علل اسهال در نوزادان + راههای درمان خانگی اسهال نوزاد
علل اسهال در نوزادان + راههای درمان خانگی اسهال نوزاد
اسهال نوزاد یک مشکل بسیار رایج برای نوزادان و کودکان زیر دو سال است. عفونت‌های ویروسی شایع‌ترین علل بروز اسهال نوزاد نوپا هست. عوارض جانبی داروها، آلرژی‌های غذایی، انگل‌ها و باکتری‌ها، دیگر علل احتمالی ایجادکننده‌ی این بیماری هستند. درمانهای خانگی برای جلوگیری از اسهال نوزاد کافی هستند البته اگر که این مشکل بیش از ۳۶ ساعت ادامه پیدا نکند.
اسهال زرد در نوزاد یک مشکل رایج است و می‌تواند نشانه‌ای از عفونت معده باشد. سیستم ایمنی نوزادان همچنان در حال رشد و توسعه است. بنابراین بدن آنها قادر به مبارزه با عفونت نیست.
انواع اسهال نوزاد
۱- اسهال حاد آبکی : مدفوع کودک آبکی و به دفعات متعدد و بدون خون می باشد.این نوع اسهال معمولا در نتیجه ی ویروس ها ایجاد میشود ولی ممکن است میکروب ها نیز چنین نوع اسهالی به وجود آورند.
۲- اسهال خونی : موقعی اسهال نوزاد را خونی می گویند که خون آشکار یا لخته های خون در داخل مدفوع وجود دارد.در بعضی از مواقع خون همراه بلغم و خلط در مدفوع دیده میشود.وجود مواد خلطی و خون در مدفوع نشانه ی این است که میکروب ها یا سموم آنها تورم و زخم در جدار روده به وجود آورده است.
۳- اسهال پایدار : اسهالی است که به طور حاد شروع و ۱۴ روز یا بیشتر ادامه داشته باشد.در این نوع اسهال نوزاد سوء تغذیه و میکروب ها نقش مهمی دارند.
علائم اسهال نوزاد
۱- ۵ تا ۱۰ مدفوع آبکی، شل در یک روز
۲- مدفوع حاوی اجزای غذایی جامد است
۳- اسهال نوزاد برای یکی دو هفته ادامه دار است و سپس به حالت اولیه بازمی گردد. معمولا این نوع اسهال علائم خاص دیگری ندارد از قبیل تب، درد شکمی یا گرفتگی.
در صورتیکه، کودک شما عفونت داشته باشد، این علائم را خواهد داشت:
تب بالا
خون در مدفوع
کاهش وزن
استفراغ ( درمان استفراغ در کودکان)
درد شدید شکمی
مدفوع چرب
علل اسهال نوزاد
علت اصلی اسهال در کودکان در نتیجه ی خوردن آب و غذای آلوده به میکروب ها و ویروس ها یا انتقال میکروب و ویروس به طور مستقیم از بزرگسالان به کودک میباشد.
۱– ویروس ها : اگر شیرخوار یا کودکی با افرادی که دچار اسهال هستند تماس پیدا کند، ویروس مولد اسهال وارد معده و سپس روده ی کودک میشود و در نتیجه مبتلا به اسهال میگردد.ویروس های متعددی ایجاد اسهال میکنند که مهم ترین آنها روتاویروس میباشد.این ویروس مخصوصا در فصل زمستان و بیشتر در کودکان کمتر از دوسال ایجاد اسهال میکند.
۲- میکروب ها : میکروب های مختلفی ممکن است به وسیله ی آلودگی آب یا در نتیجه ی خوردن غذاهای آلوده (شیر ،غذاهای مانده و ظروف غذا که آلوده به میکروب و دست آلوده باشد)وارد معده و روده ی کودک گردد.خود میکروب ها یا سمی که از آنها ترشح میگردد،جدار روده ها را مورد تهاجم قرار یدهد و مجب اختلال در جذب مواد غذایی و سبب اسهال میشود.
