
۲- هرچه فرد چهرهٔ مردانه‌تر داشته باشد اسپرم جنب و جوش کمتری دارد. دستاورد اصلی بررسی فوق در این نهفته بود که توانستند به مقایسه ایی بین توانایی اسـپرم و مردانه بودن چهره‌ها دست یابند. به عبارت دقیقتر هر چه قدر صورت و گونه مردان برجسته تر و پهن‌تر باشد اسپرمهای تنبل و بی رمق تری دارند.
پژوهش هیچ دلیل روشن و دقیقی برای این ارتباط ذکر نکرده است ولی اشاره به این فرضیه شد که افراد دارای چهره‌های مردانه رابطه بیشتری داشته‌اند و به همین دلیل نیازی به اسـپرم‌های سریع و پر انرژی برای حامله‌کردن شریک جنسی‌شان نبود. درحالی‌که افراد فاقد چهره و هیبت مردانه (و بدن غیرعضلانی تر) شانس کمتری برای رابطهٔ جنسی داشتند و نیاز تطبیقی شان طوری تنظیم شده‌است که بیشترین بهره را از این شانس کم ببرند.
میزان اسپرم برای بارداری
اسـپرم همیشه در خطر است. در بیضه ۷۲ روز طول می کشد سلول جنین به سلول بالغ اسپرم که قابلیت لقاح با تخمک را دارد، تبدیل شود. در این مدت، اسپرم به مواد مغذی و دمای مناسب نیاز دارد تا کامل شود. بعد از تکامل، اسـپرم در لوله ای بلند به اسم اپیدیدیم ذخیره می شود و منتظر خروج می شود.
سلول های بالغ اسـپرم مانند یک موتور کوچک عمل کرده و نوعی اگزوز ایجاد می کنند که اکسیژن واکنشی نامیده میشود و میتواند به غشای سلول آسیب برساند. بعد از یک هفته در اپیدیدیم، سلول های اسپرمی که خارج نشده اند شروع به مردن می کنند.
اسـپرم خوش شانسی که وارد بدن زن می شود نیز تحت خطر است. دیواره های واژن برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، اسیدی هستند. اما در بدن زن مایعی اسپرم دوست تولید می شود که به اسپرم کمک می کند به طرف تخمک شناور شود. اسپرم آنقدرها هم زرنگ نیست. تعداد زیادی از آن ها در دهانه رحم گم می شوند.
آن هایی که به رحم راه پیدا کرده اند، مورد استقبال گلبول های سفید قرار می گیرند؛ گلبول های سفید اسپرم ها را مهاجمانی خارجی می دانند و با آن ها می جنگند. اسپرم ها سعی می کنند در این مرحله راه خود را به لوله های رحم پیدا کنند و از شر گلبول های سفید رهایی یابند. اما پیدا کردن لوله های رحم مانند پیدا کردن سوزن در انبار کاه است.
از میلیون ها اسپرمی که از بدن مرد خارج شده است، فقط یک مشت راه لوله های رحم را پیدا می کنند و خود را به تخمک می رسانند. اما در آن جا نیز اسپرم باید زمان زیادی زنده بماند و تخمک را بارور کند.
نیازی به تعداد زیادی اسـپرم نیست: در هر میلی لیتر مایع منی بین ۳۰۰-۰ میلیون سلول اسپرم وجود دارد. درست است هر چقدر تعداد اسپرم بیشتر باشد بهتر است. اما نیازی نیست جزو ۵% بالا باشید تا پدر شوید. در صورتی که تعداد اسپرم بیش از ۵۰ میلیون در میلی لیتر باشد، احتمال باردار شدن یکنواخت و برابر است. شانس پدر شدن یک فرد معمولی با تعداد معمولی اسپرم با فردی با تعداد زیاد اسپرم برابر است.
مقدار لازم اسپرم
افرادی که تعداد خیلی کمی اسپرم دارند نیز پدر می شوند، فقط زمان بیشتری طول می کشد. مطالعات نشان می دهد اسپرم زیر ۲۰-۱۵ میلیون در میلی لیتر احتمال بچه دار شدن را کمی کاهش می دهد. هنگامی که اسپرم زیر ۱۰ میلیون در میلی لیتر باشد، احتمال بچه دار شدن خیلی کم است و توصیه می شود از روش های کمکی استفاده شود.
هنگامی که اسـپرم ۳-۱ میلیون در میلی لیتر باشد، باید از روش IUI استفاده شود. اسپرم زیر یک میلیون در میلی لیتر باید از لقاح مصنوعی استفاده شود؛ به طوری که یک سلول اسـپرم سالم را به داخل تخمک تزریق می کنند. نطفه حاصل به داخل رحم انتقال داده می شود و پس از چند روز مراقبت، کاشت انجام شده و جنینی سالم رشد می کند.
راه های افزایش باروری
۱- بارها نزدیکی کنید.
اگرچه زمان باروری خانم فقط چند روز است، اما برای سلامت اسـپرم باید انزال منظم انجام شود و اسـپرم های مرده از سیستم خارج شود به طوری که در روز اصلی اسـپرم ها سالم باشند. بنابراین حداقل هفته ای یک بار در طول دوره و در طول زمان تخمک گذاری نیز هر روز نزدیکی کنید.
