بیماری فاسیولا چیست و چه علائمی دارد؟ + راههای انتقال و روش درمان
بیماری فاسیولا چیست و چه علائمی دارد؟ + راههای انتقال و روش درمان
بیماری فاسیولا, بیماری فصلی اسیت که در گیلان شبوع پیدا کرده و تاکنون چند نفر به این بیماری مبتلا شدند. فاسیولا یا گندیدگی کبد, نوعی بیماری شایع است که از خوردن فرآورده‌ها با سبزی‌های محلی، انسان و یا حیوان را مبتلا میکند
بیماری فاسیولا چیست؟
این بیماری , بیماری فرسایش کبد و گندیدگی کبد نیز نامیده می‌شود که در فارسی به نام کپلک کبد گوسفند معروف بوده که یک بیماری مهم انگلی کرمی است.
بیماری فاسیولا یا گندیدگی کبد, بیماری انگلی و غیر واگیر است که تخم این انگل از طریق آب آلوده و سبزیجات محلی (بیشتر در شمال کشور) منتقل می‌شود.
لارو (تخم) انگل به سبزیجات چسبیده و وارد بدن می‌شود؛ انگلی که با شستشو، نمک سود کردن و حتی فریز کردن از بین نمی‌رود و به همین دلیل نگرانی در مورد آن جدی است.
علائم بیماری فاسیولا هپاتیکا
از علائم اولیه این بیماری (در مرحله حاد) تب متناوب، ایجاد خارش، طدرد شکم، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، اسهال، تغییر در عادت‌های روده و کاهش وزن و کم خونی به ویژه در کودکان است و علائم ثانویه بیماری (در مرحله مزمن) تخریب کبد است.
دوره کمون بیماری
مرحله کمون: از بلع متاسرکر تا ظهور اولین علایم است که بسته به تعداد متاسرکر بلعیده شده و وضعیت سیستم ایمنی میزبان از چند روز تا سه ماه طول می‌شکد.
مرحله حاد فاسیولا هپاتیکا
مرحله حاد یا تهاجمی: این مرحله تا مهاجرت کرم‌های نابالغ به مجاری صفراوی طول می‌کشد. علایم این مرحله ناشی از تخریب بافت کبدی و پرده صفاق توسط کرم‌های نابالغ است که باعث ایجاد واکنش‌های مسمومیتی و آلرژیک موضعی یا عمومی می‌گردد. علایم اصلی این مرحله عبارتند از:
تب ۴۰-۴۲ درجه سانتی گراد که معمولاً اولین علامت بیماری است که ظاهر می‌شود.
درد در ناحیه شکم
اختلالات دستگاه گوارش نظیر اسهال، تهوع و نفخ شکم
کهیر
علایم تنفسی (بندرت اتفاق می‌افتد) نظیر سرفه، تنگی نفس، خلط خونی
بزرگ شدن کبد و طحال
آب آوردگی شکم
کمخونی
یرقان
مرحله نهفتگی فاسیولیازیس
مرحله نهفته : از ماه‌ها تا سال‌ها ممکن است طول بکشد. انگل‌ها اغلب معمولاً هنگام بررسی خانواده افراد بیمار کشف می‌شوند.
مرحله مزن و انسدادی
مرحله مزمن یا انسدادی: این مرحله ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها پس از عفونت اولیه فرا رسد. انگل‌های ابلغ داخل مجاری صفراوی باعث ضخیم شدن و التهاب اپی تلیوم مجاری صفراوی می‌شوند. بنابراین التهاب کیسه صفرا و التهاب مجاری صفراوی به همراه پیکر بزرگ انگل برای انسداد مکانیکی مجاری صفراوی کافی هستند. در این مرحله احساس درد در ناحیه بالایی- میانی شکم (زیر قفسه سینه)، عدم تحمل غذاهای چرب، تهوع، یرقان، خارش همراه است که از علایم بیماری‌های التهاب مجاری صفراوی، التهاب کیسه صفرا و سنگ‌های صفراوی به سایر علل، غیرقابل تفریق است.
فاسیولا بیماری جدید در گیلان
شیوع بیماری سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان از ابتلای ۱۳ گیلانی به بیماری فصلی فاسیولا خبر داد و از مردم خواست حتی‌المقدور از مصرف فرآورده‌ها با سبزی‌های محلی از جمله سبزی‌های محلی ازجمله «چوچاق» و «خالی واش خودداری کنند.
زمان شیوع فاسیولا
بیماری فاسیولا در دو مرحله (از اواخر اردیبهشت تا پایان خرداد و از مهرماه تا آبان ماه) شایع است و با درگیر کردن کبد و ایجاد خارش و تب ظهور و بروز میکند و تاکنون ۱۳ نفر از گیلانیان بنا بر اعلام نتایج مثبت آزمایش‌ها مبتلابه بیماری فاسیولا شده‌اند و احتمال افزایش آن در آینده نیز وجود دارد.