۳- اسهال ناشی از مسمومیت غذایی : اگر غذا مخصوصا سالاد، بستنی، کیک و شیرینی های خامه دار به میکروب های مختلف مولد اسهال آلوده شده باشد و کودک از آنها بخورد ابتدا دچار استفراغ و سپس اسهال میگردد.اگر کودک میوه های مختلف سم پاشی شده و نشسته مصرف کند نیز دچار مسمومیت و استفراغ و اسهال میشود.در چنین شرایطی همه ی کودکان یا افرادی که آن غذا را مصرف کرده اند مبتلا میگردند.
۴- انگل ها : بعضی از انگل ها مخصوصا انگل ژیاردیا در روده ی کوچک کودک موجب اختلال و در نتیجه موجب اسهال متناوب میگردد ( چندروز اسهال بلغمی _ خلطی و چند روز مدفوع طبیعی ) و کودک نیز دچار بی اشتهایی و دردهای شکمی میشود.
۵- اسهال ناشی از خوردن بیش از حد غذا (اسهال های غذایی) : در حدود ۸۰ درصد اسهال کودکان اسهال های غذایی است. دراین نوع اسهال هیچگونه میکروب یا ویروس و انگل بیماری زا وجود ندارد تنها زیاد خوردن غذا و مخصوصا خوردن میوه جات یا آب میوه یا شیر زیاد باعث میشود که کودک مبتلا به استفراغ و سپس اسهال شود.
۶- اسهال ناشی از عفونت محل های دیگر بدن : عفونت اعضای دیگر بدن مانند عفونت گوش میانی ،ریه ها و کلیه ها ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم روی دستگاه گوارش کودک اثر بگذارد و ایجاد اسهال نماید.
۷- اسهال ناشی از دادن آنتی بیوتیک به کودک : بعضی از داروها مخصوصا آنتی بیوتیک های خوراکی موجب اسهال میگردد.علت اسهال این است که آنتی بیوتیک ها میکروب های طبیعی روده را که بیماری زا نیستند و اعمال مفیدی در روده انجام میدهند از بین میبرند در نتیجه قارچ ها و میکروب های بیماری زای دیگر داخل روده رشد میکنند و موجب اختلال در اعمال روده میشوند و کودک دچار اسهال میگردد.
در میان آنتی بیوتیک ها ، آمپی سیلین . آنتی بیوتیک های شبیه آن بیشتر از همه ی داروها اسهال آور هستند زیرا گذشته از اثر ازبین بردن میکروب های مفید روده خود دارو نیز سبب شلی مدفوع و حتی اسهال میگردد.
درمانهای خانگی اسهال نوزاد
۱- هیدراته نگه داشتن کودک
کم آب شدن بدن یکی از عوارض اصلی اسهال است. برای جلوگیری از آن، شما باید مایعات سبک به کودکتان بدهید نوشیدنی‌هایی مثل آب گوشت رقیق، آب انگور سفید و آب. اگر کودک شما در سنی است که از شیر مادر تغذیه میکند، باید به طور مرتب شیر بخورد. برای جلوگیری از کم شدن الکترولیت بدن کودک، می‌توانید نوشیدنی الکترولیتی به کودکتان بدهید. از دادن نوشیدنی‌های شیرین به کودک باید پرهیز کنید، زیرا اسهال ممکن است بدتر شود.
۲- رژیم غذایی برت
بنا به گفته‌ی آکادمی امریکایی کودکان، رژیم برت* (BRAT) برای جلوگیری از اسهال کودکان نوپا مفید است. این رژیم غذایی شامل برنج، موز، نان تست و سیب زمینی است. معده‌ی نوزادان بسیار آسیب‌پذیر است. از آن‌جایی که این غذاها ملایم هستند، معده‌ی آنها را اذیت نمی‌کنند. پتاسیم موجود در موز برای کودک شما پس از دست و پنجه نرم کردن با اسهال مفید است. هنگامی که رژیم غذایی برَت را شروع می‌کنید، پس از گذشت فقط ۴۸ساعت می‌توانید دوباره میوه‌ها و سبزیجات را به رژیم غذایی آنها اضافه کنید. اگر فرزندتان به خوبی این غذاها را تحمل کرد، می‌توانید محصولات گوشتی و لبنی را نیز به او بدهید.