۲- با هیجان نزدیکی کنید.
ارگاسم یکی از بهترین روش های افزایش شانس بارداری است. در خانم ها، انقباض واژن در طول ارگاسم اهداف مختلفی دارد؛ این انقباض مایع منی بیشتری از بدن مرد بیرون می کشد و اسـپرم ها را به طرف دهانه رحم می کشاند. برای مردها، مطالعات نشان می دهد، هر چقدر نزدیکی هیجان انگیزتر باشد، اسـپرم بیشتر و سالم تری خارج می شود.
۳- بررسی pH
سطح واژن pH های مختلفی دارد که می تواند اسـپرم دوست باشد. بررسی مطلوب بودن pH کاری آسان است. زیرا ممکن است محصولاتی در واژن وجود داشته باشند که محیط اسـپرم دوست آن را خنثی کنند.
۴- تعداد اسپرم را افزایش دهید.
راه های زیادی وجود دارد که می توان تعداد و سلامت اسـپرم را افزایش داد.
۵- سالم باشید.
رژیم غذای، ورزش، تنش و خواب بر روی باروری مرد و زن تاثیر می گذارد. زندگی، خانه و قلبتان را برای ورود فرزند آماده کنید. سعی کنید تا جایی که می شود سالم باشید.
موارد اندازه گیری در آزمایش اسپرم
حجم: اندازه گیری مقدار منی خارج شده در هر انزال.
زمان مایع شدن: منی پس از خروج از بدن مرد حالت ژل مانند دارد و به طور معمول پس از حدود ۲۰ دقیقه از حالت ژل به حالت مایع
تغییر حالت میدهد. زمان مایع شدن، مدت زمان تبدیل منی از حالت ژل به مایع را اندازه گیری میکند.
شمارش اسپرم: شمارش مقدار و تعداد اسپرمها در هر میلی لیتر از منی در هر انزال.
شکل اسپرم: مقدار اسـپرم هایی که شکل طبیعی دارند را به درصد بیان میکند.
تحرک اسپرم: این تست درصد اسـپرم هایی را که میتوانند رو به جلو حرکت کنند را اندازه گیری میکند.
pH: این تست میزان اسیدی بودن (pH پایین) و یا فلیایی بودن (pH بالا) منی را اندازه گیری میکند.
شمارش گلبولهای سفید: به طور طبیعی نباید گلبول سفید در منی حضور داشته باشد.
میزان قند: اندازه گیری میزان قند موجود در منی (فروکتوز) را نشان میدهد. فروکتوز، قندی است که انرژی لازم برای فعالیت اسـپرم را فراهم میکند.
نکات مهم در آزمایش اسپرم
برای این که آزمایش اسـپرم در بهترین شرایط انجام شود باید از هرگونه رابطه ی جنسی طی ۲ تا ۵ روز قبل از آزمایش خودداری شود. این مساله کمک میکند تا شمارش اسـپرم در بالاترین حالت ممکن انجام شود و نتیجه ی آزمایش قابل اعتمادتر باشد. همچنین بهتر است در صورت امکان، یک تا دو هفته قبل از آزمایش اسپرم رابطه ی جنسی داشته باشید. اگر برای مدت طولانی قبل از آزمایش، فعالیت جنسی نداشته باشید امکان کم بودن اسپرمهای فعال در آزمایش وجود دارد.
بنابراین پیشنهاد میشود حدود ۵ تا ۷ روز قبل از انجام آزمایش رابطه ی جنسی داشته باشید و پس از آن تا زمان آزمایش نزدیکی انجام نشود تا نتیجه ی آزمایش قابل اعتماد باشد.
خودداری از موارد زیر قبل از آزمایش اسپرم
– مصرف داروهایی نظیر سایمتیدین، هورمونهای مردانه و زنانه (تستوسترون و استروژن)، سولفاسالازین، نیتروفورانتوئین و برخی دیگر از داروهای شیمیایی.
– مصرف کافئین، الکل، کوکائین، ماریجوآنا یا تنباکو
– مصرف داروهای گیاهی
– سرد شدن نمونه منی. سرد شدن باعث کاهش حرکت اسـپرم ها میشود و میتواند دقت آزمایش را کاهش دهد.
– قرار گرفتن در معرض اشعه اکس، رادیوتراپی و مواد شیمیایی نظیر حشره کش ها و یا استفاده از کاندوم های محتوی مواد تاخیری و کشنده ی اسـپرم و یا گرمای زیاد.
عوامل محیطی موثر بر باروری مردان
امروزه عوامل محیطی بیشتری نسبت به ۵۰ سال پیش وجود دارد که میتواند بر باروری مردان تاثیر بگذارد.
√ تجزیه‌کنندگان درون‌ریز
√ آلاینده‌های سمی
√ بیماری‌های مقاربتی
√ امواج پارازیت ماهواره ای
√ اعتیاد به مشروبات الکلی
√ سیگار
√ کمبود زینک
√ مصرف استیروئیدهای آنابولیک
√ اشعه یونیزان
نظرات