راههای انتقال به انسان
حیدرزاده با بیان اینکه بیماری فاسیولا بیماری انگلی و غیر واگیر است و همچون بیماری کووید ۱۹ با عطسه و سرفه و سایر شیوه‌های انتقال، منتقل نمی‌شود، تصریح کرد: مردم برای پیشگیری از بیماری فاسیولا گیلانیان حتی‌المقدور نباید از سبزی‌های خام مصرف کنند و در صورت استفاده باید سبزی‌های کاملاً پخته و یا در مقابل آفتاب کاملاً خشک‌شده، مصرف شوند.
عوارض بیماری فاسیولا
در مرحله ورود این انگل به کبد، فرم حادّ بیماری ظاهر شده که فرد دچار تب، خارش شدید، درد معده و حالت تهوّع و استفراغ می‌شود، اما وقتی انگل وارد کبد شد این علائم دیگر از بین می‌رود و مخاط روده باریک و اثنی عشر را سوراخ کرده وارد حفره صفاقی شده و از آنجا به کبد راه یافته و در آنجا جایگزین می‌شود.
مهم‌ترین اشکالی که این انگل می‌تواند در کبد ایجاد کند این است که اگر تعدادشان زیاد باشد، به کبد حمله ور شده و می‌توانند بافت کبد را به صورت وسیع تخریب کنند.
پیشگیری و درمان فاسیولا
۱- از مصرف سبزی خصوصا سبزی‌های محلی خودداری کنید.
۲- در صورت استفاده باید سبزی‌های کاملاً پخته و یا در مقابل آفتاب کاملاً خشک شود.
۳- از سبزی‌های کشت شده در حیات خانه‌های استفاده کنید.
۴- مطمین باشید سبزی که مصرف می‌کنید با آب سالم غیر رودخانه‌ای تغذیه شده است.
۵- در صورتی که فرآورده‌های سبزی‌های محلی را از بیرون تهیه می‌کنید قبل از مصرف در فریزر با دمای ۲۰- درجه تا ۳ روز نگه‌داری و سپس مصرف شوند. زیرا فقط فاسیولا در این دما از بین می‌رود.
نحوه گند زدایی سبزیجات محلی از فاسیولا
بیماری فاسیولا برخلاف میکروب‌های اسهال خونی، وبا و تیفوئید با شست‌وشوی سبزی‌های با محلول‌های غلظت پایین پرکلرین و یا سایر شوینده‌های توصیه‌شده مخصوص سبزی‌ها، از بین نمی‌رود.
توصه مهم: درصورتی‌که فرآورده‌های سبزی‌های محلی گیلان از بیرون تهیه‌شده، توصیه می‌شود این محصولات قبل از مصرف در فریزر با دمای ۲۰- درجه تا سه روز نگه‌داری و سپس مصرف شوند.
منشا و عامل بیماری فاسیولا
میزبان‌های نهایی این انگل طیف وسیعی دارد و بسیاری از پستانداران علفخوار و انسان را در بر می‌گیرد، حلزون‌های آب شیرین به‌عنوان میزبان واسط در چرخه زندگی انگل به‌شمار می‌آیند.
روش تشخیص در انسان
معمولترین روش تشخیص بیماری در انسان، مشاهده تخم فاسیولا در مدفوع است و در سال‌های اخیر روش‌های سرولوژیک برای تشخیص بیماری ایجاد شده‌است که میزان استفاده از آن‌ها برای تشخیص بیماری کمتر است. یافته‌هایی نظیر وجود ائوزینوفیلی و افزایش میزان آنزیم‌های کبدی نیز به تأیید تشخیص کمک می‌کنند.
روش تشخیص در حیوانات
در حیوانات نیز عمده‌ترین روش تشخیصی آزمایش مدفوع برای تشخیص تخم انگل در مدفوع است که برای تشخیص بیماری باید سایر یافته‌های کالبدگشایی، بیوشیمی و خون شناسی، تاریخچه، فصل، وضعیت آب و هوایی و وجود انگل در حلزون‌های منطقه را مد نظر قرار داد. مهم‌ترین یافته‌های کالبدگشایی شامل تورم کبد، خونریزی زیر کپسول کبد، وجود مسیرهای مهاجرت لارو انگل در بافت کبد است. در حیوانات نیز روش‌های سرولوژیک از جمله آزمایش‌های الایزا برای تشخیص بیماری ایجاد شده‌است که وجود عفونت را بسیار زود یعنی ۲-۴ هفته بعد ایجاد عفونت، تشخیص می‌دهند.
پرهیز از مصرف نمک سبز و زیتون پرورده
با توجه به بارش‌های کنونی و شیوع بالای فاسیولا در پی آن، تأکید می‌شود مردم از مصرف سبزی‌های محلی در فراورده‌های مذکور حتی‌المقدور پرهیز کنند و یا ترجیحاً از سبزی‌های کشت‌شده در حیات خانه‌های خود که تنها با آب سالم غیر رودخانه‌ای تغذیه‌شده است، مصرف داشته باشند.
منلبع: ویکی پدیا و فرارو
گرداوری : حرف تازه
بسیار مطلب مفیدییییییی بود ممنون از سایت خوبتون