رژیم برت یا Brat: این واژه‌ی انگلیسی از حرف اول چهار کلمه‌ی انگلیسی (banana، rice، apple and toast) ساخته شده‌است.
۳- تخم شنبلیله
تخم شنبلیله حاوی مقدار زیادی موسیلاژ است، که به عنوان یک درمان طبیعی بسیار مفید برای اسهال در نظر گرفته میشود. تخم شنبلیله توانایی افزایش حجم مدفوع را دارد. به این ترتیب، می‌تواند به طور قابل‌توجهی ناراحتی و شدت اسهال را بهبود ببخشد. شما می‌توانید ۱ قاشق چایخوری تخم شنبلیله را همراه با ۱ قاشق غذاخوری ماست به کودک نوپای‌تان بدهید. هرچند، اگر کودکتان از اسهال حاد یا مزمن رنج می‌برد، این روش درمانی مناسب او نیست.
۴- زنجبیل
زنجبیل برای سلامت کلی سیستم گوارش بسیار مفید است. بنابراین، برای درمان اسهال نیز مناسب است. یک قاشق چایخوری پودر زنجبیل خشک را می‌توانید با پودر دارچین، پودر زیره و عسل مخلوط کنید. ترکیب به‌دست آمده را باید سه بار در روز به کودکتان بدهید. نوشیدن دمنوش زنجبیل ۲ تا ۳ بار در روز نیز بسیار مفید است.
۵- سرکه سیب
سرکه سیب دارای خواص ضد باکتری است و به همین دلیل برای درمان اسهال ناشی از باکتری بسیار مفید است. پکتین موجود در سرکه سیب برای تسکین اسپاسم مفید است. ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب مخلوط کنید و آن را دو بار در روز به کودکتان بدهید. محلول سرکه و سیب برای بهبود این اختلال بسیار مفید است.
۶- سیب زمینی
سیب‌زمینی نیز یک ماده‌ی غذایی موثر دیگر است که برای مبارزه با اسهال استفاده میشود. خوردن سیب‌زمینی آب‌پز برای بازیابی مواد مغذی از دست رفته مفید است. سیب‌زمینی همچنین معده‌ی تحریک‌شده را آرام میکند. با این حال، نباید سیب‌زمینی تند به کودکتان بدهید زیرا ممکن است مشکل او را بدتر کند.
۷- شیر مادر
اگر بچه شیر می‌دهید پس بهتر است به این کار خود ادامه دهید. شیر مادر بهترین راه حل برای هیدراته نگه داشتن بدن کودک شما است در صورتی که زیر ۶ ماه باشد. در طول دوره‌ی اسهال کودک، می‌توانید دفعات شیردهی را افزایش دهید.
۸- آب پنیر
آب پنیر به درمان اسهال کمک میکند. به کودکتان آب پنیر تازه به همراه دانه‌ی زیره‌ی سبز/ پودر زیره بدهید. یا می‌توانید نصف قاشق چایخوری شکر و کمی نمک به آن اضافه کنید و به کودکتان بخورانید.
۹- پوره‌ی سیب
وجود پکتین (ژلاتین گیاهی) در پوره‌ی سیب اختلال حرکات روده را درمان و به سفت شدن مدفوع کمک میکند.
طرز تهیه‌ی پوره‌ی سیب به قرار زیر است:
یک عدد سیب را بشویید، پوست بکنید، و به قطعات کوچک خرد کنید. قطعه‌های ریز سیب و ۱ لیوان آب را در یک قابلمه‌ی کوچک روی هم بریزید و بگذارید روی حرارت کم به مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. وقتی سیب نرم شد، شعله را خاموش کنید و بگذارید ظرف سیب سرد شود. می‌توانید آن را با قاشق یا چنگال له کنید و به کودک خود بدهید.
۱۰- آب برنج
هنگامی که کودک شما به اسهال مبتلا میشود به او آب برنج بنوشانید. این قلم که در بسیاری از آشپزخانه‌ها یافت میشود، منبع خوبی از پروتئین، ویتامین، کلسیم، و نشاسته است.
مواد تشکیل دهنده: ۱ قاشق غذاخوری برنج – ۱ لیوان آب
طرز تهیه: ابتدا، برنج را با آب بشویید. وقتی که خوب شسته شد برنج را در آب بجوشانید. تا زمانی که نرم میشود به پختن آن ادامه دهید. حالا، برنج را کمی بکوبید و داخل صافی بریزید. آبی که از آن خارج میشود را به کودک خود بنوشانید.
۱۱- آب نارگیل
هنگام ابتلاء کودکتان به اسهال، آب نارگیل واقعا درمانی عالی برای حفظ سطح آب بدن به شمار می‌رود. این مایع بدن را هیدراته نگه می‌دارد. این درمان برای اطفالی که در حال رشد هستنید نیز مفید است.
۱۲- عسل
اگر کودک شما ۱ ساله است پس می‌توانید به او یک قاشق چایخوری عسل و آب سرد بدهید. این از قدیم‌الایام شایع بوده است که عسل مصرف شده به همراه آب سرد به درمان اسهال کمک میکند.
۱۳- آب لیمو
لیمو خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی دارد که به درمان اسهال کودکان و همچنین بزرگسالان کمک میکند. لیمو به تسکین ناراحتی معده و همچنین تعادل pH بدن نیز کمک میکند. به کودکتان ۴-۵ بار در روز ۱ قاشق آب لیمو بدهید تا اسهالش بند بیاید. می‌توانید کمی نمک هم به آن اضافه کنید.
۱۴- نعناع، عسل و لیمو
برگ نعناع، خواص ضد باکتریایی دارد. خوردن آب نعناع در دوره‌ی اسهال به درمان آن کمک میکند. برگ نعناع برای سیستم گوارش نیز خوب و مفید است.
برای انجام این درمان، لازم است از برگ‌های تازه‌ی نعناع ۱ قاشق چایخوری آب بگیرید. حالا ۱ قاشق چایخوری عسل و چند قطره آب لیموی تازه به آن اضافه کنید. خوب آن را هم بزنید. این آب را ۲ یا ۳ بار در روز به کودک خود بدهید تا ناراحتی معده‌اش برطرف شود.
۱۵- اجتناب از فراورده‌های لبنی
از مصرف شیر یا فراوردهای لبنی به مدت سه یا چهار روز اجتناب کنید تا زمانی که اسهال نوزاد بند بیاید. روده‌ها قادر نخواهند بود شیر و فراورده‌های لبنی را در زمان اسهال هضم کنند و مصرف آنها به تشدید اسهال منجر خواهد شد.
از محصولاتی مانند پنیر، شیر، کره، مارگارین، پودر شیر یا هر چیزی که با شیر تهیه میشود خودداری کنید. در خلال این مدت به هیچ وجه به بچه شیر گاو ندهید.
چه زمانی باید به پزشک مرجعه کنید؟
اگر اسهال نوزاد نوپا طبیعی باشد، مدفوع او معمولا قهوه‌ای روشن یا قهوه‌ای تیره است. با این حال، اگر متوجه وجود چربی، مخاط یا خون در مدفوع کودک نوپا شدید، این نشان‌دهنده‌ی مشکلات شدید مانند انگل یا فیبروز سیستیک است. اگر حرکت روده‌ی کودک شما طبیعی نیست، باید با دکتر مشورت کنید. مراقبت‌های فوری پزشکی نیز ضروری است اگر کودک شما علائم و نشانه‌های زیر را دارد:
– اسهال خونین
– استفراغ مکرر
– پرهیز از خوردن یا نوشیدن
– تغییرات رفتاری از جمله کاهش واکنش کودک یا بی‌حالی
– درد شکم
_ تب بالا، بیشتر از ۳۹ درجه سلسیوس
نظرات